Kamusal alanlarda aşırı nezaket ve iyi davranış, Japon yeni kıymet kaybettikçe giderek daha popüler bir destinasyon haline gelen Japonya’da kitle turizminin kurbanı haline geldi. Zira bu yeni ziyaretçilerin büyük çoğunluğu kültürden fazlaca alışverişle ilgileniyor. Bilhassa İspanya ve Latin ABD’dan gelen gruplara ülke çapında birlikte rol alan Madridli fotoğrafçı ve tur rehberi Enrique Medina, “Son zamanlarda, kültür hakkında öncesinden hiçbir bilgisi olmadan körü körüne gelen daha çok ziyaretçi var” diye yakınıyor.
Medina, yakın zamana kadar yabancı turistlerin Japonya’ya gitmeden ilkin çoğu zaman birazcık araştırma yaptığını belirtiyor ve örnek olarak merakla beklenen senelik bir vaka olan kiraz çiçeklerinin açıldığını görmek için Nisan ayında gidenleri gösteriyor. Ona nazaran yeni turistlerin sloganı ise “daha azca mabet, daha çok alışveriş; daha azca suşi, daha çok fast food.” Bunun sebeplerinin başlangıcında bu yıl Euro ve Amerikan dolarına karşı zamanı düşük seviyeleri gören Japon yeninin devalüasyonu geliyor.
Tur rehberleri, 200 yılı aşkın bir süre (17. ve 19. yüzyıllar içinde) dünyaya kendini kapatmış ve Batı standartları için fazla katı olan karmaşık görgü kurallarına haiz bir ülkenin çağdaş normlarını müşterilerine açıklamak için çabalıyor.
Turistler, rehberlerin Tokyo metrosundaki yolcu davranışları hakkında yapmış olduğu açıklamaları hayretle dinliyor. Yolcular, biniş ve inişlerini hızlandırmak ve kalkışta en küçük bir gecikmeyi önlemek için platformlarda tertipli ve sükunet içinde sırada bekliyor. Yoğun saatler haricinde, vagonlar çoğu zaman sakin ve telefonla konuşmama kuralına kesinlikle uyulmakta. Turistler ise bağırış ve işaretleriyle alanı adeta salgın ediyor. Japon yolcular sinirleniyor lakin çatışmadan kaçınmak için eğitildiklerinden, basitçe vagon değiştirmeyi seçiyorlar.
Aynı görüntüler, merkezi metro güzergahlarında yeniden yeniden görülüyor ve ulaşım şirketleri posterlerle farkındalık kampanyaları yürütüyor. Toei Transportation şirketinin asmış olduğu bir tabelada, bir vagonun içinde bağıran üç maymun, yanlarında kitap okumaya çalışan bir tilki, korkmuş yavrusunu teselli eden bir kutup ayısı ve öfkeyle ellerini başının üstüne koyan bir sincap görülüyor. “Lütfen etrafınızdaki insanlara kıymet verin” yazan poster, ülkedeki turistlerin iki ana milliyeti olan Çince ve Korece’nin yanı sıra İngilizce’ye de çevrildi. Şirket kampanya ile amaçlarını “yolculara rahatlık sunmak ve uyum yaratmak” şeklinde ifade ediyor.
Danışmanlık şirketi EY Japan’in yapmış olduğu araştırmaya nazaran, kitle turizminin en fena neticeleri olarak “görgüsüzlük” ve “toplu taşıma araçlarında ve gezinsel mekanların bulunmuş olduğu mahallelerde aşırı kalabalık oluşması” gösteriliyor.
‘Geyşa-paparazzi’
Görece ufak bir yer olması ve sayısız geleneksel albeni merkezi sebebiyle Kyoto, kitle turizminin ivmesinden en fazlaca ziyan olan şehirlerden biri. Gion adlı geleneksel bölgede, kameralar ve cep telefonlarıyla kuşanmış gezgin orduları, “maiko” isminde olan geyşaların ve öğrencilerinin etrafını o denli ısrarla sarıyor ki mahalli medya turistlere “geyşa-paparazzi” lakabını takmış durumda. Mahalli yönetim ise Gion’a bazı girişleri halka kapatırken, fotoğraf çekmeyi yasaklamış ve bunu tabelalar ile gösteriyor. Yasağı ihlal edenlere 60 Euro para cezası verilmekte.
Turizmdeki aşırılıklarla başa çıkmak için yürürlüğe koyulan ve fazlaca ses getiren önlemlerin en başlangıcında, geçen Mayıs Tokyo’nun batısındaki Fujikawaguchiko nahiyesinde insanların Fuji Dağı’nı fotoğraflamasını önlemek için büyük bir siyah brandanın yerleştirilmesiydi. Amaç dağın çatılardan fırlamış benzer biçimde gözüktüğü viral fotoğrafını çekmek için trafiği aksatan ziyaretçileri caydırmaktı.
Ağustos ayının sonunda, meydana getirilen bir tayfun uyarısının peşinden bahse mevzu branda indirildi ve Fujikawaguchiko Belediye Başkanı mahalli medyaya yapmış olduğu açıklamada, yabancı turistlerin “iyi görgü kurallarına uyulduğu takdirde bu tür önlemlerin gereksiz bulunduğunu fark ettikleri” için brandanın tekrar yerleştirilmeyeceğini söylemiş oldu.
Avrupa ile hala kıyaslanamasa da…
The Japan Times tarafınca gösterilen son bir araştırma, Asya ülkesinin 2023’te 25 milyon internasyonal ziyaretçi aldığını, şahıs başına 0.2 gezgin benzer biçimde bir orana haiz bulunduğunu gösteriyor. Bu oran, şahıs başına sırasıyla 1.5 ve 1.8 gezgin alan Fransa ve İspanya ile karşılaştırıldığında normal olarak düşük kalıyor sadece Akdeniz ülkeleri benzer biçimde gezgin Japonya için bir ölçü değil. Ülke 2020’lerin sonuna kadar senelik ziyaretçi sayısının 60 milyon seviyesine çıkmasını bekliyor. Hedef de bu yönde… Bu sayı şahıs başına düşen ziyaretçi oranını ortalama 0.5’e çıkaracak ki bu oran Avrupa standartlarına nazaran hala düşük…
Kyoto’da çalışan altmışlı yaşlarındaki bir taksi şoförü olan Teruo Nakanishi’ye nazaran, kitle turizmi yalnızca merkezi bölgeleri etkiliyor ve şehrinin ekonomisini canlandırıyor. Nakanishi, II. Dünya Savaşı’ndaki Amerikan bombalamalarından büyük kültürel mirası yardımıyla kurtulmuş olan şehrin eski düzenine atıfta bulunarak, “Sürüşün fazlaca zor olduğu sokaklarda bile birçok otel ve barıncak türedi” diyor. Kyoto’daki taksi şirketleri, nüfusun yaşlanmasıyla daha da kötüleşen işgücü eksikliği sebebiyle 64 yaşına kadar sürücü istihdam edebiliyor.
Ortaya çıkmaya başlamış olan bir öteki netice ise Japon toplumunun yabancı işçi göçünü yavaş yavaş kabul etmesi. Zira Kyoto ve öteki şehirlerdeki birçok otel ve işletme, yiyecek ve temizlik hizmetleri için Filipinli ve Vietnamlı personele bağımlı durumda…
Kaynak: El Pais / Metin Aktaşoğlu tarafınca yerelleştirildi