Kategoriler: Genel

Linux Komutları

localhost#	c: imgesiyle eş anlamlıdır
root	sistem yöneticisi
rm	dosyaları siler
rm –r	klasörleri siler
localhost# komut – help	komut yerinde yazılı olan şey hakkında bilgi verir
localhost# (komut , program) man	man önünde yazılı olan şey ne ise hakkında bilgi verir sayfasından çıkmak için q harfine basmak yeterlidir
localhost# info (komut&program)	komut ya da program hakkında bilgileri verir
localhost# apropos(komut&program)	Komut ya da program hakkında bilgi verir.
localhost# whatis (komut&program)	Komut ya da program hakkında bilgi verir.
localhost# help (komut&program)	Komut ya da program hakkında bilgi verir.
localhost# ls	içinde bulunulan klasördeki bulunan dosya ve klasörleri listeler dir konutuyla aynı şekilde
localhost# ls-i	inode numaralarına bakmamızı saglar
localhost# ls-f	çalıştırılabilir dosyaları listeler
localhost# ls-l	liste şeklinde ekrana çıkarır
localhost# ls-a	tüm dosyaları ve klasörleri gösterir gizlileride dahil. Başında nokta İşareti bulunan dosya ya da klasörler gizlidir.
localhost# pwd	hangi klasörün altında bulundugunuzu ekrana basar mesela /home/root/deneme/ gibi.path’imizi görüntüler.
localhost# whoami	Hangi kullanıcı ile sistemde bulundugunuz ekrana basar
localhost# du	disk usage yani diskinizde hangi klasör ne kadar yer kaplıyor onu ögrenirsiniz -localhost# du /etcbu komutla /etc dizini ne kadar yer tutar onu ögreniriz.
localhost# du-b	byte cinsinden
localhost# du-k	kilobyte cinsinden
localhost# du-m	megabyte cinsinden
localhost# du-s	özetler
localhost# du-x	başka bir filesystem varsa onuda hesaplar
localhost# du-c	toplam
localhost# du-h	insanın okuyacagı şekilde ekrana basar
localhost# uname	Sistem hakkında bilgi edinmek için kullanılır.
localhost# uname-a	all yani tüm bilgileri ekrana basar
localhost# uname-m	işletim sisteminin çalıştıgı donanım hakkında bilgi verir
localhost# uname-r	işletim sisteminin dagıtım numarasını ekrana basar
localhost# uname-v	versiyonunu ekrana basar
localhost# top	sistemle ilgileri ekrana basar .Nekadardan beriçalışıyor Hangi prosesler var,ne kadar swap ne kadar bellek kullanılıyo ctrl+d ya da q ile çıkılıyor
localhost# vmstat	swap & memory kullanımı ve sistem hakkında bilgi verir
localhost# hostname	Sisteminizin networkteki adını gösterir
localhost# hostname …………..	rootsanız hostnameniz yani networkte makinamızın adı …..olarak degişir
localhost# domainname	Sisteminizin network adını gösterir
localhost# domainname ……..	rootsanız domainname’iniz yani networkumuzun adı ………….olarak degişir.
localhost# dnsdomainname	Sisteminizin dns adını gösterir
localhost#ypdomainname	yp (NIS server) adınızı ekrana basar
localhost# ypwich	NIS (Network Information Server) varsa bunu ögreniriz. NIS ‘in görevi ag ile ilgili ayarlamaları ve bilgi akışını saglamaktır.Eger bir networkte NIS server varsa tüm makineler bunu bilirler ve hesap isimleri , şifreler kullıcı dizini , kabuk , giriş dizini vs gibi bilgiler bu server üzerindedir
localhost# env	Öntanımlı ya da sonradan tanımlanmış çevre degişkenlerinilisteler
localhost# printenv	Öntanımlı ya da sonradan tanımlanmış çevre degişkenlerinilisteler
localhost# alias	Sistemdeki öntanımlı ya da sonradan tanımlanmış aliaslar yani takma isimleri lsteler Açıklama:alias bir komutun takma ismidir yani çok uzun bir komuta alias yaparak kısa şekilde kullanılabilir mesela “localhost#shutdown –hf now” yerine sadece “localhost# kapat” şekliden bir alias verilebilir.aliaslar /etc/bashrc içine şu şekilde yazılır. alias ls=”ls –al” mesela her ls yazışımızda ls ‘in parametreli halini çıkaracak ekrana. alias kısakomut=”gerçek komut” şeklide yazılır
localhost# listalias	sistemin ve userların kullandıkları aliasları listeler.
localhost# runlevel	Hangi init seviyesinde bulundugunuzu ekrana basar.
localhost# init 0	sistemi kapar
localhost# init 1	tek kullanıcı
localhost# init 2	çok kullanıcı ama full degil NFS (Network File System) destegi yok
localhost# init 3	full multiuser destegi (genelde kullanılan budur.)
localhost# init 4	unused
localhost# init 5	xwindow
localhost# init 6	reboot
localhost# telinit	Hangi init seviyesinde bulundugunuzu ekrana basar.
localhost# mount	Sistemdeki mount edilmiş deviceleri ekrana basar
localhost# mount-t	iso9660 /dev/cdrom /mnt/cdrom” bu komut cdrom’u /dev/cdrom mnt dizininin altındaki cdrom dizinine /mnt/cdrom mount eder -t iso9660 cdromların filesystemleri.Biz kendi oluşturdugumuz bir klasörede mount edebiliriz localhost# umount hangi_device hangi_device ile verilen device adını bulundugu dizi mount edildigi klasör ile olan baglantısını keser.Bu ise umount işlemidir.Kullanımı “localhost# umount hangi.device” yani “localhost# umount /dev/cdrom” cdromu umount eder (komut unmount degil umount’tur dikkat ediniz lütfen )
localhost# groups	Hangi kullanıcı grubunda iseniz onu gösterir.
localhost# df	Sistedeki disk alanı hakkında bilgi verir
localhost# cal	Tarih ile ilgili bilgiler
localhost# last	sisteme girişleri listeler
localhost# tree	Klasör ve dosyaları bir agaç görüntüsü ile gösterir
localhost# ali	maillerinizdeki kişilere taktıgınız aliaslar gösterir
localhost# shells	sistemdeki kullanılabilir shell’leri (kabukları) gösterir
localhost# uptime	makine ne kadar süredir açık
localhost# jobs	Sistemdeki arka plandaki görevler
localhost# logname	kullanıcı adını gösterir
localhost# find	Aradıgınız bir dosya ya da klasörü bulmaya yarar
localhost# find-name	isim ile arar
localhost# find-perm	izinleri ara
localhost# find – links	linke sahip dosyaları ara
localhost# find-user	hangi user ismi verirseniz ona dair olan dosyaları arar
localhost# find-atime n	n gün içinde erişilen dosyaları arar
localhost# find-mtime n	n gün içinde işlem gören dosyalar
localhost# find-ctime n	n gün içinde degiştirilen dosyalar.
localhost# chkconfig	Kullanılan linux ile ilgili bilgileri ekrana basar
localhost# lsdev	yüklenmiş donanımları listeler.
localhost# procinfo	Sistem hakkında ayrıntılı bilgileri ekrana basar
localhost# pppstat	ppp istatistigini ekrana basar.
localhost# lsof	Sistemin açtıgı ve kullandıgı dosyaları listeler
localhost# date	Tarihi ekrana basar.Ya da tarihi degiştirmekte kullanırız
localhost# ps	Çalışan prosesleri listeler.
localhost# lsmod	modulleri listeler
localhost# mtools	msdos disketler üzerinden işlem yapmak için kullanılır. Bu işlemden önce mount etmeye gerek yoktur.Disket sürücü linuxde hem block device hemde character device olarak işlem görebilir.Block deviceler bir filesysteme sahiptirler ve bundan ötürü mount edilmeleri gerekir.mtools ile yapılan işlemlerde floppy character device olarak işlem yaptıgındanmount etmeye luzum yoktur.
localhost# finger	Sistemde bulunan kullanıcıları listeler. ”localhost#Finger –l kullanıcı adı” şeklinde komutla ilgili kullanıcı hakkında detaylı bilgi ediniriz.
localhost# free	memory ile ilgili istatistikler
localhost# w	bu komut o anda sistemdeki kullanıcıların ne ile meşgul olduklarını görmenizi saglayan komut.
localhost# file dosya_adı	dosya_adı parametresiyle verilen dosyanın hakkında bilgi
localhost# cat /proc/cpuinfo	Hızı bayrak durumu hangi nesil işlemci vs gibi bilgiler.
localhost# cat /proc/inports	Sistemdeki kartların kullandıkları bellek bölgeleri.
localhost# cat /proc/scsi	Sistemdeki scsi kartları ve modelleri.
localhost# /proc/interrupts	Sistemdeki yazılım kesmelerini gösterir.
localhost# cat /proc/filesystem	Sistemin destekledigi filesystemleri listeler.
localhost# statserial	seriportların statulerini ekrana basar.
localhost# lastb	Logon olmaya çalışan ama başarısız olan logon olma isteklerini gösterir.Çalışması içinde /var/log/btmp dosyasının varolması gerekiyor.Eger yoksa kendimiz bu dosyayı oluştururuz.Sistemin güvenligi açısındanbu dosya hakları sadece root erişebilecek şekilde degiştirilmelidir.
localhost# time komut	hangi prosesin (süreç) ne kadar zaman kullanıldıgı hakkında bilgi verir.Mesela “localhost# time ls ” şeklinde örnek verilebilir.
localhost# who	Sisteme kim logon ise onu kullanıcısı gösterir.
localhost# rwho –a	makinenizi remote baglı kullanıcıları görebilirsiniz.
localhost# echo $PATH	Çevre degişkenlerini ekrana basar.
localhost# dmesg	Açılıştaki çekidek mesajlarını ekrana basar.
localhost# sysctl –a	komutu ile kernel parametrelerini görebilirsiniz.
localhost# stat dosya_adi	verilen bir dosya hakkında bilgilere erişebilirsiniz.
localhost# badblocks	sistemdeki bad sektörleri gösterir.
localhost# quota	Eger kullandıgınız sistemde size bir kota koymuşlarsa bu kotanın hakkında bilgi almak için kullanılır.Kota koymak demek yani kullanıcıların diskte üzerinde kısıtlı alana sahip olmalarıdır.(limit of disk usage).
localhost# ifconfig	sistemin TCP/IP ayarları , ethernet kartı ve Network hakkında bilgilere erişmek için kullanılan komuttur.
localhost# route	bu komutta route tablosunu ekrana basar.
localhost# netstat	ag kartı üzerinde yapılan konfigürasyonları ögrenebiliriz.
localhost# traceroute ip	ip’ye hangi noktalar üzerinden erişildigini gösterir
localhost# crontab –l	crontable ‘ı listeler.
localhost# kbd-mode	keyboard modunu gösterir.
localhost# kbdrate	keyboard gecikme süresini gösterir.
localhost# messages	Bu komutla inbox’ımızda kaç mail varsa ekrana basar.
localhost# mailq	Gönderilen mail kuyrugunu gösterir.
localhost# atq	at ile sıralanmış gorevleri listeler.
localhost# batch	at ile aynı işleve sahiptir.
localhost# umask	oluşturulan bir dosyanın oluşturulmasındaki standart izinlerini ekrana basar.
localhost# users	sistemdeki userları listeler.
localhost#echo $SHELL	hangi shell’i kullanıgımızı ekrana basar.
localhost# tty	hangi konsolda oldugumuz ekrana basar.
localhost# cd ..	bir üst klasöre geçmeye yarar.’cd’den sonra bir boşluk konuyor sonra .. (iki tane nokta) konuyor.
localhost# cd klasör_ismi	Klasörlerin içine girmemizi saglayan komuttur.”ls -al komutu ile listeledigimizde başında d harfi bulunan satırlar klasörleri ifade ediyor.
localhost# cd /	bizi “/” yani root dizinine götürür.
localhost# cd~	bizi sisteme girdigimiz klasöre götürür ki bu da büyük bir olasılıla /home/kullanıcı_adı/ gibi bir dizine gitmemizi saglar.
localhost# cp kopyalanacak dosya kopyalanacak_yer	cp yani kopya komutudur.Kopyalanacak olan dosyanın tam path’ı verilir ve kopyalanacak yerinde pathı verilir eger bulunulan klasörde ise sadece adı verilebilir. Örnegin “localhost# cp /home/kara/deneme /etc/“ şeklinde bir komutla eger /home/kara/ dizinlerialtında deneme adında bir dosya varsa bu dosyayı /etc dizini altına aynı isimle kopyalar.” localhost# cp deneme1 ..” bu komut ise içinde bulundugumuz klasörde deneme1 isimli bir dosya varsa bunu bir üst dizine kopyalamamızı saglar.
localhost# mv taşınacak_dosya taşınacagı_yer	move bu komutta dosyanın kopyası degilde kendisi taşınır. Windos altındaki cut/paste gibi düşünülebilir.Kullanımı yukarıda anlatılan “cp” komutu gibidir.
localhost# rm dosya_adı	remove eger bulundugunuz dizinde degilse dosya tam dizin sırası yani path’ı verilmelidir.Mesela “localhost# rm / home/kara/deneme2 ” yani eger /home/kara/ bu dizinler varsa (home dizini kesinlikle vardır sistemle beraber default olarak gelir ama kara klasörü olmayabilir bu bizim kullanıcı adımızdır) bu klasörlerin altında bulunan deneme2 adlı dosyayı siler.Sistemden birşey silerken iki kere düşünün çünkü windosdaki gibi geri dönüşüm kutusu yoktur.Yani geri dönüşsüz olarak silinir.
localhost# startx	Sistemdeki Xwindow arayüzünü çalıştırmaya yarayan bir komuttur.Eski sistemlerde genelde standart olarak gnome arayüzü gelirdi ve startx yazınca gnome açılırdı.Yeni sistemlerde ise kde daha popüler.Daha çok Windowsa benziyor ve kullanımı daha kolay.
localhost# xinit	bunu yazınca xwindow açılacak ve bir pencere çıkacak o pencere içine istedigimiz program adını yazarak istedig- imiz masaüstü programını çalıştırabiliriz.Mesela çıkan pencereye afterstep yazarız ya da kde vs.Bu eski bir yöntemdir switchdesk komutu daha kolay ve kullanışlıdır.
localhost# switchdesk	her startx yazınca aynı masa üstü açılsın istiyorsak bu komutu kullanırız.Mesela “localhost# switchdesk kde” yaparsak startx yazınca kde açılır. “localhost# switchdek afterstep” yaparsak startx yazınca afterstep açılır vs. Sisteme girdiginiz directory (/home/username/ olur genelde içine “.Xclient” diye (başında nokta var ve X büyük)dosya açarız (varsa yeniden oluşturmayız.)İçine de “exec kde” yazarız.Daha sonra bu dosyayı çalıştırılabilir hale getiririz chmod komutuyla sonra bir defa çalıştırırız. Sonuç olarak startx yazınca artık kde çalışacak böylece “switchdesk kde” komutunun yaptıgını manuel olarak yaptık.
localhost# mount –t filesystem	mount.edilecek.aygıt mount.edilecek.yer mount komutunu kullanım örnekleri localhost# mount –t iso9660 /dev/cdrom /mnt/cdrom cdrom mount etme komutu.Xwindowda cdrom simgesine tıklayınca otomatikmen mount eden linux verisyonlarıda vardır.Aşagıdaki komut ile windows partionınına linux altından erişebilecek hale gelecegiz. localhost# mount –t msdos /dev/hda1 /mnt/dos Yukarıdaki komutta varsayılan şeylerden ilki benim bir windows pariton’ınım var ve bu partion /dev/hda1 aygıtında.İkincisi ise /mnt/ klasörü altında önceden dos adında bir dizin oluşturulmuş.Bu dizini kendimiz oluşturabiliriz. “fsconf” komutuyla windows partion’nımızın nerede olduguna bakabiliriz.Eger bu komut çalışmaz ise /etc/lilo.conf dosyası içinde label=dos olan satırın üstündeki kısımdaki devicenin ne olduguna bakarız.Otomatik olarak her defasında windows partion’ımızı mount etsin istiyorsak mnt dizini altında dos adında bir klasör oluştururuz bunun için gerekli komut ” localhost# mkdir /mnt/dos” ve sisteme root olarak gireriz./etc/fstab dosyasını bir metin editörü ile açıp içine /dev/hda1 /mnt/dos msdos 0 0 satırı ekleriz.
localhost# shutdown now	sistemi kapatmak için kullanılır.Eger now yerine hiçbir şey yazmazsak shutdown komutunun parametrelerini gösreten bir yazı çıkar eger now yerine bir sayı yazarsak o kadar dakika sonra sistem kendini kapatır.Mesela “localhost# shutdown 2” 2 dakka sonra sistem kendini kapatır. “localhost# shutdown –hf now” sistemi kapatır.” localhost# shutdown –hfr now” restart eder.Komut için root olmak gerekiyor.
localhost# reboot	sistemi reboot komutudur.root olmak gerekiyor.
localhost# lpr dosya_Adı	belirtilen dosyayı lokal printerdan kâgıda dokmek için kullanılan komuttur.
localhost# ln orjinal.dosya linkin.adi	bu komut windowstaki shortcut (kısayol) ‘a benziyor. Birinci parametre orjinal dosya ikinci parametre ise linkin adı oluyor.Linuxte disk dosyalarına isim ile erişilmez inode denilen işletim sistemi tarafından verilen numaralarla erişilir.Eger ln komutu kullanı lırken hiçbir parametre kullanılmazsa hardlink oluşur.
localhost# ln orjinal.dosya linkin.adi-s	–s parametresi kullanılırsa sembolik link yapmış oluruz.Aralarında bazen uygulamada önem kazanan farklar olabilecegi için kısa bir açıklama verebiliriz.hardlink ancak aynı filesystem içinde yapılabilir.Yani windoz partion’ınındaki bir dosya için Linux partion’ınında hardlink veremeyiz.Sembolik linkte ise böyle bir kısıtlama yok.hardlinkte iki dosya da aynı inodeye sahip oluyorlar sembolik linkte farklı inodeleri oluyor.Sembolik link oluşturulmuş bir dosyada erişim hakları rxw hepsi tüm userlar için var görünür ama buna aldanmamak gerek çünkü linkin erişimide orjinal dosyada erişimle aynıdır.hardlinkte orjinal dosyayı silsekte linki kalıyor.Sembolik linkte ls komutu verilince link işareti görülür ve neye link ettigini anlayabiliriz.hardlinkte ise aynı inodeye sahip dosyalar linklidir diye düşünebiliriz.
localhost# chmod kullanıcı(+,-) izinler dosya_adi	change mod komutu ile dosyalar ve klasörler üzerinde erişim haklarını degiştirebiliriz.ls –al komutu verince en sagda d rwx r— r– gibi ifadeleri görürüz.Bunlardan en sagdaki d ifadesi bunun bir klasör oldugunu ifade eder r read yani okuma iznini w write yani yazma iznini x execute yani çalıştırma iznini gösterir.En soldan ilk üç izin dosyanın sahibinin iznini , sonraki üç izin grup iznini , en sagdaki üç izin ise diger kullanıcılar o dosya ya da klasör üzerindeki izinlerini gösterir.Eger izin ifadesi yerinde – işareti varsa o noktadaki izin yoktur manasına gelir.Klasörlerde okuma izni o klasörün ls ile içerigini ögrenme , yazma ise o klasörün içine birşeyler kopyalama ya da içinde birşeyler oluşturma olarak karşımıza çıkar.d rwx r-x r– :yandaki izinleri şu şekilde yorumlarız bu bir klasördür.Kullanıcı rwx tüm izinlere sahiptir.Kullanıcın içinde oldugu grup rx haklarına sahiptir. Diger kullanıcılar ise sadece r izinine sahiptir.İzinleri degiştirme ise şu şekilde olur.“chmod kimlere.izin.verilecek+hangi.izinler. verilecek dosya” kimlere.izin.verilecek grubunda üç kişi vardır.u user’ı ifade eder.g user’ın içinde ol dugu grubu ifade eder. o others yani diger kullanıcı ları ifade eder.Örnegin “localhost# chmod u+rx dosya ” user’a rx izini verilir.
“localhost#chmod gu+w dosya	grup ve user’a w izini verilir.
localhost#chmod o+x	diger kullanıcılara execute iznieger ‘+’ yerine ‘-’ işareti kullanılırsa o izinler verilmez alınır.
localhost# loadkeys ülke.kodu	bu komutla klavyemizi ilgili ülke kodunda olacak şekilde degiştirmemizi saglar.Meslea “loadkeys trq” bu komutla klavyemiz tr ve q tipinde olur (Türkçe q klavye).
localhost# tar –cvf dosya. adi.tar dosya	dosya.adi yerine klasör adı da gelebilir.Mesela bir dizinde ‘veriler’ adında klasörümü tarlamak istiyorsam
localhost# gzip dosya	dosya sıkıştırma formatlarından biridir.Dosya yerinde klasörde olabilir ama klasörün adı degişmez sadece içindeki dosyaların isimleri dosyaadi.gz şekline dönüşür.Kullanımı “localhost# gzip deneme” yaptıgımızda deneme isimli dosya deneme.gz şekline dönüşür.gziplenmiş bir dosyayı açmak içinde iki yöntem vardır.
localhost# compess dosya	gzip gibi bir sıkıştırma biçimidir.Sıkıştırma sonucunda oluşan dosya şu şekildedir.” localhost# compress deneme”
localhost# uncompress	açma
localhost# lilo	Eger lilo içinde bir degişiklik yapmışsanız sisteminizin bunu algılayabilmesi için yukarıdaki komutu vermelisiniz.
localhost# aumix	Ses ile ilgili ayarlara erişiriz.
localhost# ncftp ip(hostname)	ncftp ile verilen ip ya da hosta otomatik olarak anonymous olarak girmemizi saglar (eger anonymous servisi varsa).Anonymous ise herkes için şifre sormadan ftp hizmeti veren servera girmemizi ve izin verilen dosyalara erişmemizi saglayan kullanıcı hesabıdır.Kulla nımı “localhost# ncftp 168.12.13.11” (ip uydurmadır) şeklindedir ama siz bildiginiz bir ip’yi yazın ya da “localhost# ncftp ftp.itu.edu.tr” şeklinde de kullanabilirsiniz.
localhost# aumix	Ses ile ilgili ayarlara erişiriz.
localhost# ncftp ip(hostname)	ncftp ile verilen ip ya da hosta otomatik olarak anonymous olarak girmemizi saglar (eger anonymous servisi varsa).Anonymous ise herkes için şifre sormadan ftp hizmeti veren servera girmemizi ve izin verilen dosyalara erişmemizi saglayan kullanıcı hesabıdır. Kullanımı localhost# ncftp 168.12.13.11(ip uydurmadır) şeklindedir ama siz bildiginiz bir ip’yi yazın ya da localhost# ncftp ftp.itu.edu.tr şeklinde de kullanabilirsiniz.
localhost# mpg123 /home/../..mp3	localhost# & mpg123 /home/../….mp3 komutu verilir. Komuttan sonra bir daha enter tuşuna basarak devam edebiliriz. Başındaki & işareti herhangi bir komuta verilebilir ve verildigi komutun arka planda çalışmasını
localhost# jobs	backgroundadaki programları görürüz.
localhost# fg % sayı	buradaki sayı parametresi ise jobs komutu ile gördügümüz sıra numarasından başka birşey degildir ve bu komutta foreground yani çalışan programı ön plana alır.
localhost# cdplay playnumara	numaralı parçayı çalar.Mesela ” localhost# cdplay play3” 3 numaralı parçayı çalar
cdplay stop	cd nin çalmasını durduurur
localhost# cdplay eject	cdromu açar
localhost#shell_adi	Mesela “localhost# sh” sh shell’e geçmeye yarar.” localhost# bash” bash’a geçmemizi saglar vs.
localhost# lynx www.deneme.com	lynx bir text tabanlı browserdır.Kullanması ilginçtir ve text tabanlı sayfalar içindir frameleri desteklemez.
localhost# links www.deneme.com	links bir metin tabanlı browserdır.lynxden farkı frame desteklemesidir.Kullanımı daha hoş daha güzeldir ama java uygulamalarına henüz destek vermemektedir
localhost# wget	açıkkodlu dosya indirme aracıdır
localhost# mutt	text tabanlı bir mail editörüdür
localhost# mailto	mail atmamıza yarayan basit bir program.Kullanımı “localhost# mailto ” yazarız karşımıza “to:” ifadesi çıkar buraya kime mail atacaksak onun mail adresini yazarız.Sonra enter yaparız.Enterdan sonra karşımıza “subject:” ifadesi çıkar buraya atacagımız mailin içerigini yazarız.Enterle geçeriz ve daha sonra mailimizi yazmaya başlarız…. Maili bitirdikten sonra ctrl+d ile yollarız.
localhost# bzcat dosya.adi.gz	gzip ile sıkışmış bir dosyayı açmadan okumamızı saglar.
localhost# chfn	finger ile ilgili bilgilerimiz degiştirmeye yarar
localhost# chsh	Girişteki standart kabugumuzu degiştirmeye yarar
localhost# chattr +a dosya	dosya üzerine yazılamaz olur (salt okunur )
localhost# chattr +i dosya	silinemez olur.,
localhost# lsattr dosya	dosyanın özelliklerini basar.
localhost# diff dosya1 dosya2	dosya1 ile dosya2 arasındaki farklı satırları ekrana basar
localhost# cmp dosya1 dosya2	birinci ve ikinci dosyaları karşılaştırır
localhost# ispell dosya	ingilizce gramerine göre metindeki yazanın gramerini inceler.ispell yoksa spell komutunu deneriz.
localhost# grep kelime dosya	kelime parametresiyle belirtilen kelimeyi belirtilen dosya içinde arar
localhost# head –sayi dosya	sayi ile belirtilen parametreden itibaran belirtilen dosyanın başından sayı kadar aşagısını ekrana basar. Mesela “localhost# head –3 kara.txt” bu komut kara.txt’ nin ilk 3 satırını ekrana basar.
localhost# tail –sayi dosya	sayi ile belirtilen parametreden itibaran belirtilen dosyanın sonundan sayı kadar yukarısını ekrana basar. Mesela “localhost# tail –3 kara.txt” bu komut kara.txt’ nin son 3 satırını ekrana basar.
localhost# sleep sn. cinsinden.zaman;komut	bu komutta belirtli bir sn bekledikten sonra verilen komutu yapar.Mesela “localhost# sleep 3;ls” makine üç sn bekler daha sonra ls komutunu yapar.
localhost# pine	pine Linux sistemlerde mail programıdır.Komut satırında pine yazılarak açılır.Menusu sayesinden kullanımı kolaydır
localhost# mtools	Bu komutla Linux altında msdos formatlı disketler üzerinden işlem yapmak için kullanırız.Mesela içerigine bakmak için “mdir” komutu kullanılır.mcopy , mformat vs gibi birçok komutu var dikkatimizi çeken şey hepsinin başında m harfi bulunması
localhost# mc	midnight commander adında bir arayüz programıdır.Linux kullanımını birçok yönüyle kolaylaştıran bu program dos zamanındaki norton commandera benziyor ama daha çok işleve sahiptir.
localhost# mcedit	metin editörüdür
localhost# su	substitute user yani vekil kullanıcı.Sistemde kullanıcı degiştirmeye yarayan bu komut genel kanı olarak root’a geçiş için kullanılan ve super user olarak bilinen bir komuttur.Ama genel kanının aksine bu komutun amacı root ’a geçmek degilde herhangi bir usera geçmektir.Eger parametre kullanılmazsa default olarak sistem root için şifre sorgulamsı yapar yani “localhost# su” yazıp enterlarsınzı sizden root için şifre ister.Mesela “localhost# su –l kara ” Bu komutla ‘kara’ isimli kullanıcı için sistem bizden şifre sorgulamsı yapar ve eger dogru şifre verilirse sisteme gireriz.Eger biz root isek sistem başka bir user’a geçerken sistem bizden şifre sorgulaması istemez
localhost# mkpasswd	bu komut random olarak ekrana bir password basar.Eger sistem yöneticisi iseniz kullanıcıların passwordlerini bu şekilde üretebilirsiniz ve passwd komutunun kullanıcısını sadece chown ile root’a atayarak sistemdeki kullanıcıların kendi passwordlerini kendilerinin oluşturmalarını engelleyebilirsiniz.Bu sayede bilinçsiz kullanıcılar tarafıdan oluşturulan basit şifrelerin önüne geçerek daha güvenilir hale getirebilirsiniz
localhost# mkbootdisk –-device /dev/fd0 kernel.verisiyonu	Bu komut ile sisteme boot disketi yaparız.Boot disketindeki amaç sisteme herhangi bir zarar geldiginde bilgisayarı disketten açıp ilgili arızayı gidermek.Boot disketinde işletim sisteminin kernelinde hayati önemi olan fonksiyonlarla ilgili dosyalar bulunur Mesela windowsu linux yükledikten sonra yüklerseniz windoz’un boot loader’ı liloyu siler ve biz yeniden lilo MBR’ye yazmak için linuxu boot disketinden açarız ve komut satırında “localhost# lilo” yazarız böylece lilonun kendisi update etmesini saglarız.Örnek kulllanımı “localhost# mkbootdisk –-device /dev/fd0 2.4.2-12 ”.Kernel versiyonuna “/boot” dizini içine girip ya da “uname -a “ komutuyla ögreniriz.
localhost# watch –n komut(prog)	n ile temsil edilen sn aralıkla komut ya da programın çıktısını fullscreen olarak ekrana basar ve ctrl+c ile çıkarız.Mesela “localhost# watch –2 ls-al” sistem ctrl+c yapana kadar ls-al komutunu 2 saniye aralıklarla tekrarlayacaktır.
localhost# fdformat –n device	floppy’e low level format için kullanılan bir komuttur. Kullanım olarak “localhost# fdformat –n /dev/fd0”
localhost# mesg	mesg komutunun hangi modda oldugunu gösterir.mesg modu ise bize sistemden gelebilecek mesajlar için izini gösterir.Eger mod “y“ ise yani komut sonrasında “mesg is y” gibi bir ifadeyle karşılaşırsak bunun anlamı sistemden bize write , talk vs gibi komutlarla mesaj atabilirler. Eger mesg modunu degiştirmek istiyorsanız.”localhost# mesg y” ya da “localhost# mesg n” şeklinde komut verilir.mesg modunuzu eger sistem yöneticisi iseniz n olarak degiştirmenizi öneririm.Çünkü bazı scriptlerle size sonsuz mesaj atabilirler , kitlenmenize yol açabilirler
localhost# talk kullanıcı.adı	bu komutla belli bir kullanıcı ile konuşmanızı saglar. Tabi ki bunun gerçeklenmesi için karşıdaki kullanıcınında konuşmayı kabul etmesi gerekir.Eger birileri bize talk çekerse kullanıcı.adı is ringing for party … gibi bir yazı çıkar ekranımıza eger talk’a karşılık vermek istiyorsak bizde şu komutu yazarız “localhost# talk kullanıcı.adi” tabi ki kullanıcı adı yerine bize kim talk çektiyse onun adını yazarız.
localhost# write kullanıcı.adı	yukarıdaki komutu yazıp enterleriz daha sonra yazacagımız mesajı yazıp ctrl+d ile göndeririz.Eger birinci ctrl+d yaptıgımızda gitmezse ikinci defa ctrl+d tuş kombinas yonunu kullanırız.Mesajın karşıya gitmesi için karşıdaki kullanıcının mesg modunun “y” olması gerekir.
localhost# wall mesaj	yukarıdaki komutu enterledikten sonra bir kere daha enter tuşuna basarak komut satırına düşeriz.Yani yukarıdaki komuttan sonra iki defa enterleriz.Komutun amacı bir mesajı herkese aynı anda göndermektir.Yani kullanıcılara duyuru yapılacagı zamanda kullanılır.sadece root kullanacak şekilde ayarlanmalıdır.
localhost# kill pidnumarası	pid numarası verilen bir sürecin (proses) öldürülmesini saglar.Bazen makine kitlenince başka bir konsoldan linuxu root olarak açıp kitlenmiş sürecin öldürülmesiyle linuxe reset atmaktan kurtulmuş oluruz.Sistemin kullandıgı süreçleri ve başka kullanıcıların süreçlerini öldürmek için root olmamız gerekir.Şimdi pid numarı nedir nasıl buluruz? Pid numarası ps –aux komutunu verdigimizde birtakım rakamlar ekrana çıkar soldan ikinci sıradaki sutundaki rakamlar pid numaralarıdır.
localhost# passwd	komutunu şifre degiştirmek için kullanılır.Önce bize eski linux şifremiz sorulur ardından yeni linux şifremiz sonra retype etmemiz istenir.Sonunda da ilgili işlemin gerçekleşip gerçekleşmedigini belirten bir mesaj çıkar. Normal userlar için passwd işlemi için aşagıdaki örnek başarılı bir şifre degiştirme işlemine örnektir. örnek uygulama “localhost# passwd” (current) UNIX password: New UNIX password:Retype new UNIX password:passwd: all authentication tokens updated successfullyroot için ise current password sorulmaz örnek aşagıdaki gibidir.Bundan dolayı eger bir sistemde root iseniz bilgisayarınız root kullanıcısında iken bir açık bırakıp masanızdan uzaklaşmayınız.Root için örnek uygulama.“localhost# passwd”Retype new Unix password:passwd: all authentication tokens updated successfully eger passwd işlemini yapamazsak yppasswd komutunu deneriz.localhost# sort dosya.adieger parametresi yok ise belirtilen dosyanın içindeki satırların ilk harflerini baz alarak satırları alfabetik sıraya sokar , ekrana basar.. -c sort edilip edilmedigini kontrol eder. -r sort edilmiş dosyayı ters sırada sort eder.
localhost# bc	basit bir hesap makinesidir.komut satırında bc yazıp entere bastıktan sonra istedigimiz aritmetik ifadeyi yazıp enter tuşuna basarak sonucu erişirizçıkmak için quit yazarız.
localhost# dd	data dublicate işlemi yapan bu komut şu şekildekullanılır localhost#dd if=device of=dosya.adi bs=1024 count=sayi count önüne yazılan sayı dosya büyüklügünün kb cinsinden ifadesidir.Bu komut belirtilen devicedev(aygıttan) bilgileri okuyup dosya.adi ile belirtilen dosyaya yazar Mesela eger sisteminizdeki swap alanı yetmiyorsa swapfile oluştururuz.Aşagıdaki işlem 50Mblık swap alanı oluşturmadır. localhost# dd if=dev/zero of=swapfile bs=1024 count=50000 localhost# mkswap swapfile 50000 localhost# sync localhost# swapon oluşturdugumuz swapfile’ı devreden çıkartmak için swapoff komutunu kullanırız.Sonradan eklenen swapfile sistemin performansını olumsuz yönde etkiliyebilir
localhost# hdparm	harddisk ile ilgili giriş çıkış modları (16 bit 32 bit) degiştirip test edip DMA (direct memory access) özelligi açıp kapamaya yarar.Xwindow çalışırken eger belleginiz yeterli degilse linux swap kullanmaya başlar ve swap işlemi hdd hızı ile orantılı olarak hızlıdır.Bu da bilgisayarın başarımını etkiler.Eger DMA modunu açarsanız hissedilir bir biçimde bilgisayarın performansı artar.
localhost# hdparm –d 1 /dev/hda	DMA modunu açar
localhost# hdparm –d 0 /dev/hda	DMA modunu kapar
localhost# hdparm –c 1 /dev/hda	32bit I/O destekler
localhost# hdparm –c 0 /dev/hda	32bit I/O destek kapatılır
localhost# fsck.ex2 device	komutuyla device’ın dosya sistemi kontrol edilir.Bazen bunu yapmak zorunda kalırız sistem zarar görmüştür ve bu komut yapmadan açılamaz hale gelebilir.” localhost# fsck .ext2 /dev/hda2” komutuyla linux hda2 de kurulu bir sistemin filesystemi kontrol edilir ve oluşmuş olan zararlar giderilebilir.
localhost# lsmod	modulleri listeler
localhost# rmmod modul_adı	listedeki modullerden birinin adı verilirse modulu siler.
localhost# insmod modul_adı	modul_adı olarak belirtilen modulu çekirdege ekler.
localhost# modprobe modul_adı	adı verilen modulun tüm parçalarıyla çekirdege ekler