Sermet Muhtar Alus (D: 20 Mayıs 1887, İstanbul – Ö: 28 Mayıs 1952, İstanbul) Yazar, gazeteci ve karikatürist.
Sermet Muhtar‘ın geçmişi, İstanbul’un eski ailelerine dayanır. Ahmet Muhtar Paşa ve Kevser Hanım’ın erkek evladıdır. Devrin tanınmış Paşa evlatları benzer biçimde hususi tutulan hocalar tarafınca eğitildi. 1906’da Galatasaray’dan mezun oldu. Sonrasında Hukuk Fakültesi’ne giren Sermet Muhtar, Hanımlara Mahsus Gazete’de bazı makaleleriyle yer aldı. 1910 senesinde diplomayı alınca hakimlik yada avukatlık yapmak istemedi, babasının müdürü olduğu Askeri Müze’ye girdi. İkinci Meşrutiyet’le beraber basın hayatına karikatürleriyle girdi. Davul ve el-Üfürük dergilerine karikatürleriyle katkıda bulunmuş oldu.
Sermet Muhtar, İstanbul’la ilgili yazıların çoğunluğunu Akşam gazetesinde yayımlamaya 1931 senesinde başladı. Öğleden sonrasında piyasaya sürülen Akşam, o yıllarda İstanbul’da en oldukça okunan gazetedir. “30 Yıl Evvelkiler” başlığı altında başlamış olan yazılarını “Masal Olanlar”, “İstanbul Kazan, Ben Kepçe” ile takip etti. Akşam gazetesinin tirajını artıracak derecede ilgi vardı yazılarına. Yüzlerce yazı daha yayımladı, bu yazılar toplumsal ve folklorik açıdan İstanbul’un yakın tarihini ve yaşantısını kapsamaktadır. Vakit içinde Tan, Son Posta, Cumhuriyet benzer biçimde gazetelerde oldukça sayıda yazı daha yayımladı. Dergilerde ve gazetelerde yayımladığı yazıların sayısı bini geçmekte ve birçok değişik mevzuyu kapsamaktadır. Tarihten Sesler dergisinin de kadrosunda yer almıştır.
Tarihçi Reşat Ekrem Koçu’nun isteği üstüne hazırlık aşamasında olan İstanbul Ansiklopedisi’ne yüzlerce data yolladı, fakat maalesef İstanbul Ansiklopedi G harfini aşamadı. Reşat Ekrem Koçu’nun ölmesiyle beraber kıymetli fotoğraf ve resimleri de kapsayan araç-gereç dağıldı, bu kıymetli malzemelerin akıbeti tam olarak bilinmemektedir. Yusuf Ziya Ortaç ile yakın arkadaşlardır.
Sermet Muhtar Alus annesine oldukça düşkündü. Birliktelikleri uzun sürmedi, ilk evliliğinden Tülin (Hanım) isminde bir kız evladı oldu. Kızı evlendirilmiş olduğu süre Türsan soyadını aldı. Sermet Muhtar anası Kevser Hanım’a olan düşkünlüğü ömrü süresince sürdü. Matbaaya bile annesiyle birlikte gelip birlikte döndüğü söylenir. Şüphesiz ki anası için en büyük acılardan biri 65 yaşlarında vefat eden oğlu Sermet’in ölümünü görmek olmuştur. Sermet Muhtar’ın ölmesiyle beraber İstanbul oldukça mühim bir aşığını yitirdi.
Sermet Muhtar Alus’un Eserleri
Roman:
- Kıvırcık Paşa – Akşam Kitabhanesi / İstanbul 1933
- Pembe Maşlahlı Hanım – Akşam Kitabhanesi / İstanbul 1933
- Harp Zengininin Gelini – Kanaat Kütüphanesi / İstanbul 1934
- Eski Hovarda Konu alıyor – Tasvir Neşriyat / İstanbul 1944?
- Onikiler – İletişim Yayınları / İstanbul 1999
Tiyatro:
- Helal Mal – Yazgı Matbaası / İstanbul 1918
- Ev İlacı – Ozan Dergisi / İstanbul 1919
Hatıra:
- İstanbul Yazıları – İstanbul Belediyesi Yayınları / İstanbul 1994
- İstanbul Kazan Ben Kepçe – İletişim Yayınları / İstanbul 1995
- Masal Olanlar – İletişim Yayınları / İstanbul 1997
- Eski Günlerde – İletişim Yayınları / İstanbul 2001
- 30 Yıl Evvel İstanbul – İletişim Yayınları / İstanbul 2005
Öteki:
- Askerî Müze Rehberi I-II-III (Türkçe-Fransızca) – Necmi İstikbal Matbaası / İstanbul 1920-1922
- Yeniçeriler ve Eski Türk Ordusu – Muallim Ahmet Halit Kütüphanesi / İstanbul 1933
- Türkçe-Fransızca Yeni Lugat – Kanaat Kitabevi / İstanbul 1935.
