Bir paket patates cipsini açtığınızda, içinde olanların yüzde 90’ının hava bulunduğunu görmek moral bozucu olabilir, sadece bazı atıştırmalık paketlerinin şişirilmiş bir yastık benzer biçimde görünmesinin iyi sebepleri de var.
Cips paketlerinin içi niçin oldukca fazla hava ile dolu?
Cips paketlerinin içinde bu kadar hava olmasının sebebinin taşınması esnasında ezilmesini önlemek olduğu söylenir (bir nevi hava yastığı görevi görür). Ek olarak paket içindeki gaz, atmosfer basıncındaki değişikliklere uyum sağlar. Bu, bilhassa cipslerin değişik irtifalarda taşındığı zamanlarda önemlidir. Tazyik farkları paketlerin şişmesine yada çökmesine niçin olabilirken, paketin içindeki gaz bu tesirleri dengeler.
Cips paketleri düzgüsel hava yerine nitrojen gazı ile doldurulur. Nitrojen, oksijene kıyasla cipslerin tazeliğini daha uzun süre korur. Oksijen, cipslerin içindeki yağların ve nişastaların oksitlenmesine niçin olarak cipslerin bayatlamasına ve yumuşamasına neden olur. Nitrojen ise bu oksidasyonu engelleyerek cipslerin daha uzun süre taze ve çıtır kalmasını sağlar. Bu durum bilimsel çalışmalarla da kanıtlandı. Nitrojen ek olarak reaktif olmayan, kokusuz ve besin ambalajlarında kullanımı güvenli bir gazdır.
Peki bu lüzumlu mi? Öyleki olmadığını düşünenler var
Bazı eleştirmenler, patates cipsi üreticilerinin ambalajlarda gereğinden fazla hava kullandığını ve bunun tüketicileri yanılttığını iddia ediyor. Bu mevzuyu araştıran sanatçı ve yiyecek fotoğrafçısı Henry Hargreaves, cips paketlerindeki “hava yastığının” hakkaten lüzumlu olup olmadığını sorgulayan bir gözlem yapmış. Hargreaves’in bulguları, bu uygulamanın etkinliği mevzusunda ciddi şüpheler uyandırıyor.
Hargreaves’in deneyi, değişik miktarlarda hava içeren cips paketlerinin dayanıklılığını karşılaştırmayı içeriyordu. Hargreaves, şaşırtıcı bir halde en oldukca havaya haiz paketlerin bununla birlikte en oldukca kırılan cipsleri ihtiva ettiği sonucuna ulaştı. Aksine, vakumla mühürlenmiş paketlerin cipsleri daha iyi koruduğunu gözlemledi. Bu bulgu, geleneksel hava yastığı yönteminin aksine, havanın aslen cipslerin kırılmasına katkıda bulunabileceğini gösteriyor.
Hargreaves, BBC Future’a yapmış olduğu açıklamada, havanın kırılmayı engelleyeceğini düşünmesine karşın tam tersi bir sonuçla karşılaştığını belirtiyor. Vakumla mühürlemenin, cipsleri kırmadan taşımanın ve kullanmanın en etkili yolu bulunduğunu vurguluyor.
İlginizi çekebilir: Çarpıcı çalışma: İşlenmiş gıdalar kanser riskini nasıl artırıyor?
Hargreaves’in bu bulguları, atıştırmalık üreticilerinin ambalaj politikalarını tekrardan gözden geçirmesi için mühim bir niçin sunabilir. Havanın fazla kullanımı yalnız tüketicileri yanıltmakla kalmıyor, bununla birlikte mühim çevresel etkilere de yol açıyor.
Hargreaves, patates cipsi benzer biçimde ürünlerin taşınması için ihtiyaç duyulan kamyon sayısının aşırı hava kullanımı sebebiyle arttığını ve bunun da büyük bir karbon ayak izi yarattığını belirtiyor. Mesela, patates cipsi taşıyan her 100 kamyondan 86’sının aslen gereksiz bulunduğunu ifade ediyor.
Kaynak: IFLScience / Yaratı Şahin tarafınca Türkçeleştirildi
