Prof. Dr. Cahit Tanyol (D: 1914, Nizip, Gaziantep – Ö: 11 Ağustos 2020, Moda, İstanbul) Ozan, yazar.
Cahit Tanyol, Gaziantep Nizip Cumhuriyet İlkokulu (1926), Adana öğretmen Okulu (1931), Ankara Gazi Terbiye Enstitüsü Edebiyat Kısmı (1935), İstanbul Üniversitesi Felsefe Kısmı (1944) mezunu. Türkçe, edebiyat ve felsefe öğretmeni olarak Yozgat Lisesi (1936), Çorum Ortaokulu (1937), İzmir Tilkilik Ortaokulu (1938-40), İstanbul Eyüp Ortaokulu (1940-44), Bölme ve Haydarpaşa liselerinde (1945) vazife yapmış oldu.
1944’te “Sehopenhauer’da Ahlâkın Temeli” adlı tezi ile yüksek lisansım tamamlamış oldu ve 1946 senesinde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesine sosyoloji asistanı olarak girdi. “Haz ve Elemin Ahlâkta Yeri” adlı çalışmasıyla (1949) doktorasını tamamladı ve “Örf ve Adetler Sosyolojisi Açısından Sanat ve Ahlâk” adlı takdim tezi ile (1953) doçent, 1961 senesinde profesör oldu, öğretim üyeliği ile beraber 1972-1982 yıllan içinde Sosyoloji Enstitüsü Müdürlüğü ve bölüm başkanlığı yaparak emekliye ayrıldı.
Tanyol’un “Gurup, Taşbaşta Akşam” başlıklı ilk şiirleri İsmail Habip Sevük‘ün Adana Maarif Emini iken çıkardığı Maarif Mecmuasında, yer aldı. Şiir ve yazıları, 1928 yılından 1932 yılına kadar Servet-i Fünûn, Yenilik, İçtihat; sonraları Aramak, Varlık, Değirmen (1942-44, 12 sayı), Akademi, İnsan, Aile Ufak Mecmua, Yeni İnsan, Yön, Hisar, Realite, Türk Yurdu dergilerinde yayımlandı. Yeni Sabah, Cumhuriyet, Milliyet, Son Telgraf, Güneş benzer biçimde gazetelerde yazdı.
Fransızca ve Türkçe piyasaya çıkan Realite dergisinde çıkan Seyahate Çağrı adlı şiiriyle birincilik kazanmıştır. 1957 yılından itibaren İngiltere, Fransa ve İspanya’yı gezip görmüş oldu. Bu ülkelerde düzenlenen internasyonal sosyoloji kongrelerine katıldı. Türkiye Yazarlar Sendikası, Edebiyatçılar Demeği, Türk Sosyolojisi Derneği, Yahya Kemal’i Sevenler Derneği, Turing Kulübü üyesiydi.
Cahit Tanyol’un Eserleri
Şiir:
- Kurum ve Fetih Destanı (1969),
- Son Liman (tüm şiirleri, 1992),
- Düş Yorgunu (2001).
İnceleme-Tecrübe etme:
- Örf ve Âdetler Sosyolojisi Bakımından Sanat ve Ahlâk (1954),
- Toplumsal Terbiye-Laik Ahlâka Giriş (1960),
- Peşke Binamlısı Köyü (1961),
- Eylen Köyü (1967),
- Sosyolojik Açıdan Din, Ahlâk, Lâiklik ve Siyaset Üstüne Diyaloglar (1970),
- Türk Sosyolojisinin Bazı Sorunları (1973),
- Hocamız Fındıkoğlu (1976),
- Mustafa Kemal Atatürk ve Halkçılık (1981),
- İşçi Hakları (haz. Cahit Tanyol… ve ötekiler, 1984),
- Türk Edebiyatında Yahya Kemal (araştırma ve anılar, 1985),
- Laiklik ve İrtica (1989),
- Çankaya Dramı (1990),
- Schopenhauer’da Terbiye Felsefesi (1998),
- Niçin Türban: Şeriat ve İrtica (1999),
- Türkler ile Kürtler (1999),
- Hoca Kadri Efendi’nin Parlamentosu (2003).
