Kral Lear – William Shakespeare
| Tür: | Oyun |
| Yazar: | William Shakespeare |
| Yayınlanma Zamanı: | 2016 |
| Yayınevi: | İş Bankası Kültür Yayınları |
Karakterler
Kral Lear: Yaşlanan kral, kibirli, gururlu, güç ve itibarını koruma isteği içindedir. Oyun süresince yaşamış olduğu ruhsal çöküş, ona hem fizyolojik hem de zihinsel acılar getirir. Lear, başlangıçta kibirli ve kızlarının ona olan sevgisini yanlış değerlendirir. Tahtı bölüp kızlarına devreder, fakat bu kararının sonuçlarıyla yüzleştiğinde deliliğin ve pişmanlığın pençesine düşer. Kendi zayıflıklarını ve hatalarını fark ettikçe ağlatısal bir kahramana dönüşür.
Cordelia: Lear’ın en minik ve en sadık kız evladıdır; dürüst, erdemli ve onurludur. Babasının sevgisini kazanmaya çalışmaktansa doğru olanı yapmayı tercih eder. Cordelia, babasına olan gerçek sevgisini göstermek yerine ona dürüst davranır, bu yüzden mirastan yoksun bırakılır. Sadece babası zor duruma düştüğünde ona sadakatle geri döner ve Fransa’dan destek getirir. Oyun süresince erdemin ve sadakatin sembolü olur.
Goneril: Lear’ın en büyük kız evladıdır, aşırı istekli, acımasız ve iktidar ardında koşan bir karakterdir. Kardeşi Regan’la beraber babasına ihanet eder. Goneril, babasına duyduğu saygıyı hızla kaybeder ve onun güçsüzlüğünü kullanarak kendi iktidarını sağlamlaştırmak ister. Bu hırsı ve acımasızlığı, oyun ilerledikçe onu daha da karanlık bir karakter haline getirir. Sonunda kardeşi Regan ile rekabete girer ve hem kendini hem de diğerlerini mahveder.
Regan: Lear’ın ortanca kız evladıdır, Goneril kadar acımasız ve iktidar hırsıyla dolu. Babasına karşı bir o denli zalimdir ve Goneril’le ittifak yapar. Regan, Goneril’le beraber babasına ihanet eder ve güç için her türlü ahlaksızlığı halletmeye hazırdır. Oyun ilerledikçe kardeşiyle içinde bir rekabet doğar ve bu rekabet onları felakete götürür. Goneril şeklinde Regan da etik çöküş yaşar.
Edmund: Gloucester’ın gayrimeşru oğlu, kurnaz, aşırı istekli ve ahlaksız. Meşru kardeşi Edgar’a karşı derin bir kıskançlık duyar ve babasının itimatını kazanarak kendi iktidarını elde etmeye çalışır.
Edgar: Gloucester’ın meşru oğlu, dürüst, yürekli ve sadık. Kardeşi Edmund’un ihanetine uğrar ve kaçmak zorunda kalır.
Gloucester: Sadık bir dük, Lear’ın müttefikidir. İki oğlu vardır: Edgar ve Edmund. Gloucester, bir baba olarak zayıf ve kolay aldatılabilir.
Mevzusu
Kitapta, güç ve iktidarın insan ilişkileri üstündeki yıkıcı tesirleri ile insan doğasının hem acımasız hem de merhametli yönleri ortaya konulur. Oyun, yaşlanan Kral Lear’ın tahtını kızları içinde paylaşma kararının peşinden gelişen ihanetler, sadakatler ve aile içi çatışmalar çevresinde şekillenir.
Kral Lear Özeti
Kral Lear, yaşlanmıştır ve krallığı üç kızı içinde paylaştırmaya karar verir. Kızlarının ona olan sevgilerini dile getirmelerini ister. Büyük kızı Goneril ve ortanca kızı Regan babalarına övgüler yağdırır, fakat en minik kızı Cordelia dürüstçe bir tek “sevilmiş olduğu kadar” sevdiğini söyler. Lear, Cordelia’nın bu yanıt karşısında kızgınlıkla onu reddeder ve mirastan yoksun eder. Cordelia, Fransa Kralı tarafınca eş olarak kabul edilir ve Fransa’ya gider. Kral Lear, krallığını Goneril ve Regan içinde paylaşır.
Lear, eski krallığını yönetme gücünden vazgeçip sırayla kızlarının evinde yaşamayı planlar. Sadece Goneril ve Regan, Lear’ın yanında kalmasını giderek daha zor hale getirir. Ona olan saygıları kaybolur ve Lear, kızlarının ihanetini hissetmeye adım atar.
Lear, Goneril ve Regan’ın kendisine karşı davranışlarından şikâyet eder ve çılgına döner. İki kız da babalarını artık istemediklerini açıkça belli ederler. Bu sırada Gloucester Dükü’nün gayrimeşru oğlu Edmund, entrikalar çevirerek meşru kardeşi Edgar’ı itibarsızlaştırır ve babasının itimatını kazanır. Gloucester, Edgar’ın ona ihanet ettiğine inandırılır. Edgar kaçar ve saklanarak bir kaçak haline gelir.
Lear, kızları tarafınca dışlandıktan sonrasında büyük bir fırtına esnasında çıldırmaya adım atar. Sadık dostu Şehir ve Gloucester’un yardımlarıyla sığınacak bir yer bulur, sadece Lear, zihinsel çöküşünün eşiğindedir.
Lear, fırtına esnasında deliliğin eşiğine gelir ve kendisini bir çayırda bulur. Burada sadık soytarısı ve gizli saklı müttefiki Şehir ona birlikte rol alır. Gloucester, Lear’ın kızlarının ihanetini öğrenir ve ona yardım etmeye çalışır, fakat Edmund, Gloucester’ı ihanetten suçlu gösterir. Regan’ın kocası Cornwall, Gloucester’ı yakalar ve gözlerini oyar. Edgar, Gloucester’a yardım eder fakat kimliğini gizli saklı meblağ.
Cordelia, Fransa’nın ordusuyla İngiltere’ye geri döner ve babasını kurtarmaya çalışır. Lear ve Cordelia nihayet bir araya gelir ve Lear, Cordelia’nın sadakatini görerek pişmanlık duyar. Bu sırada Edmund, hem Goneril hem de Regan ile duygusal bir ilişki içine girer, sadece iki kız da birbirine düşman olur.
Edgar, kendini sonunda babasına açıklar ve Gloucester gerçeği öğrenir. Sadece Edmund’un ihanetleri sürmektedir.
Lear ve Cordelia, Edmund tarafınca tutsak alınır. Edmund, onları öldürmeye karar verir, sadece Edgar onu durdurmak için ortaya çıkar ve Edmund’la savaşır. Edgar, Edmund’u yener ve gerçekleri ortaya çıkarır. Sadece Lear, Cordelia’nın öldürüldüğünü öğrenir ve üzüntü içinde yıkılır. Lear, Cordelia’nın cesediyle sahnede kalır ve acı içinde ölür.
Edmund da yaralarından ölür. Goneril ve Regan ise birbirlerinin ölümüne neden olur. Oyun, büyük bir trajediyle biter. Edgar ve Şehir, hayatta kalan son karakterler olarak ülkede düzeni sağlamaya çalışır.
Kral Lear, bir liderin yanlış kararlarının ve güç arzularının hem kişisel hem de toplumsal yıkıma iyi mi yol açtığını gösteren bir trajedi olarak bilinir. Shakespeare, güç, ihanet, sevgi ve delilik şeklinde temaları ustalıkla işler.
Kral Lear – Kitap Açıklaması
William Shakespeare (1564-1616): Oyunları ve şiirlerinde insanlık durumlarını dile getiriş gücüyle ortalama 400 senedir tüm dünya okur ve seyircilerini etkilemeyi sürdüren efsanevi yazar, Kral Lear’de yozlaşan dünyanın çaresi olmayan çöküşünü ele alır.
Bu oyunun kurgusu, karakterleri, felsefeli konuşmaları, evrenselliği ve süre aşımına uğramayacak insani boyutuyla ortaya çıkan görünüm, Shakespeare’in hiçbir tragedyasında görülmeyen ölçülere ulaşır. Bu tragedyanın yapısına iyice kaynaşmış olan grotesk özellikler, tragedya-komedya ikilemi, Kral Lear’in kendine özgü niteliklerinin başlangıcında yer alır.
