Gabriel Garcia Marquez – Türk Dili ve Edebiyatı

Gabriel José de la Conciliación García Márquez (D: 6 Mart, 1927, Aracataca, Kolombiya – Ö: 17 Nisan 2014, Meksika) Kolombiyalı yazar, romancı.

Gabriel Garcia Marquez, Latin Amerika edebiyatında esrarengiz gerçekçilik olarak anılan akımın önde gelen adlarındandır. 1982’de Nobel Edebiyat Ödülü‘nü kazanmıştır.

Yoksul bir ailenin oğluydu. Bogota’daki Kolombiya Ulusal Üniversitesi’nde ve Cartagena Üniversitesi’nde hukuk ve gazetecilik öğrenimi görmüş oldu. 1948’de gazeteciliğe başladı; Cartagena, Barranquilla ve Bogota’da çalıştı. 1950’lerin sonlarında, Bogota’da çıkan EI Espectador adlı günlük gazetenin Roma ve Paris muhabirliğini yapmış oldu.

1958’de Kolombiya’ya döndü ve gene gazeteci olarak Caracas’a gitti. 1959-1961 içinde Kolombiya, Havana ve New York’ta Küba haber ajansı La Prensa’nın muhabiri olarak çalıştı. 1960’larda Mexico’da senaryo yazarlığı ve gazetecilik yapmış oldu, bir basın ajansında çalıştı. 1973’te Barselona’ya taşındı. 1970’lerin sonlarında Meksika’ya döndü. Sol siyasal görüşleri sebebiyle 1980’lerin başlangıcında ülkesi Kolombiya’da ve ABD’de gezi özgürlüğü bazen kısıtlandı.

Garcia Marquez öykü yazmaya 1940’ların sonlarında başladı. Piyasaya çıkan ilk mühim yapıtı La hojarasca’ydı (1955; Yaprak Fırtınası, 1982, 1994). Gerçekçilikle düşsel öğeleri birleştiren kendine özgü üslubu ve sonraki yapıtlarının da arka planını oluşturan düşsel Kolombiya köyü Macondo ilk kez bu kitabında ortaya çıktı.

1958’de Kolombiya’daki Mito adlı dergide piyasaya sürülen El coronel no ilene quien le escriba (1961; Albaya Kimseden Mektup Yok, 1976, 1990/Balthazar’ın Olağandışı Öyküsü, 1983/Albaya Mektup Yazan Kimse Yok, 1997) ülkesi uğruna savaşarak yapmış olduğu hizmetlerin karşılıksız kaldığını anlayan, emekliye ayrılmış yaşlı bir askerin öyküsüydü. Bunu Los funerales de la Mama Grande (1962; Hanım Ana’nın Cenaze Töreni, 1992) adlı öykü kitabı ve Macondo’daki siyasal baskıyı özetleyen La mala hora (1962; Fena Saatte, 1983,1990/Şer Saati, 1983) izledi.

Garcia Mârquez en tanınmış romanı Cien anos de soledad’ı (1967; Yüzyıllık Yalnızlık, 1974. 1997) Meksika’ya ilk gidişinde yazdı. Düşsel Macondo köyünün ve köyü kuran Buendia ailesinin geçmişini özetleyen yapıt yalnızca bir Kolombiya zamanı değil, evrensel düzlemde insan yaşantısı üstüne bir mitos ve bir efsanedir. Garcia Marquez’in Yüzyıllık Yalnızlık’taki ve başka yapıtlarındaki yoğun ve karmaşık üslubu, ABD’li yazar Willlam Faulkner’ı anımsatır.

Garcia Marquez edebiyat eleştirisi türündeki La novela en America Latina’yı (1968; Latin ABD Romanı) Mario Vargas Llosa’yla beraber yazdı. Yüz Senelik Yalnızlık’taki bir bölümden esinlenerek yazdığı öykülerini La increible y triste historia de la candida Erendira y de su abuela deselmada (1972; Erendira’nın Acıklı Öyküsü, 1983/İyi Kalpli Erendira, 1991 /İyi Kalpli Erendira ile İnsafsız Büyükannesinin inanılmaz ve Acıklı Öyküsü, 1996) adlı kitapta topladı. Daha sonraki yapıtları içinde Ojos de perro azul (1972; Mavi Bir Köpeğin Gözleri, 1990) adlı öykü kitabı, Latin ABD’daki askeri diktatörleri yeren El otono del patriarca (1975; Başkan Babamızın Sonbaharı, 1978, 1991), bir Cenup ABD nahiyesinde onur uğruna işlenen bir katliam çerçevesinde gelişen olayların ele alındığı Cronica de una muerte anunciada (1981; Kırmızı Pazartesi, 1982, 1998), aşkta bağlılığı mevzu alan El amor en los tiempos del colera (1985; Kolera Günlerinde Aşk, 1989,1997) ve Cenup ABD’nın bağımsızlığı için savaşan Simon Bolivar’ın yaşamının son aylarını ele alan El general en su laberinto (1989; Labirentindeki General, 1992) yer alır. Anılarının ilk cildi Virvir para contrarla (Anlatmak İçin Yaşamak) 2002’de yayımlanmıştır.

Garcia Marquez’in Türkçede piyasaya sürülen diğer yapıtları içinde Bir Yitik Denizci (1982, 1998), Sevgiden Öte Devamlı Ölüm (1983, 1990), Şili’de Gizlice (1996), Del amor y otros demonios (1995; Aşk ve Diğer Cinler 1996), On İki Gezici Öykü (1993) ve Bir Kaçırılma Öyküsü (1996) sayılabilir. Kendisiyle yapılmış bazı söyleşiler de Türkçede Gabriel Garcia Marquez’le Konuşmalar (1983) adı altında yayımlanmıştır.

Gabriel Garcia Marquez -Türkçe’ye Çevrilmiş Eserleri

Roman:

• Aşk ve Diğer Cinler, 1994
• Başkan Babamızın Sonbaharı,1975
• Benim Hüzünlü Orospularım, 2004
• Kırmızı Pazartesi,1981
• Kolera Günlerinde Aşk,1985
• Labirentindeki General,1989
• Şili’de Gizlice,1986
• Bir Kaçırılma Öyküsü,1996
• Yüzyıllık Yalnızlık, 1967
• Şer Saati ,1962.

Öykü:

• Albaya Mektup Yazan Kimse Yok ,1961
• Bir Yitik Denizci,1955
• Hanım Ana’nın Cenaze Töreni ,1962
• On İki Gezici Öykü,1992
• Yaprak Fırtınası,1955
• İyi kalpli Erendira ile insafsız büyükannesinin inanılmaz ve acıklı öyküsü ,1972
• Sevgiden Öte Devamlı Ölüm.

Anı:

• Anlatmak İçin Yaşamak, 2002 (Vivir para Contarla).

Dünya Edebiyatı