1800’lü yıllarda bilim adamları, havadaki karbondioksitin Dünya‘yı iyi mi ısıtacağını öngörmüşlerdi. 1938 senesinde ise İngiliz mühendis Guy Callendar, atmosferdeki karbondioksit oranındaki artışın, küresel ısınmayla bağlantılı bulunduğunu söylemişti.
İçinde bulunduğumuz 2024 yılındaysa, son 800 bin senenin en yüksek atmosferik karbondioksit seviyelerine ulaştık. NASA da çağıl uydu kayıtlarına gore bugüne dek Dünya’nın yaşamış olduğu en sıcak gün olarak 22 Temmuz 2024’ün üstün dereceli kırdığını duyurdu. Uzay araçlarının ve çağıl cihazların kullanımıyla NASA, küresel sıcaklıkların süratli bir analizini gerçekleştirebiliyor. Amerikan uzay ajansı yapmış olduğu açıklamada üstün dereceli kırılan günün “başta sera gazı emisyonları olmak suretiyle insan çalışmalarından meydana gelen uzun vadeli ısınma eğiliminin” bir sonucu bulunduğunu belirtti.
Ajansın başkanı Bill Nelson, iki düzineden fazla uydunun iklim verisi topladığını belirttiği açıklamada “Bugüne dek kaydedilen en sıcak yılda, bilhassa şu geçtiğimiz son iki hafta oldukça yıkıcıydı” dedi.
Bunaltıcı sıcaklar, geçtiğimiz dönemde ABD’nin batısı ve kuzeyindeki düzlükleri tesiri altına aldı ve küresel ısı ortalamasını 17 dereceye kadar çıkardı. Her ne kadar şimal yarıkürede yazın sıcak dalgası yaşanması düzgüsel olsa da, daha sıcak bir iklim, çekince yaratacak seviyede sıcaklıklara ulaşılması ve rekorlar kırılma ihtimalini artırıyor.
Aşağıdaki grafik, 1980 ile 2024 yılları aralığında kara, deniz ve havadan meydana getirilen hava gözlemleri ve uydular tarafınca toplanan verileri, günlük olarak gösteriyor. Bu milyonlarca gözlem, NASA’nın Küresel Modelleme ve Uyumlama Ofisi’nin bilgisayar programları tarafınca birleştirilip çözümleme edildi. Kullanılan yazılımlar içinde Araştırma ve Uygulamalar için Çağıl Dönem Geriye Dönük Çözümleme, Sürüm 2 (MERRA-2) ve Goddard Dünya Gözlem Sistemi İleri İşleme (GEOS-FP) yer ediniyor.
– Beyaz çizgiler, MERRA-2’den 1980 ile 2022 arasındaki günlük sıcaklıkları gösteriyor
– Pembe çizgiler, 2023’teki günlük ısı değerlerini gösteriyor (MERRA-2)
– Kırmızı çizgiler, 2024’teki günlük ısı değerlerini gösteriyor (MERRA-2)
– Mor çizgi, 1 Temmuz ve 23 Temmuz 2024 içinde, MERRA-2’den daha süratli çözümleme imkanı tanıyan GEOS-FP sistemi kullanılarak elde edilmiş verileri gösteriyor.
Son ısı, uydu kayıtlarında gözlemlenenden ve 1980 civarında süregelen keskin ve oldukça daha uzun bir ısınma eğilimini sürdürüyor. NASA, “2023, çağıl kayıtların tutulmaya başlandığı 1880 yılından bu yana Dünya’nın en sıcak yılı oldu ve son 10 yıl üst üste kayıtlardaki en sıcak 10 yıl oldu” dedi.
Gezegenimiz 1800’lü yıllardan bu yana yaşanmış olan averaj 1,1°C ısı artışına tepki vermeye devam ediyor: Orman yangınları son yıllarda artış yaşıyor, Antarktika’daki büyük buz katmanları kararsızlaşıyor, ısı dalgaları üstün dereceli kırıyor, fırtınalar daha da yoğunlaşıyor ve deniz seviyeleri yükseliyor. Bu yüzyılda da sıcaklık artışı devam edecek.
Sadece iklim değişimi, insanlığın sonunun geldiği anlamına gelmiyor. Atmosfere yaydığımız ısıyı tutan gazların oranını büyük oranda azaltacak enerji seçimleri yapmak elimizde.
Mark Kaufman’ın haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi
