ABD Ordusu, “Iceworm” (Buzkurdu) kod adlı gizli saklı bir Soğuk Harp projesi için soğuk ve uzak Grönland’ı seçti. Seneler sonrasında NASA, projenin Camp Century adında olan gömülü üssünü buzun altında tespit etti.
Uzay ajansının araştırma uçağı, bu yıl içinde uzak kutup bölgesinin üstünde uçarak, değişen buz katmanını taramak için gelişmiş bir radar kullanıyordu.
NASA’nın Dünya’nın buzla kaplı alanlarını inceleyen kriyosfer bilim insanı Alex Gardner, mevzuyla ilgili şu şekilde dedi: “Buz yatağını arıyorduk ve karşımıza Camp Century çıktı. İlk başta ne işe yaradığını anlayamadık.“
Camp Century, kapatılana kadar 1959-1967 yılları aralığında kullanımda kaldı. Mühendisler kar ve buzun içine hendekler kazmak için devasa sabanlar kullandı ve sonrasında bu tarz şeyleri kemerli tavanlar ve daha çok karla kapladı. Üs, iki mil süresince uzanan 26 gömülü tünele kadar büyüdü. Atomik Heritage Foundation (Atomik Miras Vakfı) mevzuyla ilgili “Yatakhaneler, mutfak ve kafeterya, hastane, çamaşırhane, kontakt merkezi, dinlenme salonu, şapel ve hatta bir berber dükkanı bile vardı” diyor. Ayrıca bölgeye bir nükleer santral de kuruldu.
Askeri üs şimdilerde 30 metre buzun altına gömülü durumda. Sadece NASA’nın bir Gulfstream III araştırma uçağının altına monte edilen Tenha Hava Aracı Bileşik Açıklıklı Radar, uçağın altına ve yanlarına radyo dalgaları gönderip, bu dalgaların yansımalarını bir sonar benzer biçimde algılayarak üssü ortaya çıkardı.
Aşağıdaki görüntüde Camp Century’nin uzun süredir terk edilmiş durumda olan yapı ve tünelleri, Grönland’ın buz tabakasının altında görülebiliyor.
Camp Century’nin aslolan amacı fazlaca daha büyüktü. Aslen nükleer roket rampalarını buzun altında saklamayı hedefliyordu.
Atomik Miras Vakfı bunu şu şekilde açıklıyor: “Camp Century’deki modeli kullanan Project Iceworm, Danimarka’nın üç katı büyüklüğünde 135 bin kilometre karelik ek tüneller inşa etmeyi ve bunu 260 bin kilometre kareye kadar genişletmeyi planladı. Ordu, Camp Century’dekine benzer siperlere her biri 6,5 kilometre aralıklarla 600 roket yerleştirmeyi ve 60 Fırlatma Denetim Merkezi (LCC) inşa etmeyi planlamıştır.“
Camp Century’nin hem yapıları hem de tehlikeli kimyasal ve radyoaktif atıklardan oluşan fena şöhretli mirası sonsuza kadar gömülü kalmayabilir. Şimal Kutbu dünyanın en süratli ısınan bölgesi ve Grönland gezegen ısındıkça her yıl ortalama 270 milyar ton buzu eriterek denize döküyor. Araştırmalar, şu anda Camp Century’yi kaplayan buzun önümüzdeki yüzyıllarda savunmasız hale gelebileceği sonucuna varmış durumda. Sadece bu erimenin tam ne hızda bulunduğunu saptamak pek mümkün değil.
Colorado-Boulder Üniversitesi’nden bilim insanı James White, mevzuyla ilgili şu şekilde diyor: “Aslolan sual, bunun yüzlerce yıl içinde mi, binlerce yıl içinde mi, yoksa on binlerce yıl içinde mi ortaya çıkacağıdır. Bu şey aslına bakarsan ortaya çıkacaktı, sadece iklim değişikliğinin yapmış olduğu şey gaz pedalına basmak ve ‘Düşündüğünüzden fazlaca daha süratli ortaya çıkacak’ demek oldu.“
Mark Kaufman’ın haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.
