Son yıllarda bakteriler onlara karşı en güçlü silahımız olan antibiyotiğe karşı gittikçe daha fazla dirençli hale geliyor. Genel itibariyle bunu arttıran faktörlerin başında antibiyotiklerin aşırı kullanımının geldiği düşünülüyor. Ancak yeni yapılan araştırmalar antibiyotik olmayan bazı ilaçların da antibiyotik direncine sebep olduğunu gösterdi. Avustralya Queensland Üniversitesi’nden araştırmacılar, yeni keşfedilmiş bir serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) olan fluoksetin adı verilen bir ilaç ve ProzacileSarafem gibi antidepresanlarda bulunan temel maddeleri inceledi.
Antibiyotik direncini yaratanın sadece antibiyotikler olmadığını kanıtlamak için çalışma yürüten araştırmacılar, bir dizi antidepresan ilaçta inceleme yürüttü. Yapılan önceki bir çalışmada triklosan içeren maddelerin hatta diş macunlarının bile direkt olarak antibiyotik direnci yaratabildiği ortaya konmuştu. Test, Escherichiacolibakterisinden 30 gün boyunca günlük olarak değişen vücut sıcaklığında banyolarda farklı konsantrasyonlardafluoksetin uygulanmasını içeriyordu. Bundan sonra mutasyona uğramış bakteriler, bir antibiyotik içeren agar plakalarına aktarıldı. Araştırmacılar bu bakterilerin antibiyotiklere kloramfenikol, amoksisilin ve tetrasiklin’e karşı kontrolüne kıyasla 50 milyon kat daha fazla direnç gösterdiğini gördü.
Fluoksetinkonsantrasyonu ne kadar güçlü olursa, bakteri zamanla daha hızlı değişebilir. Araştırmacılar, bu antibiyotiklerden birine dirençli izole edilmiş mutant bakterilerin de florokinolon, aminoglikozid, p-laktamlar, tetrasiklin ve kloramfenikole karşı çoklu direnç gösterdikleri bulundu. Araştırmacılara göre ilaçtaki fluoksetinin yüzde 11’ine kadar olan kısmı vücutta değişmeden dolaşıyor ve dışkı yoluyla dışarı atılıyor. Bu keşif, fluoksetinin genetik mutasyon yoluyla çoklu antibiyotik direncine doğrudan neden olduğuna dair güçlü kanıtlar sunmaktadır. Bu, herkesin hemen fluoksetinalmayı bırakması gerektiği anlamına gelmez.
Birçok kişi için fluoksetin, hayat kurtarıcı özellikleri olan bir ilaçtır. Ancak bu çalışma araştırılması gereken diğer alanlara işaret etmektedir. Laboratuvar ortamında yapılmış olan bu çalışmada ilacın insan vücudundaki mikrobiyomu nasıl etkilediği henüz araştırılmadı. Aynı zamanda antibiyotik direncinin oluşmasını başka ilaçlar da sağlayabilir. Yapılan bir çalışma 2050 yılına kadar antibiyotiğe dirençli bakterilerin yılda yaklaşık 10 milyon insanı öldüreceğini tahmin ediyor. Bu nedenle antibiyotik direncine neyin sebep olduğunun tespit edilmesi oldukça önemli.
Kaynak: https://www.sciencealert.com/antidepressant-medication-fluoxetine-prozac-may-raise-antibiotic-resistance
