Cenup Afrika ülkesi Namibya, yüzyılın en fena kuraklığı yüzünden açlık kriziyle karşı karşıya kalan 1.4 milyon vatandaşını (ülkenin neredeyse yarısı) doyurmak için yüzlerce büyük yırtıcı hayvanını öldürmeyi planlıyor. Ülkenin Çevre, Ormancılık ve Gezim Bakanlığı tarafınca meydana getirilen bir basın açıklamasıyla duyurulan plana nazaran 83’ü fil olmak suretiyle 723 yırtıcı hayvanı öldürülecek. Açıklamada planın “lüzumlu” olduğu ve “organik kaynakların Namibya vatandaşlarının yararına kullanılmasının önünü açan anayasal yetki doğrultusunda” gerçekleştirileceği ifade edildi.
Aslen bu strateji duyulmamış bir şey değil. Hatta Birleşmiş Milletler Çevre Programı Afrika Ofisi Direktörü Rose Mwebaza, “Sıhhatli yırtıcı hayvan popülasyonlarının iyi yönetilen, sürdürülebilir hasadı, toplumlar için kıymetli bir besin deposu olabilir” ifadelerini kullanmakta.
Cenup Afrika’nın büyük bir kısmı söz mevzusu kuraklıktan etkileniyor. BM Dünya Besin Programı Haziran ayında bölge genelinde 30 milyondan fazla insanoğlunun etkilendiğini deklare etti.
ABD Internasyonal Kalkınma Ajansı Sözcüsü Benjamin Suarato, Cenup Afrika’da kuraklıkların yaygın bulunduğunu ve bölgenin son on yılda biri 2018’den 2021’e kadar devam eden bir kuraklık olmak suretiyle birkaç kuraklık yaşadığını anımsatıyor. Dünya Yaban Yaşamı Fonu Ülke Direktörü Dr. Juliane Zeidler ise “Sadece bu kuraklık bilhassa yıkıcı ve bölge genelinde yaygın oldu” diyor.
Dr. Ziedler, yapmış olduğu açıklamada “Yiyecek yok… İnsanlar için de hayvanlar için de yiyecek yok” şeklinde konuşmakta.
Bunun büyük bir kısmı, dünyanın bazı bölgelerinde daha sıcak ve kuru hava koşullarıyla ilişkilendirilen organik bir iklim modeli olan El Niño’dan kaynaklanıyor. Suarato durumu “El Niño geçen yıl geri döndü ve bölgenin bazı kısımlarının senelik yağışın yarısından azını almasıyla üstün dereceli kıran bir kuraklığa yol açtı” şeklinde açıklıyor.
Bir tek etleri için değil…
Bölgede kuraklık temel besin ürünlerini kurutup hayvanları öldürürken, Namibya yiyecek için tarımın ötesine, yırtıcı hayvanlarına yöneliyor…
Ülkede fillerin yanı sıra 300 zebra, 30 su aygırı, 50 impala, 60 bufalo, 100 mavi antilop ve 100 eland (bir antilop türü) da öldürülecek.
Bununla beraber hayvanlar yalnız et için öldürülmüyor. Namibya ek olarak kuraklık esnasında hayvanların ve insanların su ve taze nebat örtüsü aramasıyla beraber artması beklenen tehlikeli karşılaşmaları da en aza indirmeye çalışıyor. Zira mesela filler otçul olsa da ölümcül olabilirler. Reuters’ın bildirdiğine nazaran geçen yıl Zimbabve’de minimum 50 şahıs filler tarafınca öldürüldü.
Dr. Zeidler, hayvanların çoğu zaman şiddetli kuraklık durumlarında göç ettiklerini dile getiriyor fakat “Sadece kuraklık ülke çapında yaygınlaştıkça, göç edilebilecek alan sınırı olan kalıyor” diye ekliyor.
Durum vahim… Geçen hafta Birleşmiş Milletler Sözcüsü, Namibya’nın besin kaynaklarının yüzde 84’ünün “zaten tükendiğini” açıkladı. Bu fazladan kuraklığın yanında senenin bu süreci halihazırda Namibya için oldukça zorlayıcı bir dönem. Geçen ay 4.9 milyon dolarlık ek insani yardımda bulunacağını duyuran ABD’nin resmi yardım kuruluşu, Temmuz-Eylül aylarının “gıdanın en kıt olduğu kıtlık sezonunun zirvesi” bulunduğunu söylemiş oldu.
Namibya’nın yırtıcı av hayvanlarına yönelmesi yeni bir şey değil. Bölgedeki insanoğlu, ülkenin av eti sanayisine ilişkin yakın tarihindeki bir Namibya hükümet raporuna göre, zebra, mavi antilop ve impala benzer biçimde çevre bakanlığının itlaf sıralamasında listelenen hayvanların bazılarını yiyorlar.
Dr. Mwebaza, yırtıcı hayvan eti yemenin dünya genelinde yaygın bulunduğunu belirterek, Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi uyarınca yırtıcı hayvan etinin sürdürülebilir tüketiminin yasal bulunduğunu dile getirdi:
Bu hayvan hasadı; hayvan refahını göz önünde bulunduran, ulusal ve internasyonal taahhütler ve mevzuatla uyumlu, bilimsel olarak kanıtlanmış, sürdürülebilir yöntemlerle yapıldığı sürece endişelenecek bir durum olmamalı.
Bakanlık, şu ana kadar minimum 157 hayvanın karkasından ortalama 63 ton et elde edildiğini bildirdi. Namibyalı yetkililer, kuraklığın yaban yaşamı üstündeki tesirini azaltmayı umduklarını belirterek, avın hayvanların su ve otlama kaynaklarını zorladığı bölgelere odaklanacağının altını çiziyor.
Ortalama 4 metre uzunluğunda ve 5 tonu aşabilen ağırlıklardaki filler, su ve otlama kaynaklarının büyük bir miktarını tüketiyor. Dr. Zeidler bir filin günde averaj 136 kilo nebat yiyebileceğini belirtiyor.
Reuters’a nazaran, aşırı kuraklık Ocak ayına kadar Zimbabve’nin en büyük ulusal parkında minimum 160, geçen yıl ise Botsvana’da 300 filin ölümüne yol açtı. WWF Namibya, çeşitli ulusal parklardaki fillere ve öteki türlere su ulaştırmak için fon toplamaya çalışıyor.
Namibya ve dört Cenup Afrika ülkesini kapsayan büyük bir biriki alanı, nesli tükenmekte olan ve son üç nesilde popülasyonu yarıdan fazla azalan dünyanın en büyük Afrika savan fili popülasyonunu barındırıyor. Sadece bu rezervde son yıllarda fil popülasyonu, 2022 anketine nazaran 227 binden fazla filde kabaca sabitti.
Fakat şimdi şiddetli kuraklıkla beraber bu topluluklar tehdit altında ve kimi zaman insanların yaşam alanlarına yaklaşıyorlar. Dr. Zeidler, “Kimi zaman kendi başarınızın kurbanı olmuş olursunuz” diyor ve “Seneler ve sertlik durumlarında, bu insan-yaban yaşamı çatışmalarıyla başa çıkmak oldukça daha zor” şeklinde ekliyor…
Kaynak: The New York Times / Metin Aktaşoğlu tarafınca Türkçeleştirildi