Avrupa Birliği, Apple’a kendi müzik akış hizmeti olan Apple Music’i rakiplerine karşı haksız bir halde koruyup AB’nin rekabet yasalarını ihlal etmiş olduğu için, hakim konumunu kötüye kullandığı sebebi öne sürülerek 1.8 milyar dolar para cezasına çarptırdı. Apple ise cezaya ilişkin yapmış olduğu ilk açıklamasında oklarını Spotify’a çevirdi.
Resmi web sitesinde mevzuya ilişkin bir izahat gösteren ve verilen cezayı itiraz yoluna gidecek olsa da şimdilik kabul eden Apple, oldukça uzun açıklamasında direkt olarak Spotify’ı hedef alma sebeplerinden biri ise İsveç merkezli Spotify’ın beş yıl ilkin cezaya sebebiyet veren şikayetini AB makamlarına iletmiş olması.
Spotify söz mevzusu şikayetinde Apple’ın, müşterileriyle iletişimlerini kısıtladığını, pazarlama ve tanıtım yetilerini de sınırladığını söyleyerek firmanın App Store politikalarından şikayetçi olmuştu. Popüler müzik platformu, ‘Apple Vergisi’ adını verdiği yüzde 30’u kabul eden komisyondan da yakınmaktaydı.
Başlatılan soruşturmanın merkezinde kullananların müzik akışı hizmetlerine App Store ve uygulama içi satın almalar haricinde abone olmalarının yollarını engellemiş olan Apple kısıtlamaları yer alıyordu.
AB’nin soruşturmaya ve cezaya ilişkin açıklamasında Apple’ın, uygulama geliştiricilerine, kullanıcıları “alternatif ve daha ucuz müzik abonelik hizmetleri hakkında bilgilendirmelerini engellemiş olan engellemeler getirdiğinin” tespit edilmiş olduğu belirtilerek, bunun AB kurallarına aykırı olduğu ifade edildi.
AB’nin rekabetten görevli komiseri Margrethe Vestager, “Bu yasadışıdır ve milyonlarca Avrupalı tüketiciyi etkilemiştir” dedi. Apple’ın neredeyse on yıl süresince bu şekilde davranılmış olduğu, bunun da birçok kullanıcının “müzik akışı abonelikleri için mühim seviyede daha yüksek fiyatlar” ödediği anlamına geldiği vurgulandı.
Kısaca Apple’ın “rekabete aykırı uygulamalarda bulunduğuna ve bunun antitröst yasalarıyla ters düşmüş olduğu” sonucuna varıldı.
Apple’ın Spotify hakkında söyledikleri
Kararın peşinden Apple, “App Store, Spotify ve Avrupa’nın gelişen dijital müzik pazarı” başlıklı uzun olacağı her halinden belli açıklamasında metnin mühim bir kısmını Spotify’a ayırırken, Spotify’ın Apple’a, “Apple cihazlarında 119 milyardan daha çok kez indirilen yada güncellenen uygulama için” kesinlikle hiçbir ücret ödemediğini vurguluyor.
İşleri daha da ileri götürmüş olan Apple, Spotify’ın şirkete ödeme yapmamasına karşın uygulamanın “Siri, CarPlay, Apple Watch, AirPlay, Widget’lar ve daha fazlasıyla” çalıştığından güvenilir olmak için Spotify ile beraber hareket ettiklerini belirtiyor. Spotify’ın kendilerine ilişik TestFlight aracı ve API’larını da kullandığının altını çizen Apple, “Spotify’ın isteği üstüne App Store’daki Spotify güncellemelerine ilişkin incelemeleri sık sık hızlandırdıklarını” da öne sürüyor.
Apple bununla birlikte Spotify için de bir tekelleşme vurgusu yapıyor ve Spotify’ın “Avrupa’nın müzik akışı pazarında en yakın rakiplerinin iki katından daha çok bir oranla yüzde 56’lık bir paya haiz bulunduğunu” vurguluyor ve “Bu başarıya ve App Store’un bunu mümkün kılmaktaki rolüne karşın Spotify, Apple’a hiçbir ücret ödemiyor” ifadelerini kullanıyor. Apple şu şekilde devam etmekte:
Fakat Spotify için bir ücret ödememek kafi değil. Bununla beraber App Store’un kurallarını da kendilerine daha çok avantaj sağlayacak şekilde tekrardan yazmak istiyorlar.
Bunun yanında Apple, Spotify’ı, öteki tüm geliştiricilerin yer almış olduğu gelir paylaşımı programına katılmadan Apple’ın tüm araçlarını kullanarak direkt iOS uygulaması içinden ödeme kabul etmek istemekle suçluyor. Apple böylesi işlemler için sunmuş olduğu hizmetten bahsederek “reader rule” politikasına dair bir izahat yapıyor.
‘Spotify ‘daha fazlasını’ istiyor’
Buna gore söz mevzusu kaide, geliştiricilerin uygulamada kullanıcıları satmaca yönetimi ve kayıt işlemlerini de içerebilecek hesap hizmetlerine yönlendiren bir web sayfası bağlantısı sağlamasına olanak tanıyor. Sadece Apple, Spotify’ın bu seçenekten yararlanmadığını söylüyor ve şu şekilde ekliyor:
“Bunun yerine Spotify, App Store’un Uygulama İçi Satın Alma sistemini kullanmadan abonelik fiyatlarını uygulamalarına yerleştirerek kuralları kendi lehlerine esnetmeyi istiyor. Apple’ın araçlarını ve teknolojilerini kullanmak, App Store’da dağıtmak, kullanıcılarla oluşturduğumuz güvenden yararlanmak ve bunun için Apple’a hiçbir şey ödememek istiyorlar. Kısacası Spotify daha fazlasını istiyor.”
Apple itiraz edecek: ‘Pazarın gerçekleri göz ardı edildi’
Apple, AB sonucuna itiraz edeceğini söyleyerek açıklamayı sonlandırıyor. İtirazın iyi mi sonuçlanacağını görmek garip olacak, sadece daha da ilgi çekici olan Apple ve Spotify’ın ilişkisinin geleceğinin iyi mi olacağı. Apple Music’i rekabetçi bir noktaya getirmek isteyen Apple bu aşamada hele işler bu raddeye ulaştıktan sonra sert adımlar atmaktan çekinmeyebilir.
Apple itiraz mevzusunda ise “Komisyon’un tüketicinin zarar gördüğüne dair inandırıcı bir kanıt ortaya koyamamasına karşın bu karara varıldı ve gelişen, rekabetçi ve hızla büyüyen bir pazarın gerçekleri göz ardı edildi” diyor.
Spotify’ın karardan yarar sağlayacağını korumak için çaba sarfeden Apple, Avrupa müzik gösterim pazarının yüzde 56’sını elinde bulunduran ve App Store’u kullandığı için Apple’a ödeme yapmayan Spotify’ın sekiz yıl süresince komisyonla 65 kez görüştüğünü kaydetti.
Apple açıklamasında “İronik bir halde, rekabet adına bugünkü karar, dijital müzik pazarının kaçak lideri olan başarıya ulaşmış bir Avrupa şirketinin hakim konumunu pekiştiriyor” ifadelerine yer vermekte.
