Orhon Murat Arıburnu (Ö: 12 Aralık 1920, İstanbul – Ö: 11 Nisan 1989, İstanbul) Ozan, beyazperde ve tiyatro yönetmeni, yapımcı, oyuncu, senarist, oyun yazarı, fotoğraf sanatçısı, ressam.
Orhon Murat Arıburnu, 1920’de İstanbul’da dünyaya geldi. 1935’te Konya Askeri Ortaokulu’nu tamamlamış oldu. Bursa Işıklar Askeri Lisesi’nden ayrıldı. Eğitimini İstanbul’da Haydarpaşa Lisesi’nde tamamladı 1938’de mezun oldu. Hukuk öğrenimini yarıda bıraktı. Bir süre Almanya’da filoloji okudu. Öğretmenlik, gazete muhabirliği, düzeltmenlik yapmış oldu. İstanbul Belediyesi Hukuk İşleri’nde çalıştı.
İlk şiiri 1936’da “Edebiyat Dergisi“nde gösterildi. Arkasından Gün, Varlık, Genç Nesil, Yeditepe, Minik Mecmua, Yenilik, Gelecek benzer biçimde dergilerde şiirleri çıktı. 1947’de Türkiye’de ilk kez şiir sergisi açtı. Gündelik dille yazdığı çoğu zaman kısa şiirleri, şaşırtıcılığı, alay ve yergi öğelerine dayanır. Şekil denemeleriyle Garip Şiir‘e, mevzularıyla toplumcu şiire yakındır.
1946’da Şadan Kamil’in “Gençlik Günahı” filmiyle beyazperdeye girdi. 1951’de kendisinin oynayıp yönettiği ilk filmi “Yüzbaşı Tahsin”de Kurtuluş Savaşı’nı mevzu aldı. 1952’de çekmiş olduğu “Sürgün” filmimizde gene Kurtuluş Savaşı’nda düşmanla ortaklık yapmış olup sürgüne gönderilenlerin öyküsünü söyledi. 1953’te çekmiş olduğu “Kanlı Para” filmiyle 1’inci Türk Film Festivali’nde yönetmen, senaryo yazarı ve oyuncu olarak ödül aldı. 1954’te büyük ticari başarı kazanan “Beklenen Şarkı” filmini Cahide Sonku ve Sami Ayanoğlu ile beraber yönetti. 1959’daki “Tütün Zamanı” filmimizde Yılmaz Cenup’e talih tanıyan yönetmenlerden biri oldu.
Yaşamının son yıllarını Almanya Berlin’de geçirdi. 11 Nisan 1989’da Berlin’de yaşamını yitirdi. Öteki filmleri içinde “Ümitler Kırılınca” (1962), “Prangasız Mahkumlar” (1965), Umut Kurbanları” (1967), “Anter” (1974) sayılabilir.
Orhon Murat Arıburnu Eserleri
Şiir:
- Kovan (1940)
- Bu Yürek Sizin (Almanya’da hazırladı, 1982)
- Buruk Dünya (şiirlerinden seçmeler, 1985).
Tiyatro:
- İnsan Gürültüye Gitmese (1972)
Filmografi
Oyuncu:
- 1947: Seven Ne Yapmaz (Şadan Kamil)
- 1947: Gençlik Günahı (Şadan Kamil)
- 1948: Efe Aşkı (Şadan Kamil)
- 1948: İstiklal Madalyası (Ferdi Tayfur)
- 1949: Fato – Ya İstiklal Ya Ölüm (Turgut Demirağ)
- 1949: Kanlı Yatak (Baha Gelenbevi)
- 1949: Uçuruma Doğru (Şadan Kâmil)
- 1950: Tanrı Kerim (Semih Evin)
- 1950: Çete (Çetin Karamanbey)
- 1950: Yüzbaşı Tahsin (Orhon M. Arıburnu)
- 1951: Yavuz Sultan Selim Ve Yeniçeri Hasan (Münir Hayri Egeli)
- 1951: Lale Devri (Vedat Ar)
- 1951: Sürgün (Orhon M. Arıburnu)
- 1953: Kanlı Para (Orhon M. Arıburnu)
- 1954: Bozkurt Obası (Sami Ayanoğlu)
- 1955: Kanlı Pınar (Çetin Karamanbey)
- 1955: Gün Doğarken (Orhon M. Arıburnu)
- 1956: Fukara Kızın Kısmeti (Çetin Karamanbey)
- 1958: Kaderin Cilvesi (İhsan Yurdakul)
- 1959: Tütün Zamanı (Orhon M. Arıburnu)
- 1960: Kanlı Sevda (Ertem Göreç)
- 1960: Alevden Damla (Memduh Ün)
- 1960: Osman Çavuş (Orhan Ateş)
- 1960: 1960: Istırap Evladı (Behlül Dal)
- 1961: Karanlıkta Yaşayanlar (Natuk Baytan)
- 1961: Ölüm Kayalıkları (T. Fikret Tayyare)
- 1962: Elalem Ne Der (Orhon M. Arıburnu)
- 1964: On Güzel Bacak (Aram Gülyüz)
- 1965: Krallar Kralı (Bilge Olgaç)
- 1965: Karaoğlan / Altay’dan Gelen Yiğit (Suat Yalaz)
- 1965: İçimizdeki Boşluk (Orhon M. Arıburnu)
- ? : Beni Hanımefendilere Sor (Şinasi Özonuk)
- 1966: Umut Kurbanları (Orhon M. Arıburnu)
- 1966: Hanımefendiler Dövülmez (Mümtaz Alpaslan)
- 1969: Fato / Ya İstiklal Ya Ölüm (Feyzi Tuna)
- 1969: Kızıl Çiçeklik (Atıf Yılmaz)
- 1970: Gönül Meyhanesi (Tunç Başaran)
Yönetmen:
- 1950: Yüzbaşı Tahsin
- 1951: Sürgün
- 1953: Beklenen Şarkı – (Cahide Sonku ve Sami Ayanoğlu ile)
- 1953: Kanlı Para
- 1955: Büyülü Boru
- 1955: Gün Doğarken
- 1957: Lejyon Dönüşü / Harp Dönüşü
- 1959: Tütün Zamanı
- 1962: Elalem Ne Der
- 1962: Ümitler Kırılınca
- 1964: Prangasız Mahkûmlar
- 1965: İçimizdeki Boşluk
- 1966: Umut Kurbanları
- 1969: Sarı Çizmeli
- 1974: Anter
Senarist:
- 1950: Yüzbaşı Tahsin
- 1951: Sürgün
- 1953: Kanlı Para
- 1955: Büyülü Boru
- 1957: Lejyon Dönüşü / Harp Dönüşü (Ertem Göreç ve Safa Önal ile)
- 1958: Kaderin Cilvesi
- 1959: Tütün Zamanı
- 1964: Prangasız Mahkûmlar (Yılmaz Cenup ile)
- 1965: İçimizdeki Boşluk
- 1966: Umut Kurbanları (Hidayet Pelit ile)
- 1974: Anter (Seyit Mogribi ile)
Yapımcı:
- 1955: Büyülü Boru
- 1962: Elalem Ne Der
