Franz Kafka (d. Çek Cum./Prag, 3 Temmuz 1883 – ö. 3 Haziran 1924, Avusturya (41 yaş) Yazar.
Franz Kafka
Franz Kafka, 20. yüzyılın ve çağdaş Alman edebiyatının önde gelen yazarlarındandır. Yaşamı süresince pek tanınmayan Kafka, yakın arkadaşı Max Brod’a verdiği vasiyetinde tüm yazdıklarının imha edilmesini rica etmişti. Fakat Max Brod, Kafka’nın Viyana’da ölümünün peşinden aksi yönde hareket ederek elindeki eserleri yayımlamaya başladı. Kafka, ölümünden sonrasında da olsa, dünyaca meşhur bir yazar haline geldi.
Eserlerinden bilhassa dilimize Değişiklik ya da Dönüşüm adıyla çevrilen romanında işlediği mevzuyla 20. yüzyılın endüstri sonrası Batı toplumunun açmazını ve içine düşmüş olduğu yalnızlık ve yabancılaşma sürecini oldukca iyi gözlemlemiş ve işlemiştir.
Franz Kafka 3 Temmuz 1883’te orta derslik bir Yahudi ailesinin ilk evladı olarak Prag’da dünyaya geldi. O zamanki milletler mozaiği olan Avusturya İmparatorluğuna bağlı Bohemya Krallığında yaşadı. Anadil olarak ilk etapta Almanca konuşan Kafka ailesi, Çekçeyi de konuşabiliyordu. Ailenin en büyük evladı olan Kafka’nın iki adam kardeşi (Georg ve Heinrich) ufak yaşta hayatlarını kaybettiler. Kızkardeşleri Elli, Valli ve Ottla ise Nazi Almanyasının organize etmiş olduğu Yahudi soykırımında hayatlarını kaybettiler.
Kafka 1889’da Fleischmark’ta Deutsche Knabenschule’ye gitti. Çocukluğunda rol oynamış başlıca kişiler Fransız mürebbiye Bailly, kâhya hanım Marie Werner’dir. O sıralarda Prag’da genel olarak konuşulan dil Çekçe’ydi. Küçük yaşlarda da Bauer ile tanıştı. 1920’lerin başlangıcında tanıştığı Milena Jesenska, 20 yıl sonrasında 1944’de Alman toplama kampında yaşamını yitirecekti, onun üstünde kuvvetli bir tesir yarattı. 1923’te ailesinin etkisinden kaçmak ve yazmaya konsantre olmak için Berlin’e taşındı, orada da Dora Dymant isminde bir sevgilisi oldu. Dora, Milena’dan şanslıydı Nazi Almanyasına direndi ve 1952’de Londra’da öldü.
1917’de Kafka verem bulunduğunu öğrendi. 1919 senesinde geçirdiği ağır gripten dolayı hastaneye kaldırıldı. 1922’de emekli oldu, maddi durumu kötüydü ve sağlığı gittikçe bozuluyordu. Ömrünün son 6 haftasını sanatoryumda geçirdi. 3 Haziran 1924’te 41 yaşlarında yaşama veda etti.
Franz Kafka, yaşamı baştan kaybedilmiş bir harp olarak görse de bıraktığı eserler, onu yaşamı yenilgiye uğratan nadir insanlardan birisi yapmıştır.
Kafka eserlerinde insanoğlunun gizli saklı kalmış korkularını, burjuva yaşamının düzmece aile ilişkilerini, bürokrasinin çıldırtan işleyişini gözler önüne serer. Karamsar mizacı eserlerindeki karakterleri çaresizlikle donatmıştır. Nitekim Dava’nın kahramanı Josef K. neyle suçlandığını bir türlü öğrenemeyerek yavaş yavaş karanlığa gömülür. Aynı durum Şato’da kadastro memuru Bay K’da da görülür.
Yitik’sa öteki eserlerinden ayrılarak iyimser bir tutumla kaleme alınmıştır.
Gene de Kafka, eserlerinde çaresizliği de işlese nikbinliği (iyimserliği) de, Albert Camus’un deyişiyle Korku Çağı yok olana dek güncelliğini koruyacaktır.
Franz Kafka’nın Eserleri
Roman:
- Dava, (1925)
- Şato, (1926)
- Yitik, (ABD) (1927)
Hikâye:
- Değişiklik, (1915)
- Bir Savaşın Tasviri
- Taşrada Düğün Hazırlıkları
- Müzisyen Josefine ya da Fare Ulusu
- Ceza Sömürgesi (1919)
- Çin Seddi
- Bir Akademiye Rapor
Mektuplar:
- Milena’ya Mektuplar
- Babaya Mektup
Günlükler:
Tüm Eserleri:
Kafka’nın yaşamış olduğu dönemde piyasaya sürülen eserleri:
1909 – Ein Damenbrevier
1909 – Gespräch mit dem Beter (Yakarış Eden Insanla Söyleşi)
1909 – Gespräch mit dem Betrunkenen (Sarhoşlarla Söyleşi)
1909 – Die Aeroplane in Brescia (Brescia’daki Uçaklar)
1912 – Großer Lärm (Büyük Gürültü)
1913 – Betrachtung (Gözlem)
1913 – Das Urteil (Yargı)
1913 – Der Heizer (Ateşçi) ABD olarak malum romanın ilk kısmı
1915 – Die Verwandlung (Dönüşüm)
1915 – Vor dem Gesetz (Yasanın Önünde) Dava adlı romanın bir kısmı
1918 – Der Mord (Katliam); Kardeş Katili öyküsünün ilk hali (1919)
1918 – Ein Landarzt (Bir Köy Hekimi) 13 öyküden oluşan bir kitap; aralarında On Bir Oğul ve Bir Akademiye Rapor öyküleri de bulunmaktadır
1919 – In der Strafkolonie (Ceza Sömürgesi)
1921 – Der Kübelreiter
1924 – Ein Hungerkünstler (Açlık Sanatçısı)
Kafka’nın ölümünden sonrasında piyasaya sürülen eserleri:
1904-1905 – Beschreibung eines Kampfes (Bir Savaşın Tasfiri)
1907-1908 – Hochzeitsvorbereitungen auf dem Lande (Taşrada Düğün Hazırlıkları)
1914 – Erinnerungen an die Kaldabahn (Kaldabahn Hatıraları)
1914-1915 – Der Dorfschullehrer (Köy Öğretmeni)
1915 – Blumfeld, ein älterer Junggeselle
1916-1917 – Der Gruftwächter
1916-1917 – Die Brücke (Köprü) Brod’un Başlığı
1917 – Eine Kreuzung
1917 – Der Schlag ans Hoftor (Çiftlik Kapısına Vuruş) Brod’un Başlığı
1917 – Der Jäger Gracchus (Avcı Gracchus) Brod’un Başlığı
1917 – Beim Bau der Chinesischen Mauer (Çin Seddi’nin İnşaasında)
1917 – Eine alltägliche Verwirrung Brod’un Başlığı
1917 – Der Nachbar (Komşu) Brod’un Başlığı
1919 – Brief an den Vater (Babaya Mektup)
1920 – Heimkehr Brod’un Başlığı
1920 – Die Abweisung (Geri Çevrilme)
1920 – Zur Frage der Gesetze (Yasalar Problemi Üstüne)
1920 – Das Stadtwappen (Şehir Arması) Brod’un Başlığı
1920 – Kleine Fabel (Ufak Fabl) Brod’un Başlığı
1920 – Die Truppenaushebung
1922 – Forschungen eines Hundes (Bir Köpeğin Araştırmaları) Brod’un Başlığı
1922 – Das Ehepaar
1922 – Der Aufbruch (Gezinti)
1922 – Gibs auf Brod’un Başlığı
1923-1924 – Der Bau Brod’un Başlığı
1925 – Der Prozess (Dava)
1926 – Das Schloss (Şato)
1927 – Der Verschollene (ABD) İlk olarak 1912 senesinde Yitik olarak tasarlandı, fakat Brod tarafınca ABD olarak yayımlandı.
Dünya Edebiyatı
