“İnsan bazen konfor alanının dışına çıkmalı” ifadesi en popüler çağdaş klişelerden biri. Evet, insan gelişmek için kendini aşmalı sadece “konfor alanı” ve bu alanın “dışı” oldukça kişisel ve geniş yelpazeli tanımlar. Sözgelişi yelpazenin bir ucunda, iş tanımının haricinde bir projede yer edinen bir beyaz yakalı duruyorsa muhtemelen öteki uçta da Everest’e tırmanan bir dağcı duruyor. Tunç Fındık da yelpazenin en ucundaki adlardan biri. Daha ilkin Everest’e değişik rotalardan çıkan ilk Türk olan ve dünyada yalnız 49 kişinin tamamlayabildiği, “14×8000” projesini başarıyla bitiren ulusal dağcı Tunç Fındık, tekrardan Everest’e tırmanıyor.
Konfor alanından çıkmanın bir göstergesi olarak kaygı ve korkuyu, sıkıntılı tırmanışların eğer olmazsa olmazı olarak tanımlayan Tunç Fındık, bu kez bir farkındalık yaratmak için dünyanın gerçek anlamda zirve noktasına tırmanıyor. Dünyada 8 bin metreyi aşan 14 dağı tırmanan ve bu “dağcılık maratonu” olarak adlandırılan başarıya imza atan seçkin dağcıların arasına adını yazdıran Tunç Fındık, iklim krizine yönelik farkındalık yaratmak için tırmanacak, biz de Mashable Türkiye olarak ulusal dağcının tırmanışından bilgileri sizlerle paylaşacağız.
Bu çerçevede Fanatik’e konuşan Fındık, projesinin iklim krizi yönüne vurgu yaparken, “Gündelik hayatımızdan başlayarak bir silsile halinde her şeyi değiştiren, bozan, hayatımızın dengesini alt üst eden bir vaka iklim krizi” diyor. “Parmak şıklatarak değiştirebileceğimiz bir durum yok” diye ekleyen ulusal dağcı şu şekilde devam ediyor:
Kim bilir karbon ayak izimizi azaltarak destek olmaya çalışabiliriz. Bir ihtimal ‘Kişisel olarak bunu iyi mi değiştirebiliriz?’ kabul edebilirsiniz. Fakat ufak parçalarla büyük bir bütüne ulaşılabilir. Bunu da akılda tutmak gerek. Hepimizin yapabileceği bir şey var diye düşünüyorum.
İklim krizi sebebiyle coğrafyanın da değiştiğine vurgu meydana getiren Fındık, Türkiye’den de örnekler verirken “Devletimizde de buzulların erimesi bir problem. Oldukça gittiğimiz dağlık bölgelerimizde bu bin yıl içinde giderek çekilen buzulların son on seneler içinde de tamamen ortadan kalktığını görüyoruz. Mesela Niğde, Aladağlar’da, mesela Cilo’da, mesela Ağrı’nın takke buzulunda…” ifadelerini kullanıyor. Fındık bununla birlikte bu değişimin fauna ve florayı da etkileyerek hepimize yansıyacak zararları etkilere niçin bulunduğunu vurguluyor.
Yaşanmış olan krizin dağcılığa da tesiri yadsınamaz boyutlarda. Tunç Fındık bu aşamada Himalayalar’dan örnek veriyor:
“Biz oraya gittiğimizde dağın üstünde su bulamıyoruz. Bizim için bu mühim değil. Sonuçta biz ziyaretçiyiz. Biz bir varız, bir yokuz. Fakat orada yaşayan insanoğlu susuz kalıyor, tüm coğrafya değişiyor. Sözgelişi Himalaya bölgesinden bahsedersek, buzulların erimesi sonucunda fazlaca büyük buzul gölleri oluşuyor ve bu fazlaca büyük buzul gölleri bir noktada aşırı biriktiği vakit patlıyor ve aşağılarda fazlaca büyük sellere niçin oluyor.”
İklim krizi vurgusunun bir parçası da olarak Tunç Fındık bu kez Everest’in zirvesine oksijen desteği kullanmadan çıkmayı deneyecek:
“Başımızda bela olan iklim problemi denen bir sorun var. Yükseklerde oksijen kullanmadan tırmanmaya, limitimi bulmaya emek harcayarak dünyanın bu problemine, iklimlerin hepimizi etkileyecek olan değişimine, suların, dağların, suyun ve oksijenin deposu olan dağlarda bu tür bir akvitite yaparak buna dikkat çekmeye de çalışacağım.”
Dağcılıktaki en mühim başarıyı “eve sağ salim dönmek” olarak tanımlayan Tunç Fındık’ın da altını çizdiği bu hedefi sıradışı kılan ise Everest’in kendisi. İnsanın almış olduğu nefesin yüzde 21’ini oksijen oluşturmakta. 8 bin metrenin üzerine çıkıldığında ise atmosferik basıncın 3’te 1 oranında düşmesiyle alınan oksijen de aynı oranda düşüyor. Bu irtifada tırmanmak bir yana yaşamı düzgüsel olarak sürdürmenin dahi imkanı yok. “Everest’e oksijenli çıkmakla oksijen kullanmadan, oksijen tüpü ve maskesi kullanmadan çıkmak içinde korkulu büyük bir fark var” diyen ulusal dağcı aradaki çarpıcı rakamlarla açıklıyor:
“Bugüne dek Everest’in zirvesine ortalama 7 bin 500 şahıs çıktı; ben iki kere çıktım, Türkiye’den çıkan 20 şahıs var toplamda fakat oksijensiz çıkan bir Türk vatandaşı hemen hemen yok, dünyada da oksijen çıkan 150 şahıs civarında insan var. Bunların da yarısı oksijensiz tırmanışın sonucunda ölmüş insanoğlu. Kısacası fazlaca büyük bir risk içeriyor.”
“Dağlar oldukça adil bölgeler; tüm kararlarınıza saygı duyuyorlar” diyen Tunç Fındık, 1 Nisan’da İstanbul’dan Nepal’e geçti. 4-20 Nisan tarihleri içinde da yükseğe uyum önprogramı dahilinde 6189 metrelik bir dağa çıkış meydana getirecek olan ulusal dağcı, 20 Nisan’da Everest tırmanışına başlamayı ve 23-29 Mayıs’ta ise zirveye ulaşmayı hedefliyor.
5 bin 350 metredeki Everest Ana Kampı’ndan zirve yolculuğuna başlamış olacak olan Tunç Fındık, sonuncusu 8 bin metredeki South Col’da (Cenup Geçidi) olmak suretiyle 4 kamp daha kuracak.
Söz mevzusu şartlar düşünüldüğünde “Bunu niye yapıyorsunuz?” sorusunun akla gelebileceğini Tunç Fındık da kabul ediyor. “Bu fazlaca büyük bir sportif başarı. Kişisel olarak fazlaca daha kıymetli buluyorum” diyen Fındık, bugüne dek 2’si Everest olmak suretiyle 25 tane 8 bin metrelik dağ tırmanışına gittiğini, 15 kere zirveye vardığını ve bunların 10’unda oksijen kullanmadan zirveye ulaştığını belirtiyor. Tunç Fındık şu şekilde devam ediyor:
“Bir dağın tepesine oksijensiz tırmanış fazlaca büyük bir başarıdır. Everest’in zirvesine oksijensiz tırmanış ise ender meydana getirilen bir şeydir. Ve fazlaca fazlaca büyük bir başarıdır. Bu da benim fazlaca uzun süredir aklımdaydı.”
Fakat Tunç Fındık başka fazlaca fazlaca mühim bir noktanın da altını çiziyor. O da güvenlik. Kendisinin de aktardığı suretiyle en büyük başarı “eve sağ salim dönebilmek.”
Zirveye 100 metre kala geri dönmek mecburiyetinde kalmak…
“Zirvesine çıkamadığım ve yeniden gittiğim dağlar oldu. Bu organik bir şey bundan dolayı dağlar tehlikeli ortamlar ve doğru kararları vermek zorundasınız” diyen Tunç Fındık, Tibet’teki Shishapangma dağında yaşamış olduğu bir anıyı paylaşıyor. Shishapangma, 8,027 metre yüksekliği ile dünyanın en yüksek 14. dağı:
Shishapangma’ya ilk gidişimde zirveye 100-120 metre kala çığ riski sebebiyle iki dost geri dönmek mecburiyetinde kaldık. Bundan dolayı doğal o vakit üzüldüm ve memnuniyetsiz oldum fakat eve sağ salim dönmek mühim. Daha sonraki gittiğimde sağ salim problemsiz bir halde zirvesine çıktım. Devamlı dağlarda doğru karar almak mecburi ve koşul. Evet, zirveye gitmek bir seçenektir fakat sağ salim geri inmek zaruriyettir.
Tunç Fındık, “Koşullar uygun değilse, sizin durumunuz uygun değilse doğru sonucu almanız gerekiyor” derken “Körü körüne büyük bir hırsla zirveye gideceğim diye hareket ettiğinizde canınız ve sağlığınız tehlikede olacaktır” ifadelerini kullanıyor ve ekliyor:
“Bu yolda fazlaca fazla arkadaşımı kaybettim. Gerek Türk olsun gerek yabancı dağcılardan olsun… Doğru kararları almayı bilmek gerekiyor. O vakit gönlünüz rahat bir halde dönüyorsunuz.”
Motivasyonunu “dağların güzelliği, orada olmak, dağlarda yaşamak, yükseklerde olmak ve dünyanın yüksek ve sıkıntılı dağlarına tırmanış yapmak” olarak tanımlayan ulusal dağcı, tüm riskleriyle birlikte değerlendirdiğinde “Dağcılık kontrollü riskler sporu. Dağcılığın ihtiva ettiği birçok riskler var fakat siz de bu tarz şeyleri yöneterek bu sporu yapıyorsunuz. Zor dağlara çıkmak Rus ruleti oynadığınız anlamına gelmiyor” diyor.
Tunç Fındık, dağcılığın temel prensiplerini “Kontrollü riskleri yönetmek ve büyük zorlukların parça parça hakkından gelmek” şeklinde ifade ederken dağcılığın “insanoğlunun içinde bulunduğunu bilmediği mental güçlerinin zor koşullar altında ortaya çıkmış olduğu, doğayla değil, dağlarla değil, insanoğlunun kendi zihniyle, kendi bedeniyle savaşım etmiş olduğu bir spor olarak tanımlıyor.
