Osman Cemal Kaygılı (D: 04 Ekim 1890, İstanbul – Ö: 09 Ocak 1945, İstanbul) Yazar.
Osman Cemal Kaygılı, 1890’da İstanbul’da dünyaya geldi. 1945’te İstanbul’da yaşamını yitirdi. Eski İstanbul’un kenar mahallerindeki yaşamı özetleyen roman ve öyküleriyle tanınır. Bir mahalle bakkalının oğlu. Orta öğrenimini Eğrikapı Merkez Rüştiyesi’nde tamamladı. Menşei Kuttab-ı Askeriye’yi bitirerek 1906’da Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Dairesi’ne girdi. 1909’da Kıtaat-ı Fenniye Müfettişliği kaleminde çalıştı. Mahmut Şevket Paşa suikastıyla ilgili görülen muhaliflerle beraber Sinop’a sürgün edildi. Seferberlikte, bir süre katiplik göreviyle gezici tümenlerde bulunmuş oldu. 1918’de hastalığı sebebiyle emekliye ayrıldı. Sütçülük, Haliç vapurlarında biletçilik, pazarlarda manifaturacılık yaparak geçimini sağlamış oldu. Hem de çeşitli gülmece dergileri ve gazetelerde şiirler, öyküler, fıkralar, makaleler yazdı.
Cumhuriyetten sonrasında 1925-1945 içinde İmam Hatip Okulu’nda, Çemberlitaş Ortaokulu’nda, Fener Kız Lisesi’nde öğretmenlik yapmış oldu. Cumhuriyet, Son Saat, Zaman, Haber, Son Posta, Son Telgraf gazetelerinde fıkra, öykü, makale ve tefrika romanlar yayınladı.
İlk yazısı Baha Tevfik’in Eşek adlı komedi dergisinde gösterildi. Bazı yazılarında “Anber” takma adını kullandı. İstanbul’da mahalle ortamında doğup büyüdü, çağdaşlarından değişik bir yol izledi. Meddah, ortaoyunu şeklinde seyirlik oyunlara ilgi duydu. Bir halk yazarı olarak tanındı.
Öykü ve romanlarında İstanbul’un kenar mahallelerinde, sur haricinde yaşayan insanları, günlük yaşamlarını, alışkanlıklarını, geleneklerini söyledi. “Çingeneler” adlı romanında da İstanbul çingenelerinin yaşamlarını renkli bir belgesel görüntüsünde yansıttı. “Argo Lügati” adlı eseri tefrika olarak gösterildi, fakat sadece ölümünden sonrasında basıldı.
Osman Cemal Kaygılı’nın Eserleri
Hikâye:
- Bir Kış Gecesi,1923
- Çuvalcı Şeyhinin, 1923
- Altın Babası Cihan Biraderler, 1923
- Çingene Kavgası, 1925
- Gonca’nın İntiharı, 1925
- Mahkemede Kaynana-Gelin Kavgası, 1925
- Tekin Olmayan Kedi, 1925
- Eşkıya Güzeli, 1925
- Perili Bostan, 1925
- Sandalım Geliyor Varda, 1938
Roman:
- Aygır Fatma, 1938
- Çingeneler, 1939
- Bekri Mustafa, 1944
- Kovuk Palas’ın Esrarı, 2003
- Akşamcılar, 2003
Tiyatro:
- Üfürükçü (1925)
- İstanbul Revüsü (1925)
- Mezarlık Kızı (1927)
Araştırma-İnceleme:
- Argo Lugatı, 2003
- İstanbul’da Semai Kahveleri ve Meydan Şairleri, 1937
Seyahat:
- Köşe Nahiye İstanbul, 2003.
