Lanetli Avlu – İvo Andriç
| Tür: | Roman |
| Yazar: | İvo Andriç |
| Yayınlanma Zamanı: | 1954 |
| Yayınevi: | İletişim Yayıncılık |
Karakterler
Keşiş Pierre: Anlatıcıdır. Cemil ile hapishanede tanışır.
Cemil: İyi bir eğitim görmüş, yaşamış olduğu İzmir’in zenginlerinden biridir.
Mevzusu
17. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nun İstanbul, İzmir, Suriye ve Bosna şeklinde topraklarında geçiyor. Birinci bölümde vakalar 17. yüzyılda İstanbul’da, Lanetli Avlu denilen bir hapishanede başlıyor. Kendisini Cem Sultan sanan bir genç, hikâyesini anlatıcı keşiş Pierre’e anlatır. Ağabeyi Sultan Bayezid ile Cem Sultan içinde geçen vakalar, ilkin Rahip Piyer’in Cemil’den duyduklarının aktarımı ve üçüncü tekil anlatımıyla; arkasından kendini Cem zanneden Cemil’in hüzünlü ilk tekil anlatımıyla anlatılır. Eserde Cem Sultan, iki değişik dünya arasındaki doğu-batı, Müslüman-Hıristiyan, muhalefet-güç, büyük-küçük, hırs-kader konumlanmasında beşeri yönüyle felsefi olarak değerlendirilmektedir.
Lanetli Avlu Özeti
Anlatıcı Keşiş Pierre, İstanbul’da Uğursuz Avlu adlı bir hapishanede İzmirli varlıklı bir genç olan Cemil ile tanışır. İyi bir eğitimle büyüyen ve yurt dışına gezi eden Cemil, babasını kaybedince İzmir’in en zenginlerinden biri olur. Orta halli bir Rum ailenin kızını sevip onunla evlenmek istese de babasının onu bir Türk’e vermek istemeyip İzmir dışından bir Rumla evlendirmesine üzülen Cemil, İstanbul’a gider. Orada iki yıl daha okur ve kendini kitaplara adar.
Cemil’in aslolan ilgi alanı tarih ve bilhassa Sultan II. Bayezid ve ağabeyi Şehzade Cem’in ağlatısal öyküsüne hapsolmuş ve talihsiz ağabeyi Cem’in öyküsüne takıntılı hale gelmiş ve kendisini onunla özdeşleştirmiştir. Kardeşine suikast düzenlemek isteyen Cem Sultan’ın hikâyelerini içselleştirdiği için devrin padişahına suikast düzenleme şüphesiyle hapse atılan Cemil, altı gün süresince rahip Pierre’e Cem Sultan’ın hikâyesini anlatır.
Lanetli Avlu – Kitap Açıklaması
Lanetli Avlu, Balkan edebiyatında çığır açan Nobel ödüllü yazar İvo Andriç’in hapsedilme deneyimi ve iradenin sınırları üstüne çarpıcı anlatısı. Osmanlı İstanbul’undaki bir hapishanenin “lanetli avlusu”nda toplanan Müslüman, Yahudi, Hıristiyan mahkûmlar cezaevi avlusunun karamsar atmosferine kişiselle tarihseli birleştiren öyküleriyle direnmektedirler. Mahkûmlardan birinin öyküsü Osmanlı şehzadesi Cem Sultan’ın sürgün ve hapis deneyimine açılırken, bir başkasının öyküsü Balkanların oldukça uluslu mirasından kalımlı kalmış gerçek yaşam sahneleri sunmaktadır. Lanetli Avlu, öykülerine sarılan insanoğlunun cezaevinin lanetiyle iyi mi baş edebildiğini gösteren bir başyapıt.
“Andriç, Yugoslavya’nın dünyadaki şöhretine hepimizden oldukça katkıda bulunmuş oldu.”
Josıf Broz Tıto
