Bir Japon uzay aracı, Dünya yörüngesindeki eski bir roket kalıntısını yakından görüntülemeyi başardı.
Uydu teknolojisi şirketi Astroscale’in görevi, 11 metrelik roket kalıntısını yörüngeden çıkarmak. Sadece bu problemli nesneyi ortadan kaldırma görevinden ilkin, ilk olarak yaklaşmaya çalıştı. Nesne, yörüngede bulunan ve 10 santimetreden daha büyük olan 27 bin “uzay çöpü”nden yalnız biri.
Astroscale-Japan (ya da ADRAS-J) şirketinin üstlendiği vazife, Etken Yıkıntı Kaldırma (Active Debris Removal) olarak isimlendiriliyor. Şirket yakından görüntülediği roket parçasını şu sözlerle duyurdu: “2024’ü zamanı bir yaklaşımla sonlandırıyoruz! ADRAS-J misyonumuz, bir ticari firmanın uzay çöpüne şimdiye kadar gerçekleştirdiği en yakın yaklaşımı gerçekleştirerek, roketin üst aşamasından yalnız 15 metre öteye ulaştı.“
Üç ton ağırlığındaki bu roket parçası, Japon Uzay Ajansı’nın (JAXA) H2A roketinin üst parçalarından biri. Roket 2009 senesinde gözlem uydusu GOSAT’ı fırlamak için kullanıldı. Uzay çöplerini temizleme görevi, JAXA’nın “Ticari Yıkıntı Kaldırma Vizyonu” projesinin bir parçası. Bu görevle beraber yörüngedeki uzay çöplerinin kaldırmanın kanıtlanmış bir yolu belirlenmeye çalışılıyor.
ADRAS-J görevi daha ilkin de terkedilmiş metal yığınının tanıdığından geçti ve roketin durumu ve hareketiyle ilgili veriler biriktirerek görüntüler aldı. Bu son yakın geçişse bugüne dek yapılanların en yakınıydı. 30 Kasım günü uzay aracı, roketin yakınında yüksek hassasiyetle manevralar yaparak, gelecek dönemde aracı yakalamak mevzusunda ümit verici kabiliyetler sergiledi. Böylesine büyük nesneler arasındaki ihtimaller içinde bir çarpışma problemi daha da çözülmez bir hale getirebilir.
Bu yaklaşmayı gerçekleştirmek için ADRAS-J, roketin arka tarafınca, düz bir çizgi üstünde 50 metre süresince ilerlemeyi sürdürdü. Arkasından vasıta, roket kalıntısına 15 metre kala durdu. Görevin başarı göstermiş olan kısımları olsa da, tam olarak planlandığı benzer biçimde gitmedi. Aracın roket kalıntısını soruşturma görevinden öncesinde belirlenen noktaya ulaşamadığı açıklandı.
Şirketten meydana getirilen izahat ise şöyleki: “ADRAS-J, üst aşamayla beklenmedik bir uyumsuzluk yaşanınca çarpışma önleme sistemi devreye girdi ve görevi otomatikman iptal etti. Uzay aracı, planlandığı benzer biçimde güvenli bir halde enkazdan uzaklaştı fakat Soruşturma Başlangıç Noktası’na ulaşamadı. Şimdi Astroscale Japan, bu iptalin nedenini araştırıyor.“
Uzay görüntüleme ve teknoloji şirketi HEO, ADRAS-J uzay aracının roket enkazına 50 metre kadar yaklaşmasını görüntülemeyi başardı.
Ek olarak aşağıdaki bilgisayarla oluşturulmuş görsel, aracın uzay çöpüne iyi mi yaklaştığını da daha iyi konu alıyor.
82 milyon dolarlık bir sonraki vazife olan ADRAS-J2’nin ise 2028 senesinde fırlatılması planlanıyor.
Şu an inşa edilen uzay aracı, roket enkazını robotik bir kol kullanarak düşük yörüngeye indirecek. Yıkıntı sonucunda Dünya atmosferinde yanarak parçalanacak. Gelecekte uzay araştırması icra eden ülkeler ve firmalar, alçak Dünya yörüngesini uzay çöplerinden temizlemeyi ümit ediyor.
NASA ise düşük Dünya yörüngesini şu sözlerle açıklıyor: “LEO (Alçak Dünya Yörüngesi) tam anlamıyla bir uzay çöplüğü. LEO’da milyonlarca uzay çöpü dolaşıyor. Bu çöplerin bir çok, uzay araçlarından kopan parçalar, uyduların üstündeki küçücük boya parçacıkları, çalışmayan uydular, roket parçaları ya da yörüngede patlayan nesneler benzer biçimde insan kaynaklı şeylerden oluşuyor. Hepsi de uzayda yüksek hızlarda hareket ediyor.“
Mark Kaufman’ın haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.