Her ne kadar COVID-19 hastalığı için vatanımızda aşısı sunulmasa da Avrupa dahil birçok ülkede Moderna’nın ürettiği mRNA tabanlı aşı, bilhassa pandemi döneminde yoğun şekilde kullanılmıştı. Şimdiyse şirket, COVID ve gribe aynı anda tesir edebilen aşısının faz 3 klinik testlerini tamamlamak suretiyle. Sonuçlar da oldukça pozitif.
Aynı anda değişik hastalıklara tesir edebilen “karma” aşılar, aslına bakarsak uzun senelerdir kullanılıyor. Mesela difteri, tetanoz ve boğmacaya karşı geliştirilen DTP aşısı, 1948’den bu yana kullanımda. Hatta o şekilde ki bu aşı, aradan geçen zamanda bu aşıya çocuk felci, hepatit B ve HiB (hemofilus influenza tip B) şeklinde hastalıklar da eklenmiş durumda. Halk içinde da bu aşı “4 yaş aşısı” olarak biliniyor ve küçüklere yapılması öneriliyor.
Bir öteki karma aşı ise kızamık, kabakulak ve kızamıkçık hastalıklarına karşı geliştirilen MMR aşısı.
Moderna’nın karma aşısının testlerinin neticeleri iyi mi?
Moderna’nın geliştirdiği COVID-19 ve grip karma aşısının testleri, iki değişik yaş grubundan toplam 8 bin kişiyi kapsıyor. Bu gruplardan biri 50-64 yaş arası yetişkinler ve öteki yarısı ise 65 ve üstü yaşındakiler.
Her iki yaş grubundaki katılımcılar rastgele olarak bu karma aşıyı (mRNA-1083 adı verildi) ya da denetim aşısını oldular. Denetim grubundakilere bir COVID ve uygun bir grip aşısı yapılmış oldu. Denetim grubundaki 50-64 yaş arasındaki bireylere Fluarix grip aşısı ile Moderna’nın mRNA COVID aşısı olan Spikevax uygulandı. Bu gruptaki 65 yaş ve üstü bireylere ise Spikevax’la beraber bilhassa yaşlı yetişkinler için geliştirilmiş olan Fluzone HD aşısı uygulandı.
Araştırmada aşı sonrası oluşabilecek reaksiyonlar ve aşılardan kaynaklı bağışıklık sisteminin koruyucu tepkileri dahil olmak suretiyle güvenlik mevzuları da incelendi.
Moderna’nın raporunda, karma aşının, ayrı ayrı meydana getirilen aşılara gore her iki yaş grubunda da COVID ve üç değişik grip tipine karşı oldukça daha yüksek bir bağışıklık oluşturduğu belirtiliyor.
Güvenlik açısından bakıldığında ise karma aşı öteki ayrı yapılanlara gore oldukça daha iyi tolere edilmişe benziyor. Advers reaksiyonların gözlem ve denetim gruplarında birbirine benzediği, en yaygın yan etkisinde bırakır içinde kas ağrıları, bitkinlik ve enjeksiyon bölgesinde ağrı yer almış olduğu bildirildi.
Kontrol neticeleri ümit verici olsa da hemen hemen bunlar hakemli bir dergide yayınlanmadı. Bu da meydana getirilen testin, bağımsız uzmanlarca hemen hemen onaylanmadığı anlamına geliyor. Bununla beraber Moderna’nın karma aşısının daha genç yaş gruplarında ne şeklinde etkisinde bırakır oluşturduğu da açık değil.
Karma aşının avantajları ne?
Aşıların önemini anlatmamıza pek de gerek yok. Her yıl yaşamı tehlikeye sokan enfeksiyonlara karşı neredeyse 5 milyon kişinin ölümünü önlüyorlar. Karma aşılar ise oldukça daha çok avantaj sağlıyor. Sıhhat sistemlerindeki maliyetlerin düşmesinden, aşıların depolanmasının kolaylaşmasına kadar birçok yarar sağlıyorlar. Bununla birlikte bir ebeveyn olarak çocuğunuza aşı yaptırmanın zorluklarını düşününce, işlerin bir tık daha kolaylaşmasının ne kadar rahatlatıcı bulunduğunu da belirtmeliyim. Doğal düşük gelire haiz ülkelerde de aşılanmanın kolaylaşması, oldukça daha çok insanoğlunun aşılanabilmesi anlamına geliyor. Bununla beraber karma aşıların, insanların rutin şekilde aşı olmayı daha kolay kabullendiğini gösteren araştırmalar da mevcut.
Science Alert’in haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.
