SpaceX’in insanlığı Mars’a götürmesini hedeflediği Starship uzay gemisi, dördüncü kontrol uçuşunda, daha öncekilerden oldukca daha uzun süre havada kaldı ve Dünya’ya dönerek yumuşak iniş gerçekleştirmeyi başardı. Atmosfere giriş esnasında kanat kısmının alev almasına karşın dev vapur, SpaceX’in Hint Okyanusu’ndaki iniş platformuna inebildi.
Testten sonrasında inişte gerçekleşen yangın sebebiyle düşen yıkıntı parçalarıyla ilgili herhangi bir yaralanma yada maddi hasar oluşmadığı açıklandı.
120 metre uzunluğa haiz Starship, Cenup Teksas’ta bulunan SpaceX‘e ilişkin fırlatma rampasından 6 Haziran günü TSİ 15:50’de fırlatıldı. Roket sisteminin dördüncü kontrol uçuşu, firmanın web sayfası ve X üstünden canlı olarak gösterildi.
SpaceX’in kalite sistemleri mühendislik yöneticisi Kate Tice, fırlatmayla ilgili şu açıklamada bulunmuş oldu: “(Geminin) birazcık hırpalandığını söylemek yanlış olmaz fakat kontrol uçuşunda bu beklenen bir şey. Hâlâ gemiyi olduğu benzer biçimde indirmenin ve yüksek ısıda tekrardan girişte yaşanabilecek hasarlardan korumak için iyi mi geliştireceğimizi öğreniyoruz.”
Test uçuşu, Boeing’in yeni Starliner uzay aracının iki NASA astronotuyla uzaya fırlatılmasının arkasından gerçekleşti. Starliner da ilk mürettebatlı kontrol uçuşunda iki astronotu Internasyonal Uzay İstasyonu’na götürüyor. Boeing’in bu kontrol uçuşu, SpaceX’in ürettiği ve rakibi olduğu Crew Dragon kapsülünün kontrol uçuşunun dört yıl sonrasında yapılabildi.
Starship’in ortalama bir saat devam eden bu testi, yeni uzay gemisinin aşama kaydettiğini de gösterdi. Her ne kadar iniş öncesinde geminin kanadı atmosferin yarattığı ısı ve tazyik sebebiyle alev almış olsa da, mühim hedeflere ulaşmış oldu. Önceki kontrol uçuşlarındaki problemler sebebiyle şirket eleştirilmiş olsa da, firmanın yöneticileri bu tür hatalardan öğrenmenin SpaceX’in felsefesinde bulunduğunu söylüyor. Bu felsefe, NASA’nın her aşamayı dikkatle incelemiş olduğu yavaş hıza nazaran oldukça değişik.
Tice bu mevzuda şunları söylemiş oldu: “Bugünkü benzer biçimde uçuş testleri Starship’in kabiliyetlerini mühim seviyede geliştirebilmemiz için mümkün olan en süratli yol. Bugün uçan Starship, yalnız iki buçuk ay ilkin, Mart ayındaki üçüncü uçuş testinden öğrendiklerimize dayanarak şimdiden bir takım değişim görmüş oldu. SpaceX’te geliştirme süreci oldukça süratli aşama kaydediyor.”
Perşembe günü meydana getirilen testi ana hedefleri, uzay aracının atmosfere girişte maksimum ısıya dayanması ve Super Heavy iticisinin yeniden kullanılabilir şekilde kurtarılması için ihtiyaç duyulan manevraları yapmasıydı. SpaceX, vasıta hala kısmen yanmakta olan bir iticiye bağlıyken motorları tekrardan ateşlemeyi ve arkasından iticiyi geri döndürmeyi içeren “hot-staging” isminde olan bir prosedürü de bu manevralara dahil etti.
This is wild. Views of SpaceX’s Starship plunging through the atmosphere as the wing starts to burn up. pic.twitter.com/wHvv6bAoNP
— Christian Davenport (@wapodavenport) June 6, 2024
Uçuşun dokuzuncu dakikasına girilirken SpaceX ekiplerinin, itici görevini başarıyla yerine getirmesiyle beraber, alkışlamaya ve kutlamaya başladığı görüldü. İtici bu aşamada Meksika Körfezi’ne yumuşak iniş gerçekleştirmiş oldu.
Starship bunun arkasından 40 dakika süresince 210 km yükseklikte uzayda ilerlemeye devam etti. Arkasından vasıta başarı göstermiş şekilde döndü ve Hint Okyanusu’na inişinden ilkin motorlarını ateşledi. Bu sırada canlı yayına verilen görüntüde kesintiler de yaşandı.
Aracın kanadında yangın çıkmış olduğu ve bu sırada kopan parçaların kameranın lensini çatlattığı da görüldü. Geminin ne kadarının bir arada kalmış olduğu ise hemen hemen bilinmiyor. Sadece genel olarak testin, 14 Mart’ta meydana getirilen üçüncü kontrol uçuşuna nazaran büyük ilerleme kaydettiği için başarı göstermiş geçmiş olduğu söylenebilir.
NASA, Artemis III ve IV görevleri için astronotları Ay yüzeyine götürmede modifiye edilmiş bir Starship için Musk’ın şirketine güveniyor. 4,2 milyar dolarlık sözleşme imzalayan SpaceX’in bunu başarmak için uzay gemisine uzayda tekrardan yakıt doldurmayı başarması gerekiyor.
Üç ay ilkin meydana getirilen kontrol uçuşunda SpaceX uçuş kontrolcüleri, Starship’in içindeki tanklar içinde birkaç ton sıvı oksijeni aktarmayı başarmışlardı. Bu tecrübe etme, uzayda yakıt aktarımı için bir ilk oldu. Şirket bu mevzuda yapmış olduğu açıklamada denemenin başarı göstermiş bulunduğunu belirtmiş, sadece ne kadar sıvı oksijenin aktarıldığı mevzusunda bir açıklamada bulunmamıştı.
Ay’a ulaşmak için kalan 400 bin kilometrelik yolculuğu yapabilmek için Starship’in yakıt tankını tamamen doldurması gerekiyor. SpaceX de bu problemi çözmek için Starship’in tanker versiyonlarını alçak Dünya yörüngesine göndermeyi planlıyor. Bu tankerler bir nevi “uzaydaki benzin istasyonları” olarak vazife alacak. Starship’in yolcu taşıyan versiyonları bu tankerlere kenetlenip yakıt dolduracak.
NASA’nın geçtiğimiz perşembe günü meydana getirilen Starship kontrol uçuşundan memnun olduğu açık.
NASA başkanı Bill Nelson, X üstünde şu gönderiyi paylaştı: “Bu sabahki başarı göstermiş kontrol uçuşu için tebrikler @SpaceX ! İnsanlığı #Artemis vesilesiyle Ay’a geri götürmeye bir adım daha yaklaştık ve arkasından Mars’a doğru ilerliyoruz.”
Elisha Sauers’ın haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.
