Yeni bir araştırmaya nazaran gece sokakları, yolları ve manzaralarımızı aydınlatan sokak lambalarının böcekler için bitkileri çiğnemeyi zorlaştırabileceğini ve bu durumun böceklerin yaşam alanlarından ayrılıp değişik yerlerde yiyecek aramasına yada aç kalmalarına niçin olabileceğini ortaya koydu. Çin Bilimler Akademisi’nden bir ekibin araştırmaları, ortaya çıkan durumun böcek popülasyonunun dünya genelinde azalmasına katkıda bulunduğunu ve tüm ekosistemler üstünde dolaylı etkilere yol açtığını öne sürüyor.
Çevre bilimci Shuang Zhang, “Organik ekosistemlerle karşılaştırıldığında, bir çok kentsel ekosistemdeki ağaç yapraklarının çoğu zaman böcek hasarına dair fazlaca azca işaret gösterdiğini fark ettik ve bunun nedenini merak ettik” ifadelerini kullanıyor.
Zhang ve meslektaşları Yu Cao ve Ke-Ming Ma, Pekin’in en yaygın iki ağaç türünden ortalama 5 bin 500 yaprak topladı: Japon soforası (Styphnolobium japonicum) ve yeşil dişbudak (Fraxinus pennsylvanica) türleri, devamlı aydınlatılan ana yollarda en yaygın olarak görülmekte.
Yapraklar suni ışıkla savunmalarını mı güçlendiriyor?
Her ağaç alanındaki ışık seviyelerini ölçtüler ve bu tarz şeyleri yaprak özellikleriyle, şu demek oluyor ki boyut, su içinde ne olduğu, kimyasal savunmalar, besinler, dayanıklılık ve böcek otçulluğu emareleriyle karşılaştırdılar. Zhang sonucu, “Geceleri suni ışıklandırma, yaprakların dayanıklılığını artırdı, otçulluğunu azalttı” şeklinde aktarıyor.
Bu, her iki ağaç türü için de geçerliydi: yaprak ne kadar sertse böceklerden o denli azca zarar görüyordu. Görünüşe nazaran bu bitkiler sokak lambasından aldıkları enerjinin hatırı sayılır bir kısmını böcek avcılarına karşı daha kuvvetli savunmalar inşa etmeye harcıyor.
Daha önceki emekler da ışık maruziyeti seviyeleri ile yaprağın yapısal bileşenleri olan liflerin sertleşmesinin artması arasındaki ilişkiyi ortaya koymuştu.
Zhang, “Daha düşük seviyedeki otçulluk, otçul böceklerin daha azca oranda bulunması anlamına gelir ve bu da yırtıcı böceklerin, böcek yiyen kuşların vb. sayılarının azalmasıyla sonuçlanabilir” uyarısında bulunuyor ve bununla beraber çalışmanın sonuçlarının daha geniş ölçeklere genellenmesine karşı da uyarılarda bulunuyor bu sebeple “emek harcama bir tek bir şehirde yürütülmüş ve bir tek iki ağaç türünü kapsayan bir emek harcama.”
Böcek aktivitesi azalırsa…
Buna rağmen gıda zincirindeki bu kopuş, böcek aktivitesinin azalması sebebiyle ekosistemin değişik seviyelerinde daha azca gıda döngüsünün gerçekleştiği bir trofik aşama yaratır. Daha yüksek sertliğe haiz yaprakların daha yavaş ayrıştığı ve bunun da ekosistem gıda döngüsünü daha da negatif etkilediği biliniyor.
Nebat yapraklarındaki değişik gıda türlerinin de ağaç türüne bağlı olarak ışık seviyelerine nazaran değişmiş olduğu tespit edildi. Yüksek suni ışık seviyeleri sofora yapraklarında daha azca azot ve fosforla; yeşil dişbudak yapraklarında ise daha azca tanen sadece artan azot ile ilişkilendirildi.
Fazlaca ufak olsalar da böcekler, dünyamızdaki öteki tüm ürkütücü sürüngenler de dahil olmak suretiyle insanlardan ve hayvanlarımızdan daha ağırdır. Tüm bu canlı hacmi ve aktivitesi, Dünya’nın ekosistemlerinin canlı kalmasında büyük rol oynar.
Cao ve ekibi yayımladıkları makalede, böcek otçulluğunun “ekosistemlerdeki en mühim enerji akış yollarından biri” bulunduğunu belirtiyor.
Işık kirliliği böcekleri direkt etkiliyor
Bunlara ek olarak ışık kirliliğinin böcekleri direkt etkilediğini aslına bakarsanız biliyoruz. Suni ışıklar güveleri korkulu bir halde şaşırtabilir ve gece polinatörlerinin beslenme kabiliyetini bozabilir. Bu, gezegenin yüzeyinin daha da fazlasını aydınlatıp küresel olarak öteki ağaçları da yok etmeye devam ederken, genişleyen soruna başka bir düzey daha ekliyor.
Araştırmacılar, “Otçulluktaki azalmanın, otçulların geceleri suni ışık altında avcılarına uzun süre maruz kalmasına da bağlanabileceğini” belirtmekte.
Bundan dolayı, kirlilik de dahil olmak suretiyle öteki değişkenlerin bu olguda iyi mi rol oynadığını görmek için daha çok araştırmaya gereksinim var. Bu emek harcama ek olarak yalnızca yaprak çiğnemesi görülebilen çiğneyen böcekler üstündeki etkiyi de dikkate almakta. Öteki otçul böcek türleri ise daha belirsizdir sadece onların durumu da dikkate alınmalı.
“Böceklerin azalması son on yıllarda gözlemlenen küresel bir model” diyen Zhang, “Bu eğilime daha çok dikkat etmeliyiz” uyarısında bulunuyor.
Kaynak: Science Alert, Frontiers in Plant Science / Metin Aktaşoğlu tarafınca yerelleştirildi
