Kategoriler: Genel

Doğan Hızlan – Türk Dili ve Edebiyatı

Doğan Hızlan (D: 22 Aralık 1937, Kocamustafapaşa, İstanbul ) Gazeteci, yazar, eleştirmen.

Doğan Hızlan

Tam adı Mehmet Doğan Hızlan. Kocamustafapaşa’daki 28. İlkokul (1943-1948), Davutpaşa Ortaokulu (1948-1950) ile Pertevniyal Lisesi ‘ni (1956) tamamladı. Lise yıllarında dostlarıyla Yankı dergisini çıkardı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okudu. Hukuk Fakültesi’ni tamamlamadan, edebiyata yöneldi.

Muzaffer Erdost yönetimindeki Pazar Postası’nda ve a dergisinde deneme, eleştiri, kitap yazıları yazdı. Cumhuriyet gazetesinde düzeltmenlik (1963-1968) görevi esnasında, gazetenin “Gösterim Yaşamı” (1964-1965) köşesini hazırladı. İsmail Cem ile Ercan Arıklı’nın yönettiği ABC Hafta Sonu gazetesinde kitap tanıtma yazıları (1966) yazdı. Altın Kitaplar Yayınevi’ne girdi; redaktörlük, danışmanlık, yönetmenlik yapmış oldu. Yayınevi adına Yeni Edebiyat dergisini (kasım 1969- ekim 1971) çıkardı. Yeni Gazete’nin haftalık sanat sayfasını yönetti, orada kitap yazıları yayımladı. 1970’li yıllarda Cumhuriyet’in kültür sanat sayfasını yönetti. Özgürlük gazetesine geçti, Özgürlük ve Simavi Yayımları’nın yayım yönetmenliğini yapmış oldu.

1972′ de TRT İstanbul Radyosu’nda başladığı “Kitaplar ve Düşünceler” programını çeşitli televizyonlarda “Karalama Defteri” adıyla sürdürdü. Yazınsal nitelikteki ilk yazısı 1954’te Forum ‘da piyasaya çıkan “Fazıl Hüsnü Dağlarca Üstüne” başlıklı bir yazıydı. Yazarlığının 50. senesinde Tüyap Kitap Fuarı ‘nda yapmış olduğu konuşmada Erdal Öz, Doğan Hızlan için “Edebiyatın en seçkin dalı olan şiir, Doğan Hızlan’ın da üstünde en oldukça çalmış olduğu, en oldukça yazılar yazdığı edebiyat dalı oldu.

Türk edebiyatı kadar dünya edebiyatını devamlı, yakından izliyor olması, onu edebiyatın her branşında birikimli bir noktaya getirmiştir. Bu birikimini; o oldukça yalın anlatımıyla yazılarına başarıyla aktarmasını da oldukça iyi bilmiştir. Edinmiş olduğu tüm detayları kendi kültürü içinde eritmiş, tüm birikimini konuşma yalınlığı içinde, her insanın anlayabileceği şekilde yazılarına aktarmayı başarmıştır” dedikten sonrasında, onu “Edebiyatımızın Cumhurbaşkanı” diye sunmuştur. Füsun Akatlı ise bir yazısında; “Gerçek edebiyatçı Doğan Hızlan, kitaplarında, köşesinin sınırlarını aşacak oylumdaki yazılarında karşımıza çıkar. Köşesinde daha oldukça eğitici, gazete okuma kültürü, sanatı, edebiyatı sevdirme misyonunu üstlenmiş bir yazar Hızlan. Orada oldukça ince eleyip sık dokumaz. Oysa bilinir ki, ince eleyip sık dokumak onun tabiatı aslisidir” der.

Semih Gümüş ise, “Doğan Hızlan, günlük gazetede yazdığı eleştiri yazılarıyla yerleşik, verilmiş yargılara nitelikti müdahalelerde bulunuyor; böylece yığın kültürünü sarsarak toplumsal kültüre katkı yapıyor. Gazete okurunun üstünde durmadığı mevzuları gündeme getirirken sorgulayıcı düşünceyi, bir düşünme biçiminin başka türlü de olabileceğini anımsatıyor” ifadesini kullanır Hızlan için.

Hızlan’ın yazıları eleştiriden oldukça denemeye yakın duruyor. Hızlan, “Tecrübe etme de yazınsal mantık içinde bir disiplindir fakat o yazınsal türe yenilikler, değişimler getirme hakkını yazara veren bir türdür. Tecrübe etme kadar hiçbir tür, okura özgürlük tanımaz” inancındadır.

Tecrübe etme ve eleştirilerini, kitap tanıtma yazılarını yayımladığı gazete ve dergilerin sayısı yirmiyi geçti. Geçmişte çocuk öyküleri , Mustafa Kemal Atatürk ve aşk şiirleri derleyerek, yayımladı. Son yıllarda tümüyle gazete yazılarına ağırlık verdi. Bu yazıları yalnızca edebiyat değil, müzik, fotoğraf, beyaz perde, tiyatro ve başka dalları da kapsadı.

Hep oldukça beğendiğini yazı mevzusu yapmış oldu, sıradanla uğraşmadı. Edebiyatçıların politik tavırlarına ve tercihlerine nazaran değerlendirilmesine karşı bulunduğunu deklare etti.

AÜ Tömer Dil Eğitim Merkezi ‘nin yayımladığı Dil Dergisi, temmuz 2000 sayısını Doğan Hızlan’a ayırdı. Detaylı yaşamöyküsü burada yer aldı. Ek olarak yaşamöyküsünü 5 kasım 2002 ‘de YKY Salı Toplantılan’nda söyledi. Bu toplantıların konukları olan Doğan Kuban, Cahit Uçuk, Semavi Eyice, Muhibbe Darga, Rasih Nuri İleri, Macide Tanır, Turhan Selçuk, Fethi Naci ve Nazan İpşiroğlu’nun yaşamöyküleriyle beraber kitaplaştırıldı.

2006 Tüyap İstanbul Kitap Fuarı Onur Yazarı seçildi. Tüyap tarafınca Kültür Kaşifi Doğan Hızlan kitabı yayımlandı. Kendisiyle Kürşat Başar’ın yapmış olduğu uzun söyleşi, Sanki Bir Roman Kahramanı adıyla çıktı. Ek olarak Feridun Andaç‘ın hazırladığı, Doğan Hızlan’la Denemenin Dönencesinde adlı, tecrübe etme üstüne bir dere söyleşi yayımlandı .