Ahmet Refik Altınay (D: 1881, Beşiktaş, İstanbul – Ö: 10 Ekim 1937, İstanbul) Tarihçi, yazar, ozan, Darülfünun tarih müderrisi ve yüzbaşı.
Ahmet Refik Altınay, 1881 senesinde Beşiktaş’ta dünyaya geldi. Kethüda Ürgüplü Ahmet Ağa’nın erkek evladıdır. İlk öğrenimini Vişnezade İlkokulunda, orta öğrenimini Beşiktaş Askeri Ortaokulunda ve Kuleli Askeri Lisesinde görmüş oldu. 1898 senesinde Harp Okulundan piyade birincisi olarak mezun oldu. Ufak yaşta teğmen çıkmış olduğu için kıtaya gönderilmeyip öğretmen sınıfında bırakıldı. Toptaşı ve Soğukçeşme Askeri Ortaokullarında 4 yıl süre ile Coğrafya Öğretmenliği yapmış oldu. 1902 senesinde Harp Okuluna Fransızca, 1908 senesinde tarih öğretmeni oldu. Tercüman-ı Hakikat ve Millet gazetelerinde başyazarlık yapmış oldu. 1909 senesinde Genelkurmay Başkanlığı Gösterim Şubesinde çalışırken Askeri Mecmuayı yönetti. 1909 senesinde kurulan Zamanı Osmani Encümenine üye seçildi. Fransa’ya zamanı araştırmalar için bir kurulla beraber gitti. 1912 senesinde Balkan Cenginde Askeri Sıkıdüzen Müfettişi oldu. 1913 senesinde gözleri bozuk olduğundan yüzbaşı iken emekliye ayrıldı.
1918 senesinde İstanbul Darülfünun Osmanlı Zamanı Öğretmenliğine, 1919 senesinde Türkiye Zamanı Müderrisliğine atandı. Türk Tarih Encümeninde vazife aldı. 1924-1927 yılları aralığında bu encümenin başkanlığını yapmış oldu. 1932 senesinde I.Tarih Kongresine katıldı. 1933 senesinde Üniversite Öğretmenliğinde kadro dışı bırakıldı.
10 Ekim 1937 tarihinde İstanbul’da 56 yaşlarında iken zatürreden vefat etti. Mezarı Büyükada’da Tepeköy Mezarlığındadır.
Kaynak: Osmanlı Zamanı Yazarları, M. Orhan Bayrak, İstanbul, 1982.
Ahmet Refik Altınay’ın Eserleri
Yaşamı süresince dünya tarihinden çocuk kitaplarına kadar geniş bir sahada yapıt üretti. Kitaplarının sayısı 150’yi geçer.
“Geçmiş Asırlarda Türk Yaşamı” başlığı altında yayınladığı;
- Bizans Karşısında Türkler,
- Sokullu,
- Cem Sultan,
- Âlimler ve Sanatkârlar,
- Bayanlar Saltanatı,
- Yıkım Seneleri,
- Lale Devri en meşhur eserleridir.
Tarihçiliğinin yanı sıra edebiyata da ilgi göstermiş, 1932’de “Gönül” adlı bir şiir kitabı yayınlamıştır. Bektaşi nefesleri şeklinde yazdığı bir oldukca güftesi bestelenmiştir.
