Boeing’in sorunlu Starliner kapsülü, 7 Eylül günü Türkiye saatiyle 01:04’te Internasyonal Uzay İstasyonu’ndan ayrıldı ve New Mexico’da bulunan White Sands Uzay Limanı’na TSİ saat 07:01’de iniş yapmış oldu.
Calypso isminde olan kapsül, Internasyonal Uzay İstasyonu’na (UUİ) götürmüş olduğu astronotlar Yapay Williams ve Butch Wilmore olmadan dönüşünü robotik olarak gerçekleştirmiş oldu. NASA geçtiğimiz ayın sonunda astronotların güvenlik sebepleri sebebiyle Dünya’ya SpaceX Crew Dragon kapsülüyle dönmesine karar vermişti. Robotik olarak Dünya’ya indirilen kapsülün inişini, astronotlar Wilmore ve Williams da izledi.
Astronotlar Starliner aracıyla beraber, UUİ’ye tertipli astronot götürmüş olan SpaceX Crew Dragon aracına alternatif olması amacıyla, Boeing’in uzay aracının ilk insanlı kontrol uçuşunu gerçekleştirmişti. Astronotlar istasyonda sekiz gün kalacaklardı; sadece uzay aracı istasyona doğru yolculuğunda helyum gazı sızdırmaya başladı. Bundan dolayı aracın iticilerinden bazıları problem yaşadı. Starliner iticilerin kullandığı yakıt tanklarını basınçlandırmak için helyum kullanıyor. Bundan dolayı de yakıt tanklarını basınçlandırmada problemler yaşandı.
Geçtiğimiz üç ay süresince mühendisler, astronotların yardımıyla Starliner üstünde testler gerçekleştirmiş oldu. Sadece NASA sonunda aracın mürettebat olmadan yüzeye döndürülmesine karar verdi. Starliner’ın bu noktaya gelmesi de oldukça zahmetli ve uzun bir süreç oldu.
İnişin gerçekleştirildiği canlı yayını tamamen aşağıdan seyredebilirsiniz:
Starliner’ın inişinden sonrasında düzenlenen basın toplantısında Boeing’in bulunmaması dikkat çekti ve bunun yerine üç NASA yetkilisi iniş hakkında konuştu. Boeing’in niçin orada olmadığı ve ajans ile şirket arasındaki birlikteliğin Starliner’ın problemlerinden etkilenip etkilenmediği sorulduğunda, temsilciler Boeing’in görevi temsil etmek için NASA’yi tercih ettiğini söylemiş oldu. Üçü de Boeing’in yöneticileriyle konuştuklarını ve firmanın ajansla çalışmaya emin bulunduğunu söylediler. NASA ‘nın Kennedy Uzay Merkezi’nde Ticari Mürettebat Programı yöneticisi olan Steve Stich de, hepsi inişten memnun olsa da, bir parçalarının hala planladıkları şeklinde gitmesini, astronotların Calypso ile eve dönmesini dilediğini ekledi.
Stitch, Joel Montalbano (NASA’nın Uzay Operasyonları Vazife Müdürlüğü yönetici yardımcısı) ve Dana Weigel (NASA’nın Internasyonal Uzay İstasyonu yöneticisi) Starliner’ı sorunsuz kenetlenme ve “tam olarak hedefe” iniş yapmayı başardığı için övdü. Hedeflerinin yüzde 85 ila 90’ını gerçekleştirdiği anlaşılan görevden fazlaca şey öğrendiklerini söyleyen yetkililer, kontrol uçuşları söz mevzusu olduğunda işlerin daima planlandığı şeklinde gitmediğini hatırlamanın mühim bulunduğunu vurguladılar.
Calypso’nun NASA’ya geri dönmesi ortalama iki hafta, kapsülden tüm verilerin alınması ise bunun arkasından ortalama yedi gün daha sürecek. NASA ve Boeing, uzay aracının yörüngeye oturmuş olduğu andan iniş yapmış olduğu ana kadar tüm sistemlerinden toplamış olduğu verileri çözümleme etmeyi planlıyor. Hemen sonra bu detayları uzay aracı için iyileştirmeler tasarlamak suretiyle kullanacaklar.
Ne yazık ki, UUİ’ye uçuş esnasında arızalanan iticileri ve uzay aracının itici sistemini içeren ve helyumun sızdığı kısımlar incelenemeyecek. Bu kısımları içeren servis modülünün, atmosfere girişte halihazırda araçtan ayrılması planlanmıştı. Bundan dolayı bu bölümler şu an Pasifik Okyanusu’nun dibinde bulunuyor. NASA daha ilkin sorunların itici güç ekipmanının uçuş esnasında beklenenden daha çok ısınması sebebiyle ortaya çıktığını, bunun da konteynır contalarının gevşemesine ve helyum sızıntısına niçin bulunduğunu söylemişti. İticiler söz mevzusu olduğunda, ısı görünüşe bakılırsa contaların şişmesine ve itici akışını kısıtlamasına niçin olarak kesintilere yol açtı.
Stitch bu sorunları aşılamaz olarak nitelendirmeyeceğini, bir tek ele almak için birazcık zamana gereksinimleri bulunduğunu söylemiş oldu. Ek olarak Starliner’ın bir sonraki uçuşunda mürettebat olup olmayacağı da şu anda netleşmiş değil. Ajans şimdilik öteki görevler için hazırlık yapıyor. Eylül ayı sonunda SpaceX Crew-8 vazife aracının iniş yapmış olup Dünya’ya geri dönmesi planlanırken, SpaceX Crew-9 görevinin de fırlatılması umut ediliyor. Crew-9, Şubat ayındaki dönüş uçuşunda Wilmore ve Williams’a yer açmak için dört yerine iki astronotla uçacak.
Engadget’ın haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.
