Enis Avni Akagündüz (d. 1885, Selanik – ö. 07 Kasım 1958, Ankara) Öykü ve roman yazarı, ozan ve gazeteci.
Aka Gündüz, 1885 senesinde Selanik’e bağlı Katerina ile Alasonya kasabaları arasındaki bir dağ köyünde dünyaya geldi. Aslolan adı Enis Avni‘dir. Önceleri Enis Avni, sonraları ise, Aka Gündüz adıyla eserler verdi.
İlk tahsilini Serez’de İncili Mektebde ve Selanik’deki Şemsi Hoca Okulunda tamamladı. Bir süre Selanik Askeri Rüşdiyesine devam ettiyse de 1896 Yunan Harbi esnasında Eğrikapı Rüşdiyesine nakledildi. Ondan sonra İstanbul’a gelmiş olarak Mekteb-i Sultanisinin idadi kısmı, Edirne Askeri İdadisi ve Kuleli Askeri İdadisinde okudu. Hastalığı sebebiyle Harbiyenin ikinci sınıfından ayrıldı. Paris’e giderek bir süre Güzel Sanatlar Okulu ve Hukuk Fakültesine devam etti. Sadece asla birini bitiremeden üç yıl sonrasında geri döndü. 1910 senesinde Selanik’e sürgün edildi. Adana’daki Ermeni vakaları üstüne oraya belirleme olunan Bahriye Nazırı Cemal Paşanın maiyetinde on dört ay Vilayet Meclisi İdare Başkatibi olarak çalıştı.
Aka Gündüz, 31 Mart Vak’ası üstüne gönüllü yazıldığı Hareket Ordusuyla İstanbul’a geldi. İşgal kuvvetleri tarafınca Malta’ya sürüldü. Ankara Hükumetinin teşebbüsüyle yurda döndü. Cumhuriyetten sonrasında 1932 – 1946 yılları aralığında milletvekili oldu ve Kasım 1958’de Ankara’da öldü.
1920 senesinde Alay Dergisini çıkardı. Çocuk Bahçesi ve Genç Kalemler dergilerinde çıkan yazılarıyla dikkati çekti. Mütevazı dil görüşüne bağlı olup Ulusal Edebiyat akımı içinde yer almıştır.
Eserlerinde millet sevgisinin neticesi olarak geniş halk zümreleri ile bunların ızdırabları işlenmiştir. Cümleleri yakıcı ve kısadır. Eserleri yaşam tecrübesini verir. Yetmişe yakın eseri vardır.
Aka Gündüz’ün Eserleri
Roman:
- 1927: Dikmen Yıldızı
- 1928: Odun Kokusu
- 1928: Tank-Tango
- 1929: İki Süngü Içinde
- 1930: Yaldız
- 1930: Hovarda Kız
- 1932: Aysel
- 1933: Ben Öldürmedim
- 1933: Onların Romanı
- 1935: Kokain
- 1935: Üvey Ana
- 1933: Üç Kızın Hikâyesi
- 1937: Aşkın Temizi
- 1938: Çapraz Delikanlı
- 1938: Zekeriya Sofrası
- 1939: Gömüt Kazıcılar
- 1939: Giderayak
- 1940: Yayla Kızı
- 1941: Bebek
- 1943: Bir Şoförün Gizli saklı Defteri
- 1946: Eğer Aşk…
- 1946: Sansaros
- 1954: Bir Kızın Masalı
Hikâye:
- Türk Kalbi
- Türk’ün Kitabı (1911)
- Kurbağacık (1919)
- Yaşamdan Hikâyeler (1928)
Şiir:
- İlkbahar Şiiri
- Anadolu şiiri
Tiyatro:
- Köy Muallimi
- Yarım Osman
- Mavi Yıldırım
- Beyaz Kahraman
