Babür Şah Kimdir Yaşamı Eserleri Hakkında Özetlemek gerekirse Özet informasyon (1483-153O)
Şâir, yazar. Fergana’da hayata merhaba dedi. Timur’un torunlarından Ömer Şeyh Mirza’nın erkek evladıdır. Anası Cengiz Han’ın oğlu Çağatay Han’ın torunlarından Yunus Han’ın kızı Kutluğ Nigar Hanım’dır. Fergana emîri olan babasının ölümünden sonrasında tahta geçmiş (1494), uzun mücâdelelerden sonrasında Kuzey Hindistan’da bir Türk devleti oluşturmayı başarmıştır. Kabil, Semerkand ve Buhara’yt zaptetti. Dehli.sultanını da yenerek sınırlarını Bengal’e kadar genişletti. Ölümünden sonra yerine oğlu Hümâyûn tahta geçti. Kabil’de öldü.
Babur Şah, yaşamının son dönemlerinde yaşlanmış olsa da sık sık hastalıklarla boğuşuyordu. Bilhassa de, fazlaca sık içtiği şarap onun sağlığına zarar veriyordu ve bu yüzden birçok kez içmekten vazgeçmeye çalışsa da, başarıya ulaşmış olamıyordu. Alkol almanın yanı sıra, haftanın 3 gününü de majuna adanmıştı. Sadece, bu sıhhat sorunları onun için yeterince büyük bir mücadeleydi.
Babür Şah’ın yakalandığı Doğu çıbanı, siyatik, kulak akıntıları ve kan tükürme şeklinde hastalıkları, yaşlarının ilerlemesine ve aşırı sıcaklıklara bağlı olarak daha da kötüleşiyordu. Bu durum onun yaşamını oldukça zorlaştırıyordu ve devamlı olarak tedavi edilmek zorunda kalıyordu. Babür Şah, sağlığıyla ilgili sorunlardan dolayı çoğu zaman bitkin ve bitkin hissediyordu.
Babür Şah, hastalıklarına karşın hayatta kalmaya ve devlet yönetiminde başarıya ulaşmış olmaya çalışıyordu. Sadece sıhhat sorunları, onun yaşamını negatif yönde etkileyen mühim bir faktördü ve ara sıra onun işlerini yapmasını zorlaştırıyordu. Gene de, Babür Şah’ın kararlılığı ve cesareti, onun halkı için savaşım etmesini sağlıyordu.
Azimli, mücadeleci ve büyük bir hükümdar olan Babür Şah, Ali Şir Nevai’den sonrasında yetişen Çağatayca (Doğu Türkçesi) şâir ve yazarlarının en meşhurudur. Şairlerin, sanatkârların ve âlimlerin koruyucusu olmuştur. Hayâtının çeşitli safhalarını şiirlerle anlatmıştır. Gazel, mesnevi, rubai ve tuyug şekilleriyle yazdığı duygulu, renkli şiirlerinde kısmen Nevai tesiri görülür. İran edebiyatını fazlaca iyi bilir. Dîvanında Türkçe ve Farsça şiirler vardır. Hatıra ve seyahat türünden sayılabilecek eseri de vardır.
O, Hindistan’ın Mogol İmparatorluğu’nun kurucusu ve büyük bir askeri lideriydi. Sadece ömrünün sonlarına doğru, sıhhat sorunlarıyla boğuşmak mecburiyetinde bırakıldı. Babür Şah, 26 Aralık 1530’da Agra’da, 48 yaşlarında yaşamını yitirdi. Ölümünden sonrasında tahtını oğlu Hümayun devraldı. Babür Şah’ın ölümü, Hindistan zamanı için mühim bir dönüm noktası olarak kabul edilir.
Babür Şah, Agra’da gömüldü, sadece 1539’da kendi yaptırdığı Babür Bahçelerine taşındı. Torunu Şah Cihan, onun anısına 1646’da mezarının üstüne görkemli bir türbe inşa ettirdi. Bu türbe, Babür Şah’ın anısını yaşatmak için yapılmış en etkisi altına alan yapılarından biridir.
Sadece, 1842 senesinde bir zelzele türbeyi hasar verdi. Her neyse ki, çeşitli restorasyon emekleri yardımıyla anıt mezarın eski görkemi geri kazanmıştır ve ziyaretçilerin ziyaret etmesi için yeniden açıldı. Bugün, Babür Şah’ın türbesi, Hindistan’da zamanı ve kültürel öneme haiz en mühim gezinsel mekanlardan biridir.
Babür Şah Eserleri Nedir
1. Dîvan (Bir çok elyazması halindedir. A. Samoyloviç tarafınca Dergi-i Eş’âr-i Bâber Pâdişâh adı ile 1917’de Petrograd’da yayımlandı. Klâsik Çağatay edebiyatının en güzel örnekleridir.) Ozan, Divan adlı eserinde, varlıklı ve derin düşüncelerini şiirlerle ifade etmiştir. Divan, aşkın, tabiatın, güzelliğin, toplumsal yaşamın, ahlakın ve tasavvuf edebiyatının değişik yanlarını ele alan şiirleri içermektedir. Bu şiirler, onun hayatındaki deneyimlerinin ve düşüncelerinin bir yansımasıdır.
Divan, beş değişik nüshadan oluşmaktadır. Bu nüshaların her biri, Babür Şah’ın şiirlerinin değişik kütüphanelerdeki örnekleridir. İstanbul Üniversitesi kütüphanesi, Paris Biblioteque Nationale, Topkapı Sarayı Revan Kitaplığı, İstanbul 100. yıl Mustafa Kemal Atatürk Kitaplığı Muallim Cevdet yazmaları ve Hindistan Nevvab Kütüphanesi’nde bulunan bu nüshalar, Babür Şah’ın şiirlerinin kültürel ve zamanı değerinin bir göstergesidir.
Divan, Türkiye’de Bilal Yücel tarafınca özenle yayına hazırlanmıştır. Mustafa Kemal Atatürk Kültür Merkezi Yayınları arasından çıkan bu yaratı, Babür Şah’ın şiirlerinin lügatımızda daha geniş kitlelere ulaşmasına olanak sağlamaktadır. Bu sayede, Divan edebiyatının zenginliği ve güzelliği, günümüz okuyucularıyla buluşmaktadır.
2. Bâbür-nâme (Çocukluğundan başlayarak son zamanlarına kadar yaşamının mühim evre ve vakalarını özetleyen hâtıra kitabıdır. Türk edebiyatının hâtırât türünün en güzel eserlerindendir.
“Vekayiname” olarak da malum yaratı, Hindistan’daki Türk – Moğol devletinin kurucusu ve ilk hükümdarı olan Babürşah tarafınca mensur şekilde yazılmıştır. Çağatay Türkçesi ile kaleme alılan bu eserde Babürşah, yaşamının tüm yanlarını, siyasal ve askeri vakaları, bireysel duygularını dile getirmiştir. Bu yönüyle Türk edebiyatının ilk anı kitabı hususi durumunu taşımaktadır.
3. Aruz Risalesi (Aruz ölçüsü ile yazılan, Türkler’e mahsus bâzı nazım biçimleri hakkında informasyon verir.)
4. Mübeyyen (Bir mesnevidir. Hanefî fıkhının bâzı meseleleri izah edilmiştir. Berezin, ,1857’de Kazan’da yayımladı. Fuad Köprülü, aynı eseri 1915’te Millî Tetebbûlar Mecmuast’nda yayımladı)
5. Risâle-İ Vâlidiyye Tercümesi [Ubeydullah Ahvârî’nin tasavvuf ahlâkına ait meşhur eserinin manzum tercümesi (1529). 249 beyitliktir. Bu tercüme divanının içindedir.]
