| Doğum: | 5 Eylül 1568, Stilo, İtalya |
| Ölüm: | 21 Mayıs 1639, Paris, Fransa |
| Meslek: | İtalyan ozan, yazar ve Platoncu felsefeci |
Tommaso Campanella Kimdir?
Tommaso Campanella (1568-1639), İtalyan bir felsefeci, teolog, yazar ve Dominiken keşişidir. Rönesans döneminde hem dini hem de felsefi düşüncelerle siyasal reformlara yönelik görüşleriyle tanınmıştır. Campanella, bilhassa meşhur eseri La Città del Sole (Güneş Ülkesi) ile ütopyacı bir cemiyet tasarımı sunmuş ve çağının en mühim düşünürlerinden biri olmuştur.
1568 senesinde İtalya’nın Calabria bölgesindeki Stilo nahiyesinde doğan Campanella, çocuk yaşta Dominiken tarikatına katılarak felsefe ve teoloji eğitimi aldı. İlk dönemlerinde Aristoteles felsefesine bağlı kalsa da, sonrasında Platon, Stoacılar ve Neo-Platonizm’den etkilenerek emsalsiz bir fikir sistemi geliştirdi. Bilginin insan yaşamındaki merkezi rolünü korumak için çaba sarfeden Campanella, bilgelik ve adaletin egemen olduğu bir cemiyet hayalini eserlerine yansıttı.
Campanella’nın en tanınmış eseri Güneş Ülkesi, toplumsal düzenin bilgelik, ortak iyelik ve din temelli bir devlet yapısına dayandığı ideal bir cemiyet tasviridir. Bu eserinde, tüm mülklerin ortak olduğu, bireysel çıkarların reddedildiği ve bilgelerin devlet yönetiminde en yüksek otoriteyi temsil etmiş olduğu ütopik bir kent anlatılır. Yapıt, Platon’un Devlet adlı kitabından etkisinde bırakır taşır, sadece devrin Katolik düşüncesini de içine alarak emsalsiz bir siyasal ve toplumsal sistem önerir. Campanella’nın bu eseri, toplumsal hakkaniyet ve eşitlik mevzularındaki erken dönem ütopyacı düşünceler içinde mühim bir yere haizdir.
Felsefesi yalnızca siyasetle sınırı olan kalmaz; tabiat felsefesi ve teolojiyle de derin bir ilişki içindedir. Ona gore tabiat, Tanrı’nın bir yansımasıdır ve insan doğayı inceleyerek Tanrı’nın yaratılışını anlamaya çalışmalıdır. Bundan dolayı bilimsel araştırmalar, dini bir vazife olarak değerlendirilmiştir. Campanella, insan aklının ve bilimsel bilginin insanlığı daha iyi bir geleceğe taşıyacağına inanmıştır.
Sadece yürekli düşünceleri ve reformist görüşleri, devrin İspanyol yönetimi ve Katolik Kilisesi ile birçok kez çatışmasına niçin oldu. 1599 senesinde İspanyol egemenliğine karşı bir komplo kurmakla suçlanarak yakalandı ve işkence görmüş oldu. Yaşamının 27 yılını hapislerde geçirdi ve bu süreçte en mühim eserlerini yazdı. Hapishanede yazdığı teolojik ve felsefi eserler, onun hayal gücünün ve entelektüel derinliğinin bir kanıtıdır.
1626’da özgür bırakıldıktan sonrasında Roma’ya giden Campanella, Papa’nın müdafaasını kazanmasına karşın tekrardan baskıya maruz kaldı ve Fransa’ya kaçmak mecburiyetinde bırakıldı. 1634’te Paris’e yerleşen Campanella, Fransa Kralı XIII. Louis’nin himayesinde yaşamının son yıllarını daha rahat koşullarda geçirdi ve 1639 senesinde Paris’te öldü.
Eserleri içinde De Sensu Rerum et Magia (Varlıkların Duyuları ve Büyü Üstüne), Philosophia Realis ve Galileo Galilei’yi korumak için çaba sarfeden Apologia pro Galileo (Galileo’nun Savunması) benzer biçimde mühim yapıtlar bulunur. Campanella, ideal cemiyet arayışı, bilim ve din arasındaki uyumu korumak için çaba sarfeden görüşleri ve insan aklının gücüne duyduğu sarsılmaz inancı ile hem Rönesans hem de Aydınlanma döneminde etkili olmuş bir filozoftur. Bugün, hem ütopyacı toplumsal teoriler hem de tabiat felsefesi alanındaki katkılarıyla hatırlanmaktadır.
