İlaçlar da besin ürünleri benzer biçimde bozulabiliyorlar. Hatta o şekilde ki bazı besin ürünlerinden oldukça daha kolay bozulabildikleri de bir gerçek. 2021 senesinde meydana getirilen bir araştırmaya katılanlardan yarısından fazlasının ilaçlarını yanlış yerlerde saklamış olduğu görüldü. Bu da insanların ilaçlarını saklarken ya da çöpe atarken yapmış olduğu hatalardan bir tek biri.
Peki ya ilaçları iyi mi saklamalıyız? İşte eczacıların önerileri:
İlaçlarınızı banyo dolabından çıkarın
İlaçlarınızı ısı üreten fırın ve airfryer benzer biçimde ısı deposu olan mutfak gereçlerinden uzak tutmak kadar, banyonuzdaki dolapta tutmak da etkilerini azaltıyor. Rutgers Üniversitesi’nden klinik profesör olan Mary Bridgeman, “ilaç dolabı”nın oldukça yanlış bir terim bulunduğunu söylüyor.
Banyonuzdaki buğu, ilaçların üstündeki kaplamaları ortadan kaldırırken, ısı sebebiyle de etken içerikleri zarar görebiliyor. Mutfak bu mevzu iyi bir yer, sadece ilaçlarınızın ısı değişimlerinden uzak, serin ve kuru bir yerde saklanması gerekiyor.
İlaç kalite standartları belirleyen bağımsız ve kar amacı gütmeyen Amerikan Farmakopsesi, birçok ağızdan alınan ilacın 20 ila 25 santigrat aşama ısı içinde saklanmasını öneriyor. Bununla beraber prospektüsün de gizleme koşulları için denetim edilmesi gerekiyor.
İlaçlarınızı muntazam kullanmayı öğrenin
Hap şeklinde bir ilacı ya da bir insülin iğnesini iyi mi kullanmanız icap ettiğini bildiğinizi düşünüyor olabilirsiniz. Sadece araştırmaya bakılırsa ABD’de kullanılan reçeteli ilaçların yarısı kadarı yanlış kullanılıyor. Doğrusu bir tek yan etkilerine bakmak yerine prospektüse bakarak ilacın iyi mi kullanılacağını, doz atladığınızda ne yapmanız gerektiği benzer biçimde durumları öğrenin.
Mesela enjeksiyon şeklinde satılan ilaçlarla ilgili olarak bazı hastalar, ilaçları yanlış yerlerine enjekte edebiliyor, folyoyu çıkarmadan enjeksiyon uyguluyabiliyorlar. Oral yolla kullanılan fısfıs türü ilaçları da gereğinden fazla kullanabiliyorlar.
Eğer bir insülin kalemi ya da enjektörü iyi mi kullanacağınızı bilmiyorsanız, eczacınızın size göstermesini isteyebilirsiniz.
Bununla beraber hap şeklindeki ilaçları kolay yutmak için kırarak alıyorsanız, bunu da eczacınıza söylemeniz gerekiyor. Bazı ilaçların üstünde belli bir sürede etken içeriğin salınmasını elde eden kaplamalar bulunabiliyor. Eğer bu kaplamayı ortadan kaldırırsanız, etken içinde ne olduğu anında alarak doz aşımı yapılabiliyor.
Fiyatlara bakın
Kimi zaman birbirinin dengi olan ilaçlar olabilir. Eczacınıza aynı içeriğe haiz daha ucuz bir ilaç olup olmadığını sorabilirsiniz.
Çoğu zaman ilaçlar, değişik firmalar tarafınca üretildiği için, aynı soruna yönelik üretilen değişik adlı ilaçlar bulunabilir. Bu açıdan ilaçların daha ucuz fakat içinde ne olduğu aynı olan varyasayonları bulunabiliyor.
Eski ilaçlarınızdan doğru şekilde kurtulun
Artık kullanmadığınız ya da zamanı geçmiş ilaçlarınızı çöpe atmak yerine wcye döküp üzerine sifon çekiyor olabilirsiniz. Sadece atık su tesisleri bu ilaçların içeriklerini temizlemeye yönelik tasarlanmıyor. Doğrusu ilaçlarınızdan doğru şekilde kurtulmanız gerek.
Mesuliyet sahibi bireyler olarak atık ilaçlarınızı, belediyeler tarafınca kurulan 1. derslik atık getirme merkezlerine getirmeniz ya da getirilmesini sağlamak olmalı. Şu anda devletimizde birçok il ve ilçede bu 1. derslik atık getirme merkezleri bulunuyor. İlaçlarınızı bu merkezlere getirerek, güvenli bir halde imha edilmelerini sağlayabilirsiniz.
The New York Times’ın makalesini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.
