İnsanlar bizi telefona bakarak geçirdiğimiz süreyle ilgili uyardığında bu endişelerin deposu genel anlamda akıl sağlımız ya da etrafımızla kurduğumuz ilişkiler oluyor. Peki ya kafamızı elimizdeki o metalin içine soktuğumuzda ya da mavi ışığı cildimize flaş meblağ meblağ şeklinde tuttuğumuzda ortaya çıkan fizyolojik problemler?
Akıllı telefonlarda (maruz kaldığımız toksik içerikler haricinde) bizlere zarar verebilecek birçok şey var ki akıllı telefon üreticileri de bu tarz şeyleri azaltmak için yeni araçlar geliştirip duruyor. O nedenle karpal tünel sendromuna, göz yorgunluğuna ya da başka bir migrene daha haiz olmadan ilkin bu yazıyı okumanızda yarar var. Böylece bazı minik değişimleri hayata geçirebilirsiniz.
İşte uzmanların akıllı telefonunuzu kullanırken vücudunuzun değişik bölgelerine gore yapmanız icap ettiğini söylediği bazı şeyler.
Eller
Bilgisayar başlangıcında doğru ve yanlış oturma yöntemine dair konuşmadığımız şey neredeyse kalmadı. Fakat telefonumuzu kavramanın doğru yolunu biliyor muyuz?
Kaliforniya Üniversitesi’nin ortopedik cerrahi doktorlarından Lauren Shapiro, ana noktanın bileği naturel bir pozisyonda tutmak bulunduğunu belirtiyor. Bu da bileğin düz olması ya da hafifçe bükülmesi demek.
Shapiro’ya gore, bileği esnetmek, uzatmak ya da telefonu sıkıca tutmak vücuda daha oldukca stres ve güçlük yüklenmesine niçin olmakta. Uzun kullanım sürelerinin önüne geçmek için ara ara mola verilmesi tavsiyesinde bulunan Shapiro, telefonumuzun elimize gore büyük olup olmadığına bakmamız ve ileti yazmak yerine aramak şeklinde elleri özgür bırakacak araçları kullanmamız icap ettiğini vurguluyor.
Öteki taraftan, aleti tutmak için telefonunuzun arkasında bir vasıta kullanıyorsanız, tüm ağırlığı tek parmak şeklinde bir noktaya vermediğinizden güvenilir olun.
Shapiro, el yaralanmaları ile telefon kullanımında artış içinde direkt bağ bulunduğuna dair kafi araştırmalar yapılmadığına işaret ediyor. Sadece telefonu ya da tableti devamlı yanlış tutmak, başparmak artriti, karpal tünel sendromu ve tendon iltihabı şeklinde sorunların ilerlemesine niçin olabilir.
Elde ya da parmakta uyuşma ve karıncalanma, parmakta çıtlama yada kilitlenme veyahut telefonu tuttuğunuz taraftaki elinizde, kolunuzda yada omzunuzda şiddetli ağrı yaşıyorsanız doktora görünün.
Hatta telefonu ideal tutma şekli, asla tutmamak da olabilir. O nedenle aleti bir telefon tutacağına dayayarak kullanmak ve telefonu göz seviyesine yükseltmek sağlığınız için yararlı olabilir.
Kulaklar
Kulaklarınızı takıp son ses “Seni Dert Etmeler” dinlemeye başlamadan ilkin bir kere daha düşünün. Şundan dolayı sesin devasa yükseklikte olmadığından güvenilir olmanız elzem. Aksi halde işitme kaybı riskinizi fazlalaştırabilirsiniz.
ABD Sağırlık ve Öteki İletişim Hastalıkları Enstitüsü, sesin 70 desibelin altında tutulmasını öneriyor.
iPhone’da telefonunuzdaki maksimum ses yüksekliğini ayarlayabiliyorsunuz. Bunun için Ayarlar sekmesinden Ses ve Dokunuş → Kulaklık Güvenliği sayfasına gitmeniz gerekiyor. Ek olarak, Ekran Süresi ayarlarından evlatların maksimum ses ayarlarını da denetim edebiliyorsunuz. Android telefonlarda ise bunu Sesler ve Titreşimler ayarlarından yapabiliyorsunuz.
Gözler
Uzun süreler bir telefona ya da tablete gözlerimizi dikmek göz yorgunluğuna niçin olabilir. Dinlendirmenin yolları ise, mesafe, ekran molası ve azıcık da güneş ışığı.
Amerikan Oftalmoloji Akademisi Sözcüsü Raj Maturi, göz yorgunluğunun önüne geçmek için telefonunuza minimum 30 santimetre uzaktan bakmanız gerektiğine vurgu yapıyor. Ek olarak her 20 dakika bir ekran molası vermeniz de mühim. Fakat bu mola esnasında da duvara bakmayın, dışarı çıkın.
20 dakikada bir minimum 20 saniye ekran molası vermeyi deneyebilirsiniz. Ya da daha uzun fakat daha azca molalar da verebilirsiniz. Neticede mühim olan gözlerinizi dinlendirmeniz.
Uzmanlar, uzun süreler ekrana bakmanın bilhassa çocuklarda ve gençlerde kalıcı göz sorunlarını arttırabileceğinin altını çiziyor. Hemen hemen uzun süre ekran kullanımı ile miyop içinde bağ olduğuna dair kafi kanıtlar yok sadece Maturi, birlikteliğin fazlaca kuvvetli bulunduğunu söylüyor.
Apple, ekran mesafesini ayarlayabilmeniz için bir uyarıda bulunabiliyor. Ekran Süresi ayarlarından Ekran Mesafesi’ni etkinleştirmeniz halinde telefonu yüzünüze oldukca yaklaştırdığınızda aygıt sizi uyarıyor.
Kalp
Cep telefonları taşınabilmek suretiyle buluş edildiler fakat geldiğimiz noktada biz elimizde telefonlarla kanepeye, yatağa yapıştık kaldık. Telefon kullanımı tertipli şekilde fizyolojik aktivitede bulunmanızı engelliyorsa araya molalar ekleme zamanınız gelmiş anlama gelir.
ABD Sıhhat ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’na gore, yetişkinlerin haftada 2,5 ila 5 saat içinde spor yapması gerekiyor. Vaktiniz mi yok? Görece yoğun bir egzersizi 75 dakika yapmayı deneyin.
Tertipli spor yapmanın yararları malum. Tertipli spor, kalp hastalıkları, kalp krizi ve bazı kanser türlerinin riskini azaltıyor. Ek olarak, kolesterolün düşmesine, enerji düzeyinin artmasına, bilişsel faaliyetlerin ve hatta akıl sağlığının iyileşmesine destek oluyor.
Telefonunuzdan uzak kalamıyor musunuz? Spor yaparken onu da yanınıza alın. Örnek olarak koşarken kulaklığınızı takıp müzik açın ya da podcast kulak verin; telefonunuzda cebinizde dursun.
Beyin
Kaliforniya Üniversitesi David Geffen Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı ve nörolog Prof. Dr. Charles Flippen II, ekrana oldukca bakmanın baş ağrısı ya da migren şeklinde sorunları tetikleyebildiğine dikkat çekiyor.
Bunun ardında yeteri kadar hareket etmemek, boynunuzun pozisyonu, ışığa karşı duyarlılık, göz kırpma sıklığında azalma şeklinde unsurlar yer ediniyor.
Çözüm ise, artık tahmin edebileceğiniz şeklinde, telefon kullanımını aşırıya kaçırmamak ve bu süreçte tertipli aralar vermek. Mesela ışığa karşı duyarlılığınız var ise ekran parlaklığını düşürün ya da karanlık bir odada parlak bir ekrana bakmayın. Boynunuzu yormamak için de telefonu göz hizasına olabildiğince yakın tuttuğunuzdan güvenilir olun.
Öte taraftan, akıllı telefonların beynimize tesirinde koca bir fark var: Akıllı telefonlar uykumuzu yiyor. Flippen, yatağa telefon sokulmaması ve uyumadan minimum bir saat ilkin telefona bakılmaması icap ettiğini kaydediyor. Bakmanız gerekiyorsa da (hakkaten fakat) mavi ışığı en aza indirin bu sebeple mavi ışık melatonin salınımını baskılıyor. Hem iOS hem de Android cihazlar mavi ışığın azaldığı gece modlarına sahipler.
Flippen mevzuyla ilgili değerlendirmesinde şunları söylüyor:
İyice dinlenebilmeniz için kafanızı o günün kalıntılarından temizlemeniz lazım. Bunun en iyi yolu da telefonu elinizden bırakmak.
The Washington Post’un haberini Sıdal Utkucu Türkçeleştirdi