Bu yazida Linuxconf programi kullanilarak ornek bir LILO ayarlamasi yapilacaktir. Sistemde iki farkli Linux isletim sistemi ve ayrica Windows da bulunmaktadir. Belge boyunca bahsedilecek bilgisayarda yuklu olan isletim sistemleri ve bulunduklari yerler:
Windows 98 /dev/hda1 (P.Master Disk 1. bolum)
RedHat 6.2 /dev/hda5 (P.Master Disk uzatilmis 1.bolum)
Mandrake 7.01 /dev/hda7 (P.master Disk uzatilmis 2.bolum)
Soru: Yuklu isletim sistemlerini biliyorum ama hangi bolumde yuklu olduklarini bilmiyorum?
Cevap: Ilk once asagidaki kavramlari bilmemizde yarar var:
“/dev/hda(x)” Birinci ana diskte (x). bolum
“/dev/hdb(x)” Ikincil yan (slave) disk (x). bolum
“/dev/hdc(x)” Birincil ana (master) disk (x). bolum
“/dev/hdd(x)” Ikincil yan (slave) disk (x). bolum
Hangi bolume hangi isletim sisteminin yuklu oldugunu bulmak icin, ilk once hangi diskte yuklu oldugunu bilmemiz gerekiyor. Elinize bir kalem ve kagit alin ki bunlari unutmadan not alin. Bizim ornegimizde butun isletim sistemleri birincil ana (primary master) diskte yuklu. Konsoldan “fdisk /dev/hda” yazarak birincil ana disk uzerinde “fdisk” programini calistiralim. “p” harfine basarak mevcut bolumlerin listesini alalim. Ornegimize gore soyle bir cikti alacagiz.
/dev/hda1 * x xxx xxxxx+ b Win95 FAT32
/dev/hda2 xxx xxx xxxxx 5 Extended
/dev/hda5 xxx xxx xxxxx+ 83 Linux
/dev/hda6 xxx xxx xxxxx+ 82 Linux swap
/dev/hda7 xxx xxx xxxxx+ 83 Linux
Yukarida da gordugunuz gibi
1. bolum FAT32(windows)
2. bolum uzatilmis (uzerinden daha cok bolum elde edilmesi icin)
5. bolum Linux (uzatilmis bolumler 5’ten itibaren baslar. Bu da uzatilmis bolum icerisindeki ilk bolum)
6. bolum Linux takas alani (birden fazla Linux sistemi ayni takas bolumunu kullanabildigi icin burada bir tane tanimli)
7. bolum Linux
Buraya kadar her sey normal, fakat hangi bolumun Mandrake veya Red Hat oldugunu anlamamiz icin ne yapmamiz lazim? Ya belleginizi zorlayip ilk defa hangisini kurdugunuzu hatirlayacaksini veya o bolumleri baglayip (mount) goreceksiniz. Red Hat diskinde /etc/redhat-release, Mandrake diskinde ise /etc/mandrake-release dosyalari bulunur.
Hangi bolumun nerede oldugunu ogrendikten sonra isimiz bunlarin cekirdeklerine (kernel) LILO’nun erismesi icin onlari birer dizine baglamak. LILO’yu RedHat uzerinden calistiracagimiz icin Redhat’i baglamaya gerek yok. Ayni sekilde Windows’un cekirdegi LILO’yu ilgilendirmedigi icin onun baglanmasina de gerek yok. Bu arada fdisk’ten cikmak icin q tusunu kullanabilirsiniz.
Mandrake’yi /mnt/mandrake dizine baglayalim. Konsoldan:
mkdir /mnt/mandrake
mount /dev/hda7 /mnt/mandrake
komutlarini calistirarak baglama islemini gerceklestiriyoruz.
Sira geldi cekirdegin nerede bulundugunu bulmaya, Linux’un dizin yapisi dolayisi ile cekirdek “/boot” dizininde bulunur. Burada cekirdeginizin surumu degistigi icin bir link tanimlanmistir, bu link sizin cekirdeginizi isaret eder. yani cekirdegimiz “/boot/vmlinuz” isimi ile tanimlanabilir. O zaman Mandrake cekirdegimiz.
/mnt/mandrake/boot/vmlinuz
olarak beklemektedir. Redhat’in cekirdegi ise “/boot/vmlinuz” adiyla durur. Gerekli bilgileri toparladiktan sonra linuxconf programini calistiralim.
Konsol ortamindan veya X ortamindan “linuxconf” u calistirin. Bunun icin “linuxconf” yazmaniz yeterlidir. Su menuleri sirayla takip ederek lilo ayarlarinin yapildigi bolume gelin: Config – boot mode – lilo
Burada 6 adet modul bulunuyor:
1-) Configure LILO defaults (Linux boot loader):
Buraya tikladigimizda acilan modulden, lilo’yu nereye yazacagimiz gibi temel ayarlari yapiyoruz.
Base options: “Lilo is used to boot this system” : Bu butona tikladigimiz zaman bu sistemin lilo kullanarak acilis islemini gerceklestirecegini anliyoruz.
“Install boot sector on” : Lilo’nun nereye yuklenecegini seciyoruz. Ornek olarak,
“/dev/hda” Birincil ana (primary master) diskin MBR bolumune yazilir.
“/dev/hda1” Birincil ana diskin birinci bolumune
“Bios boot mode”: Acilis (boot) islemini daha hizli yaptigi bilinir, fakat bazi makinelerde calismayabilir. Bir tecrubem yok, en iyisi dokunmayin, oldugu gibi kalsin.
“Boot table encoding”: Lilo tarafindan bir tablo olusturulur, bu tabloda cekirdek dosyalarinin nerede bulundugu yazar. Eger bazi SCSI denetleyicileri ile sorun yasarsaniz “linear” modu kullanmayi deneyin.
“Boot Delay in seconds”: Acilis sonrasinda lilo’nun calismasi icin beklenecek sureyi verir.
“Present The lilo boot prompt”: “Lilo boot” yazisinin yazilmasi icin.
“Prompt timeout in seconds”: Lilo calistiktan sonra, hic bir girdi yapilmaz ise ontanimli olarak bir sistem yukler. Buradaki beklenen sure buradan ayarlaniyor.
“Message file(opt)”: Istenirse lilo calistiktan sonra ekrana bir takim yazilar yazdirtilabilir. Buraya metin formatinda kaydettigimiz bir dosyanin yolunu belirtiyoruz. OPT: secimlik anlamina gelir.
“Extra Options”: Buralari doldurmamiz onemli degil. Fakat tekrar tekrar ayar girmemiz icin yapilmis. Mantigini anlamamiz icin ve birden cok Linux sistemi kullanmamiz icin burayi doldurmamiza gerek yok. Buranin aynisini Linux sistemlerini lilo’ya tanitirken kullanacagiz.
2- Configure LILO linux configurations
Buradan bilgisayarimiz yuklu olan Linux sistemlerini LILO’ya tanitmak islemini gerceklestiriyoruz. Karsimizdaki parcaciktan yuklenmis olan linux sistemlerini gorebiliyoruz. Uzerlerine tikladigimizda degistirebiliriz, veya yeni bir tane eklemek icin “add” butonuna tiklayabiliriz. Biz hic bir sistemin yuklu olmadigini varsayarak buraya hepsini ekleyecegiz. “Add” ile redhat’tan baslayalim.
“label”: Buraya Linux sistemimizin ne kullanarak acilim yapacagimiz yaziyoruz. Orn:”redhat”
“Kernel image file”: Buraya Linux sisteminin cekirdeginin blundugu yeri yaziyoruz. Orn:”/boot/vmlinuz”
“Root Partition”: Buraya Linux’umuzun hangi bolumde bulundugunu yaziyoruz. Orn:”/dev/hda5″
Ramdisk size (opt): Ram diskler boot disketlerinin yuklenmesi icin kullanilir. Moduler tipli cekirdeklerin gelistirilmesi ile ramdisk calisrken ayarlanabilir hale gelmistir. “0” girmek veya bos birakmak ramdiskleri kapatacaktir. Orn:” “(bos birakilmis)
“Boot mode”: Acilis sirasinda bolumun salt-okunur olarak islenmesini saglar. Eger tam olarak ne yapmak istediginizi bilmiyorsaniz buraya dokunmayin, bu sayede acilim sirasinda bir hata meydana gelirse korumada olan bolumunuz bir zarara ugramayaktir. Acilim gerceklestikten sonra okuma-yazma tipine otomatik olaran gecis yapilacaktir. Orn: “1” (yani tiklanmis)
“Password (opt)”: Eger acilim yapmak istedigimiz bir isletim sistemine girisi kisitlamak istiyor isek lilo tarfindan sifre koyabiliriz. Bu bolume yazacagimiz sifre lilo ekraninda isletim sistemini isaretledikten sonra bizden istenecek sifredir. Orn: “qwerty”
“LILO Boot: redhat 3” Lilo ekraninda bu sekilde bir girdi yaptigimiz zaman Red Hat Linux 3. calisma seviyesinde acilacaktir. Bu islemleri kisitlamak ve belirledigimiz bir calisma seviyesi disina cikmasi durumdan sifre sorma islemini buradan yapiyoruz. Bildiginiz gibi “LILO Boot: redhat X” seklinde bir acilis gerceklesirse sifre sormadan konsol ortaminda dusebilecegimiz bir acilis yapilabilir, hatta bu acilimdan root kullanicisinin sifresi de degistirilebilir. Bu gibi aciklara engel olmak icin iste bu bolumu kullaniyoruz. Sifre olarak Password bolumune yazdigimiz sifreyi kullanacaktir. X yerine 1’den 6’ya kadar rakamlar verilebilir, en cok Bir linux’u lilo’ya tanitmak icin kullandigimiz bolum ana hatlari ile bu kadar simdi Mandrake Linux’u de bu bolumden tanitalim. Yaptigimiz ayarlari “accept” butonuna basarak kayededip cikin. Sizden yaptginiz ayarlari aktif hale gecirmek isteyip istemediginizi soracak, buraya simdilik “no” deyin. Tekrar “add” butonuna basarak bir linux sistemi daha ekleyelim.
“label”: Buraya “mandrake” yazalim. Boylece Lilo ekraninda manrdake Linux’u acmak istedigimiz zaman “mandrake” yazip “enter” tusuna basmamiz yeterli olacaktir.
“Kernel Image File”: Simdi notlarimiza geri donelim. Mandrake Linux’un cekirdeginin bulundugu yeri buraya yazalim: “/mnt/mandrake/boot/vmlinuz”
“Root partition”: Hangi bolumde Mandrake Linux’umuzun bulundugunu buraya yazalim. Notlarimiza gore bu da “/dev/hda7” Diger ayarlari degistirmemiz secimsel olduklari icin gerekli degil. “accept” butonuna basarak bu pencereyi de kapatalim. Aktif hala getirmek istiyor musunuz? sorusuna hayir cevabini verelim.
3-) Configure LILO other OS configurations
Bu bolumden Linux olmayan diger isletim sistemlerinin acilim ayarlarini yapiyoruz. Add butonuna basarak veya mevcut bir ayarin ustune tiklayarak degistirip silebilme imkanimiz da var.
“add” butonuna basarak bir tane isletim sisitemi ekleyelim.
“label”: Buradan isletim sistemine verecegim adi giriyoruz. Buraya istedigimiz ismi girebiliriz. Orn: “windows”
“partition to boot”: Isletim sisteminin hangi bolumde bulundugunu buradan ayarliyoruz. Orn:”/dev/hda1″
Accept tusuna basarak bu pencereyi kapatalim. Ayarlari aktif hale getirmek istiyor musunuz? sorusuna hayir diyelim. Ayarlari simdi aktif hala getirmemizin amaci linuxconf’un bazen hatalar yapabilmesi ve biz de ayar dosyasini kontrol etmeden ayarlari aktif hale getirmiyoruz. 4-) Change default boot configuration
Bu bolumden hangi isletim sisteminin ontanimli (default) olarak acilacagini seciyoruz. Daha once de bahsettigimiz gibi LILO belli bir sure bekledikten sonra ontanimli isletim sistemini acacaktir. Hangi isletim sistemini acacagini buradan ayarliyoruz. Karsimiza cikan listeden istedigimiz isletim sistemini secip “accept” tusuna basiyoruz. Ornek: “redhat /dev/hda5 /boot/vmlinux”
Ayarlari aktif hala gecirmeden “linuxconf” u kapatalim. Linuxconf bazen hatalara sebebiyet verebildigi icin yazdigi dosyayi kontrol edip ondan sonra ayarlari aktif hala getirelim. Bunun icin bir editor yardimi ile “LILO” nun ayar dosyasi olan “/etc/lilo.conf” dosyasini inceleyelim. Su sekilde olmasi gerekmektedir.
boot = /dev/hda
timeout = 50
linear
prompt
default = redhat
vga = normal
read-only
map=/boot/map
install=/boot/boot.b
image = /boot/vmlinuz
label = redhat
root = /dev/hda5
password= qwerty
restricted
image = /mnt/mandrake/boot/vmlinuz
label = mandrake
root = /dev/hda7
other = /dev/hda1
label = windows
Eger dosya bu sekilde ise dogru yolda ilerliyoruz demektir. Konsoldan “lilo” yazip enter tusuna basalim. Soyle bir cikti almamiz gerekmektedir:
[root@ev /root]# lilo
Added redhat *
Added mandrake
Added windows
Gordugunuz gibi “*” isareti ontanimli isletim sistemini gostermektedir. Evet, artik bilgisayari yeniden baslatip “LILO”muzu deneyebiliriz.
