Kezban-ı Kopya – Halid Ziya Uşaklıgil
Karakterler
Kezban: Geleneksel bir Osmanlı ailesinin genç kızı. Aile değerleri ile modernleşme içinde sıkışmış bir karakterdir.
Salih Efendi: Kezban’ın muhafazakâr babası. Geleneklere sıkı sıkıya bağlı ve otoriterdir.
Münevver Hanım: Aile içinde dengeyi sağlamaya çalışan fedakâr anne.
Raşit: Kezban’ın modernleşmeye ve yeni fikirlere açılmasına vesile olan, ona aşık genç bir adam.
Mahalleli ve Aile Çevresi: Geleneksel toplumun baskısını temsil eden yan karakterler.
Mevzusu
Yapıt, Osmanlı toplumunun modernleşme sürecinde bireylerin yaşamış olduğu çatışmaları Kezban’ın hikayesi üstünden anlatır. Geleneksel değerlere sıkı sıkıya bağlı bir aile içinde büyüyen Kezban, çevresindeki değişiklik rüzgarlarından etkilenerek kendi özgürlüğünü ve kimliğini arar. Hem ailesinin beklentileri hem de çağıl dünyanın getirmiş olduğu yenilikler içinde sıkışıp kalan Kezban, hayatında bir denge kurmaya çalışır.
Kezban-ı Kopya Özeti
Kezban, Osmanlı toplumunun geleneksel değerleriyle yetiştirilmiş bir genç hanımdır. Babası Salih Efendi, ailenin değerlerine sıkı sıkıya bağlı bir otorite figürüyken, anası Münevver Hanım, daha yumuşak başlıdır ve kocasının kararlarına boyun eğer. Kezban ise ailesinin dayattığı kurallar ile mahallede filizlenmeye başlamış olan modernleşme fikirleri içinde bir yol bulmaya çalışır.
Kezban’ın yaşamı, mahalleye yeni taşınan ve çağıl bir bakış açısına haiz olan Raşit’le tanışmasıyla değişmiş olur. Raşit, Kezban’a değişik bir dünyanın kapılarını aralar. Onunla olan dostluğu, genç kızın kendi hayallerini ve isteklerini sorgulamasına neden olur. Sadece bu yeni düşünceler, ailesiyle olan çatışmalarını da artırır.
Roman süresince Kezban, kendisine dayatılan geleneklere karşı gelmek ile toplumsal normlara uymak içinde sıkıntılı bir seyahat yaşar. Raşit’in ona duyduğu sevgi ve desteği, Kezban’ın kendi kimliğini bulma sürecinde mühim bir rol oynar. Fakat bu süreç, ailesi ve çevresi tarafınca kolay kabul edilmez ve Kezban kendini ağır bir toplumsal baskı altında bulur.
Yapıt, Kezban’ın kendi kararlarını almayı öğrenmesi ve özgürlüğe giden yolda karşılaşmış olduğu zorlukları anlatırken, Osmanlı toplumunun modernleşme sürecine ve bireylerin bu süreçte yaşamış olduğu çatışmalara ayna meblağ.
