Bir sürü parlayan galaksi, mor ve turuncu bir yıldız “doğumevi” ve Samanyolu’na benzer bir spiral galaksi. Bunların hepsi geçtiğimiz gün Avrupa Uzay Ajansı tarafınca gösterilen, Euclid Uzay Teleskobu’nun çekmiş olduğu görüntüler.
Geçtiğimiz yıl fırlatılan uzay teleskobu, bilhassa karanlık madde ve karanlık enerji mevzusunda gözlemler yapma amacıyla uzaya gönderilmişti. Avrupa Uzay Ajansı’nın aracı olan teleskop, fırlatılışının arkasından ikinci set fotoğrafları gönderdi. Ek olarak altı yıl sürecek görevde ilk kez bilimsel veriler de gösterildi. Bilimsel verilerin, gökyüzünün üçte birinde görünen iki milyar galaksiyi tablolamakta kullanılacağı açıklandı.
Euclid projesinde çalışan bilim adamlarından Rene Laureijs, bilhassa aşağıda görülen ve Abell 2390 isminde olan dev galaksi kümesinin fotoğrafının kendisini oldukca heyecanlandırdığını söylüyor. Dünya’dan ortalama 2,7 milyar ışık ılı ötede bulunan kümede 50 binden fazla galaksi olduğu tahmin ediliyor. Bu galaksilerin her birinde yüz milyarlarca ve trilyonlarca yıldız olduğu düşünülüyor.
Görüntü ek olarak, görünmeyen sadece varlığı kütle çekiminin ışığı iyi mi bozduğuna bakılarak tespit edilebilen karanlık maddenin izlerine de işaret ediyor. NASA JPL’den Jason Rhodes mevzuyla ilgili olarak “Bu kümede o denli oldukca karanlık madde var ki, bu arka plan galaksilerinin bazılarından gelen ışığı ciddi şekilde büküyor” dedi. Karanlık madde ve karanlık enerjinin, evrenin yüzde 95’ini oluşturduğu düşünülüyor. Sadece her ikisi hakkında da bildiklerimi oldukca azca.
Abell 2390 görüntüsünün karanlık madde hakkında verdiği bir öteki ipucu da galaksi kümeleri içinde sürüklenen “öksüz yıldızların” nefes ışığını ortaya çıkarması. Fransız bilim insanı Jean-Charles Cuillandre, bu yıldızların galaksilerden fırlayarak “tüm kümeyi çevreleyen bir tür bulut oluşturduğunu” söylüyor. Gökbilimciler bu acayip olgunun galaksiler içinde karanlık maddenin varlığına işaret ettiğine inanıyor.
Bir yıldız doğuyor
Euclid Uzay Teleskobu ek olarak Dünya’dan 1300 ışık yılı ötede ve Avcı Takımyıldızı’nda bulunan bir yıldız “doğumevi” olan Messier 78’in de en detaylı fotoğrafını çekti. Fotoğrafın mavimsi merkezinde yıldızlar hâlâ oluşum sürecindeyken, milyonlarca yıl süresince geliştikten sonrasında, alt taraftaki mor ve turuncu bulutlardan ortaya çıkıyorlar.
Euclid ek olarak bizim de içinde bulunduğumuz Samanyolu Galaksisi’ne oldukça benzeyen spiral galaksi NGC 6744’ün de oldukça detaylı bir fotoğrafını çekti.
Karanlık maddenin izinde
Hemen hemen Euclid Uzay Teleskobu’nun keşifleri için oldukça erken. Gelecek yıllarda bilim adamları Euclid’in verilerini inceleyerek başıboş gezegenler keşfetmeyi planlıyor.
Gene de araştırmacılar, geçtiğimiz Kasım ayında gösterilen ilk fotoğrafları çözümleme etmeye devam ediyorlar. Bu fotoğrafların sonucunda hazırlanan 10 araştırmadan birinde bilim adamları Perseus yıldız kümesindeki “yetim” yıldızları incelediler. Bu yitik yıldızların karanlık maddenin çekim kuvvetine kapıldıkları düşünülüyor. Bu da karanlık maddenin varlığının direkt olmasa da ilk tespitlerinden biri olabileceği ihtimalini akla getiriyor.
Science Alert’in haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.