Su geleceğimiz için tehlikeli sonuç önemde. Üstelik bunun uzayın neresinde bulunduğunun da fazlaca önemi yok!
Ay’da kalıcı bir varlık meydana getirmeye hazırlanan NASA, uydumuz üstündeki su buzu yataklarının “daha ilkin düşünüldüğünden daha yaygın” bulunduğunu tespit etti. Uzay ajansının “Lunar Reconnaissance Orbiter / Ay Bulgu Yörünge Aracı”, Ay yüzeyine gömülü buzları tespit etti.
NASA’nın Bilim Görevi Yöneticisi Nicky Fox şöyleki diyor: “NASA’nın Ay Bulgu Yörünge Aracı’nın yeni bulguları, Ay üstündeki buz yataklarının düşündüğümüzden daha yaygın bulunduğunu gösteriyor. Hatta bu cenup kutbunun gölgedeki noktalarının ötesine de geçiyor!”
“Bu buz yatakları gelecekteki kaşifler için tehlikeli sonuç kaynaklar barındırıyor olabilir ve bu kaynaklar içinde ışınım koruması, hava, enerji ve hatta roket yakıtı için kullanılabilecek su da bulunuyor.”
Daha önceki ay keşfi, Ay’ın “tamamen gölgedeki bölgeler” ya da PSR’ler olarak adlandırılan, cenup kutbu içinde ya da yakınındaki soğuk kraterler içinde buz bulunduğunu ortaya koymuştu.
Bu da NASA’nın uydumuza geri dönmesinin ardındaki ana sebep. Uzay ajansı Artemis programı ile bu kraterlerin yakınlarına inecek. Bu yeni araştırma ise, fazlaca daha uzaktaki kraterlerin içinde ciddi seviyede buz bulunduğunu gösterdi.
NASA araştırmasını yürüten Timothy P. McClanahan, yapmış olduğu açıklamada “Cenup kutbu dışındaki PSR’lerde su buzu bulunduğuna dair kanıta sahibiz, en azından 77 aşama cenup enlemine kadar” ifadesini kullandı.
Aşağıdaki harita, cenup kutbundaki “tamamen gölgedeki” bölgeleri, 80 aşama cenup enlemine kadar gösteriyor. Ay’ın cenup kutbu, 90 aşama cenup enlemindeki Shackleton kraterinin kenarında yer ediniyor.
Burada ve daha ötede bulunan buzun çoğunluğu büyük olasılıkla -198 dereceyi kabul eden dondurucu soğukluktaki kraterlerde yer ediniyor. Bu gölgedeki kraterlerin bazıları, gün ışığını milyarlarca senedir görmedi.
Peki Ay Keşfi Yörünge Aracı güney kutbu ötesinde ne kadar su tespit etti? McClanahan “buzlu olduğu tespit edilen yüzeyin her bir metrekaresinde, çevredeki bölgelere göre yüzeyden bir metre derine kadar en az beş litre daha fazla buz bulunuyor ” diyor. NASA uydusunun “Ay Keşif Nötron Dedektörü” – LEND, buzu yüzeyin üzerinde ya da yüzeye yakın donmuş hidrojen ceplerini göstererek buldu.
Yüzyıllar boyunca, Ay’a çarpan kuyrukluyıldız ve meteorlar, uydumuzun yüzeyine bol miktarda su taşımış olabilir. Diğer kaynaklar Ay’ın iç kısımlarından doğal olarak sızmış su buharı ya da Ay toprağındaki oksijen ile acımasız güneş rüzgarı arasındaki kimyasal etkileşim olabilir.
NASA astronotları Ay’a geri döndüğünde, ki bunun 2026 yılı Eylül’ünden daha erken olması beklenmiyor, ilk görevlerinden biri buz arayıp, yüzeyden örnek toplayıp Dünya’ya getirmek olacak. Eğer buz olduğu doğrulanırsa, bu bulgu bir Ay üssü kurup, buzu hasat etmenin yolunu açacaktır.
Ve doğal ki, bu buz olmadan, kimse Ay üstünde hayatta kalamaz.
Mark Kaufman’ın haberini Erinç Eröz Türkçeleştirdi
