Bence tamamımız tartışmaların keyifli olmadığı mevzusunda aynı fikirdeyiz. Haklı olduğunuzu bilseniz bile, niçin olduğu hiddet ve gerginlik buna değmez. Öyleyse, her iki tarafın da yararlandığı verimli bir tartışmayı nasıl elde edebilirsiniz? Her şeyden ilkin, “tartışmak” teriminin bir şeye sebep vermek, bir şeyi açığa çıkarmak, artılarını ve eksilerini dikkate almak anlamına geldiğini idrak etmek önemlidir. Bununla beraber ikna etmek anlama gelir. Popüler düşüncenin (ve webin) aksine, birbirlerine hakaret etmekle ilgisi yoktur.
Münakaşanın doğru bir yolu vardır. Aslen, çağdaş felsefeci Daniel Dennett ’e nazaran, tek yapmamız ihtiyaç duyulan, katılabileceğimiz herhangi bir tartışmayı ilerletmek için 4 mühim kaide bulunduğunu bilmektir. Kısacası, bunlar size nasıl tartışılacağını öğretecek 4 kuraldır. Onları denetim edelim:
Başarıya ulaşmış bir eleştirel yorum nasıl oluşturulur?
“Etik ya da bilimsel noktalardaki tartışmalarda,” Arthur Martine, 1866 ‘daki konuşma sanatı rehberindeki yazısında, “Amacın gerçeğe ulaşmak, rakibini fethetmek değil. Bu yüzden tartışmayı yitirme ve yeni bir tecrübe kazanma mevzusunda hiçbir vakit yitirmiş sayılmayacaksınız. ” demiştir.
Bu, Daniel Dennett tarafınca size nasıl tartışılacağını öğreten 4 kuralını formüle etmede kilit nokta:
1- Bir tartışmada bir mevzuyu savunuyorsanız, savunduğunuz şey her ne ise onu bir hedef olarak belirlemeniz gerekir.
2- Bu amaçla hedefinizi okadar net, canlı ve uygun bir halde ifade etmeye çalışmalısınız ki, münakaşa esnasında rakibiniz de sizin şeklinde düşünmeye başlamalı; ve hatta rakibiniz “Teşekkürler, keşke bu şekilde yapmayı düşünebilseydim” demeli
3- Herhangi bir antak kalma noktasını listelemelisiniz (bilhassa genel yada yaygın antak kalma meseleleri değilse). Savunduğunuz mevzu ile ilgili karşı tarafın da sizinle aynı fikirde olduğu mühim noktaları bulmaya çalışmalısınız. Bu mevzulara değinirken evvelinde hazırlık yapmış olup bu ortak noktaları bir sıralama haline getirmelisiniz.
4- Hedef mevzunuz ile ilgili öğrendiğiniz her şeye değinmelisiniz. Savunduğunuz mevzu ne ise karşı tarafı ikna edebilmek adına yaptığınız emek harcamalar ve öğrendiğiniz bilgilerin hepsini kullanmanız gerekir.
Sadece o vakit, bir eleştiriyi çürütmek için bir şeyler söyleme izniniz olabilir.
Keşke bu davranış kuralları Feysbuk ‘taki yorumlara da uygulanabilse!
Dennett, Sezgi Pompaları ve Öteki Düşünme Araçları adlı kitabında, bu kuralların, rakibinizi tartışmanızı ilerletmeye destek olacak eleştirileri ve değineceğiniz noktaları daha duyarlı hale getirecek muhteşem bir ruhsal strateji bulunduğunu söylüyor.
Ve normal olarak, hedefinizin pozisyonunu açıkça ifade etme amacı ile, yalnız daha dikkatle dinlemenize ve anlatmaya çalışmış oldukları noktayı anlamanıza destek olacaktır. Kim bilir, kim bilir bu süreçte daha çok öğreneceksiniz, bu herhangi birimizin haiz olması için kıymetli bir hedef.
