Abidin Dino (D: 23 Mart 1913, İstanbul – Ö: 07 Aralık 1993, Paris, Fransa) Ressam, yazar.
Abidin Dino, 23 Mart 1913’de İstanbul’da dünyaya geldi. Aynı yıl ailesi Cenevre’ye yerleşince 12 yaşına kadar burada büyüyen Dino, 1. Dünya Savaşı’nın arkasından İstanbul’a döndü. Robert Koleji’nde başladığı eğitimini fotoğraf ve karikatüre duyduğu ilgi sebebiyle yarıda bıraktı. Hem de edebiyat’la da ilgilen Dino, o dönemde abisi Arif Dino’nun da desteğiyle kendini tamamen sanata adadı.
Yarın Gazetesi’nde desenleri ve ilk kez 1931’de Artist adlı dergide de yazıları gösterilen Dino, yapmış olduğu herşeyde yeniliğin izini sürmekteydi. 1931 ve 1932 yılları aralığında Esrarkeşler ve Parmak İstifleri adlı dizileri gerçekleştiren Abidin Dino, Pertev Naili Boratav‘ın Türk Masalları ve Nâzım Hikmet‘in Kuvayi Milliye adlı eserlerini resimledi.
1933’te D Grubu topluluğunu öteki ressamlar Nurullah Berk, Cemal Tollu, Parlak zeka Faik İzer, Elif Naci ve heykeltraş Zühtü Müritoğlu ile beraber kuran Dino, gene yenilik izini sürmekteydi. Bu toplulukta fikir yanı ağır basan resimler yapmayı amaçladılar ve meydana getirdikleri eserlerle birçok sergi açtılar.
Aynı yıl SSCB’li yönetmen Sergay Yutkeviç’in Türkiye’nin Kalbi Ankara filmini çekmek için Türkiye’ye geldiği sırada, Dino’nun resimlerini görmüş oldu ve Mustafa Kemal ATATÜRK’ün de ricasıyla, o’nu Leningrad’a çağrı etti. Böylece 1934’de beyaz perde eğitimi almak için gittiği Leningrad’da dekoratör ve ressam olarak Yutkeviç’in çalışmalarına katıldı ve onun yönettiği Madenciler adlı filmimizde emek verme imkanı buldu. Abidin Dino, geçen üç senenin arkasından, 2. Dünya Savaşı’nın çıkmasıyla oradan ayrıldı ve bir süre Londra’da yaşadıktan sonrasında, Paris’e gitti ve burada çalışmalarda bulunmuş oldu. Gene ressam ve dekoratör olarak çalmış olduğu bu zamanda Pablo Picasso, Tristan Tzara, Eisentein, Andre Malraux ve Gertrude Stein benzer biçimde önde gelen sanatçılarla da yakınlıklar kurdu.
1939’da İstanbul’a döndüğü sıralarda yoksul insanlara ve balıkçılara olan ilgisinin üstüne, onun benzer biçimde düşünen sanatçılarla beraber 1941’de Liman Grubu diye anılan Yeniler Topluluğu’nu kurdu. Liman çevresindeki balıkçıların resimlerinden oluşturularak oluşturulan sergi büyük ilgi görmüş oldu. Aynı dönemde bir taraftan da siyasal çalışmalarda bulunan Dino, İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı tarafınca Mecitözü’ne, arkasından da Adana’ya sürgüne gönderildi. Dino, 1943 senesinde Kenanpaşazade Sait Bey’in oğlu olan Osmanlı Bankası Resmi İşler Müdürü Asım Bey’in kızı dilci, öğretim üyesi, çevirmen ve yazar olan Güzin Dino (Dikel) ile evliliğe ilk adımını attı. Adana’da yaşamış olduğu dönemde, resimlerinde pamuk işçilerini işleyen Dino, “Kel” adını verdiği bir oyun yazdı, “Türk Sözü” isminde bir gazete yönetti ve 1950 senesinde “Çingeneler” isminde bir film de senaristliği yazdı.
Sürgün yıllarının arkasından İstanbul’a dönen Dino, “İkinci Dünya Savaşı” adlı diziyi gerçekleştirmiş oldu ve 1952 senesinde tamamen Paris’e yerleşti. ABD, Fransa ve Cezayir’de sergiler açmasının ve karma sergilere katılmasının yanısıra, bir dönem Fransa Plastik Sanatlar Birliği’nin Onur Başkanlığı’nı yapmış oldu ve New York Dünya Sergisi’nin Sanat Danışmanlığı’nı yürüttü. İki yıl sonrasında eşi de Paris’e yerleşti. Güzin Dino, Paris’teki Ulusal Bilim Merkezi’nde çalıştı ve Doğu Dilleri Enstitüsü’nde öğretim üyeliği yapmış oldu.
Dino, tek bir mevzuyu ele alarak yapmış olduğu resimlere, “İşkence” (1955), “Atom Korkusu” (1955), “Uzun Yürüyüş” (1955), “Uzay” (1959), “Adalar” (1964-65), “Harp ve Sulh” (1966), “Çıplaklar” (1976) benzer biçimde adlar vererek onları sergiledi. Aynı yıllarda, Yaşar Kemal’in “Deniz Küstü” (1978) adlı romanını, İlhami Bekir’in “Unuttum” (1979) ve Melih Cevdet Anday’ın “Tanıdık Dünya” (1984) adlı şiir kitaplarını da resimledi. Dino, 1966 senesinde da yönetmenliğini yapmış olduğu “Golemata Voda” adlı belgesel film ile, Flaherty Ödülü’nü kazanmıştır.
Abidin Dino, 7 Aralık 1993 günü, 80 yaşlarındayken Paris’te Villejuif Hastanesi’nde vefat etti. Dino’nun cenazesi İstanbul’a getirildi ve Aşiyan Mezarlığı’nda toprağa verildi.
Ölümünün arkasından “Kültür, Sanat ve Siyaset Üzerine Yazılar” adı altında, Kısa Yaşam Öyküsü, Kel ve Verese adlı oyunları, Eller, Pera Palas, Sinan adlı anlatıları ve 1938-1993 yılları aralığında yazdığı yazılar yayımlandı. Eşi Güzin Dino’nun da Gel Süre Git Süre – Abidin Dino’lu Seneler adlı bir kitabı bulunmaktadır.
KİŞİSEL SERGİLERİ
- 1955 Galerie Kleber, Paris 1955
- Galerie Camille Renaud, Paris 1956
- Galerie La Demeure, Paris 1957
- Cadan Gallery, New York 1958
- Picasso Müzesi, Antibes 1959
- Galerie Schoeller, Paris 1960
- Galerie Deent, Amsterdam 1962
- Galerie Partis Pris, Grenoble 1964
- Galerie Spisovatele, Prag 1964
- Galerie Ritter, Zürih 1964
- İbn-i Haldun Müzesi, Cezayir 1964
- Galerie Casanova, Paris 1965
- Scott-Faure Gallery, La Jolla, California 1966
- Dom Pisatili Galerisi, Moskova 1968
- Galerie Henriette Gomez, Paris 1969
- Galerie Deent, Amsterdam 1970
- Galeri 1, İstanbul 1971
- II Poliedro Galeria, Roma 1972
- Galerie Leonardo da Vinci, Potenza 1972
- Galerie Estève, Paris 1976
- Çıplaklar, Palais Municipale, Saint-Paul de Vence 1977
- Doksan Çiçek/Dokunsan Çiçek , Vakko Sanat Galerisi, Ankara 1978
- Siloghi Galerisi, Atina 1978
- Galerie Le Scriptorium, Paris 1978
- Vakko Sanat Galerisi, Ankara/İzmir 1979
- Deniz Küstü, Vakko Sanat Galerisi, Ankara/İzmir 1979
- Bedri Rahmi Galerisi, İstanbul 1980
- Türkay Sanat Galerisi,Stuttgart 1980
- Galerie dans la Galerie, Paris 1980
- Galerie Place Beauvau, Paris 1981
- Adalar, Bedri Rahmi Galerisi, İstanbul 1981
- Adalar, Vakko Sanat Galerileri 1981
- Adalar, Saint-Germain en Laye 1982
- Galerie Praestasgaarden, Danimarka 1983
- Günümüz Türk Sanatı, Fondation Corrente, Milano 1983
- Vakko Sanat Galerisi, İstanbul/Ankara 1984
- El, Galeri Nev, Ankara 1985
- Urart Sanat Galerisi,İstanbul/Ankara 1985
- Pamukbank Suadiya Sanat Galerisi, İstanbul 1986
- Yalınlar, Galerie Espace Pont Neuf, Paris 1986
- Bu Dünya, Galeri Nev, Ankara 1987
- Bu Dünya, Galeri Nev, İstanbul 1988
- Jacques L. Jourdan-Jopie, Paris 1988
- Güvence Sanat Galerisi, İstanbul 1988
- Acıyı Çizmek, Vakko Sanat Galerisi, İstanbul/Ankara 1988
- Yalınlar, Galeri Nev, Ankara 1989
- Galerie Vieille du Temple, Paris 1989
- Antibes Resimleri-Açılar-Pencereler, Galeri MD, İstanbul 1990
- Çiçekleme, Galeri Nev, Ankara/İstanbul 1990
- Musée de la Céramique, İtalya 1991
- Galerie Bussola, Turin 1992
- Yüzler, Galeri Vieille du Temple, Paris 1993
- Ak la Ka ra, Galeri Nev, Ankara/İstanbul; Kızılkule,Antalya 1993
- HP Galerisi, Lefkoşa 1994
- 1. Ölüm Yıldönümü Sergisi, Galeri Nev, İstanbul 1996
- Üç Kent: Antibes, İstanbul, Paris, YKB Galerileri, İstanbul /Adana / İzmir 1997
- Abidin Dino’yu Anma Sergisi, Fransız Kültür Merkezi, İzmir 1997
- Galerie Vieille du Temple, Paris 1999
- Kafalar, Galeri Nev, İstanbul 2001
- Bir Desen Ustası, Güvence Bankası Sanat Galerisi, İstanbul 2001
- Art Shop, İzmir (Galeri Nev’in katkılarıyla) 2003
- El Mikrocerrahi ve Ortopedi Travmatoloji Hastanesi, İzmir (Galeri Nev’in katkılarıyla) 2003
- Ulusal Reasürans Galerisi, İstanbul 2003
- Yapı Kredi Kasım Taşkent Galerisi 2003-2004
- Onuncu Ölüm Yıldönümü Anısına, “Güzin’in Abidinleri”, Galeri Nev Ankara/İstanbul
KATILDIĞI KARMA SERGİLER
1952 16. Venedik Bienali 1954-1962 Salon de Mai, Paris 1964 Türk Sanatçılar Sergisi, Musée de l’Art Moderne de la Ville, Paris 1976 7 Türk Ressam, Centre Culturel, Venissieux 1977 Siloghi Galerisi, Atina 1979 Poésie Murale, Bourges 1979 5 Türk Ressamı, Türkay Sanat Galerisi, Stuttgart 1982 Bugünün Türk Ressamları, Fondation Corrente, Milano 1982 Henry Thomas Foundation, Musée de l’Art Moderne de la Ville, Paris 1983 İnsan Görüntüsü, Galerie Sculptures, Paris 1983 d Grubu 50. Yıl Fotoğraf ve Heykel Sergisi, Güvence Sanat Galerisi, İstanbul 1986 Uygar Türk Plastik Sanatları Sergisi, Ankara 1987 1. Internasyonal İstanbul Bienali 1989 Jacques L. Jourdan-Jopie, Paris 1989 İslam Dünyasında Uygar Sanat, Barbican Centre, Londra 1990 10. Internasyonal Sanat Fuarı, Galeri Nev ,1940 Kuşağı, Tem Sanat Galerisi, İstanbul ,1940 d Grubu’ndan Bir Kesit, Şekerbank Sanat Galerisi, Ankara ,1940 Paristanbul, Cité International des Arts, Paris 1991 1. Sanat Fuarı, Apocalpyses, Saint-Germain en Laye 1991 La Bussola Galeria, Torino 1992 Galerie Hermés, Paris 1992 Galerie Vieille du Temple, Paris 1994 1950-2000 T.C. Merkez Bankası 1994 Uygar Türk Sanatı Kolesiyonu Sergisi, AKM, Ankara 1995 Devlet Fotoğraf ve Heykel Müzesi, Ankara 2000 Gövde/Ego, Galeri Nev, Ankara/İstanbul 2000 Hayal/Hakikat, Galeri Nev, Ankara/İstanbul 2000 Mekan/Süre, Galeri Nev, Ankara/İstanbul 2000 Nazar/İktidar, Galeri Nev, Ankara/İstanbul
Abidin Dino Kitapları
- Kısa Yaşam Öyküm – Can Yayınları
- Sensiz Herşey Renksiz – Can Yayınları
- Sinan – Bir Düşsel Yaşamöyküsü – Can Yayınları
- Yeditepe Öyküleri – Can Yayınları
