Artık yaz mevsimindeyiz ve dışarıda giderek daha oldukca zaman geçiriyoruz.
Peki ne sıklıkta güneş kremi sürmelisiniz? Hangi tip güneş kremini kullanmalısınız?
Ve kim bilir en önemlisi; güneş kremleri iyi mi çalışıyor? Hepsini derledik…
Güneş kremi alırken nelere dikkat etmeli?
Çoğumuz “güneş koruma faktörü”nü (SPF) biliyoruz. Şu demek oluyor ki güneş kreminizin üstündeki rakamı. Bu sayı ne kadar yüksek olursa, sunmuş olduğu koruma da o denli kuvvetli oluyor. Pek oldukca markanın “beş yıldızlı” ayrı bir değerlendirmesi de var ve bu da iyi bilinmesi ihtiyaç duyulan bir şey.
SPF kıymeti, size güneş kreminin UVB – Ultraviyole B/Kızılötesi B ışınlarına karşı ne kadar koruma sağladığını söyler. Yıldız sistemi ise ne kadar UVB’nin emildiğine kıyasla güneş kremi tarafınca emilen Ultraviyole A/Kızılötesi A – UVA radyasyonunun yüzdesini gösterir.
UVA ve UVB nedir?
Ultraviyole A ve B, Güneş’ten gelen ve Dünya atmosferine giren radyasyonun iki değişik dalga boyunu tanımlamak için kullanılıyor.
UVA cildin yaşlanması, pigmentasyon bozuklukları ve cilt kanseri ile ilişkilendiriliyor. Bilhassa de en sık rastlanan ikinci tip olan skuamöz hücreli karsinoma yol açıyor. İnsan cildini, camın arkasından bile etkileyebiliyor.
UVB ise güneş yanıklarına yol açıyor ve bazal hücreli karsinom (en sık rastlanan tip) ile malign melanom adlı cilt kanserlerine neden olur.
Güneş kremi cilt hasarını tamamen önleyemez, bu yüzden en üst düzey koruma için giyim seçiminin yanı sıra, güneşin en kuvvetli olduğu saatlerde gölgede kalmak öneriliyor.
Güneş kremlerindeki rakamların anlamı nedir?
Güneş kremi şişesinin üstündeki SPF rakamının anlamı, o kremin ne kadar UVB’ye izin verdiğidir, ne kadarını engellediği değil.
SPF 15 yazan bir güneş kremi, güneş ışınlarının onbeşte birinin cildinize ulaşmasına izin verir, doğrusu ortalama yüzde yedisinin.
Şu demek oluyor ki UVB ışınlarının yüzde 93’ünü engelleyebilir. SPF 30 güneş kreminde ise bu oran yüzde 97’ye yükselir.
Başka bir deyişle, eğer güneş altında korumasız halde, yanmadan 10 dakika kalabiliyorsanız, SPF 15 teoride bu süreyi 15 kat artırır, yanmak için güneş altında iki buçuk saat kalmanız gerekir.
Yıldızların sayısı da, emilen UVB’ye oranla ne kadar UVA’nın emildiğinin yüzdesini gösterir. Puanlama bir yıldızdan, beş yıldıza kadar değişmiş olur ve beş yıldız en etkili olandır.
Düşük SPF rakamına haiz bir güneş kreminin yıldız puanı daha yüksek olabilir zira UVA’nın UVB korumasına oranı, yüksek SPF’ye haiz ürünle aynıdır.
En doğrusu, yüksek SPF ve yıldız değerlendirmesine haiz bir güneş kremi kullanmak.
En iyi güneş kremi ne kadar etkilidir?
Bu koruma seviyeleri, güneş kreminin ideal koşullarda uygulandığını varsayar.
Gerçekte, bir çok insan güneş kremini doğru uygulamaz ve suyun içinde ya da ter ve sürtünme ile güneş kremi temizlenir. Uzmanlar, bir çok kullanıcının tavsiye edilen miktarın yarısı kadar güneş kremi uyguladığını düşünüyor.
İngiliz Dermatologlar Birliği, SPF 30 koruma güneş kreminin “koruyucu giysiler ve gölgede kalmakla beraber tatminkar güneş koruması” sağladığını ve güneş kreminin SPF değerinden bağımsız, her iki saatte bir yeniden uygulanması icap ettiğini belirtiyor.
AB ise güneş kremlerinin en fazla “50+” ibareli güneş koruması ile pazarlanması icap ettiğinin ve 80 – 100 şeklinde değerlerin kullanılmamasının önemini vurguluyor.
Zira bu rakamlar kremlerin ne kadar koruma sağladığına dair yanıltıcı data içeriyor: SPF 50 yüzde 98 koruma sağlarken, 100, yüzde 100’den azca koruma sağlıyor.
Hiçbir ürün güneş ışınlarından yüzde 100 koruma sağlamıyor.
“Günde bir kez sürmelik” güneş kremleri iyi mi?
Piyasaya pek oldukca “uzun ömürlü” güneş kremi var ve bunlar “günde bir kere sürülebilir” olarak pazarlanıyor. Bu ürünlerin sekiz saate kadar koruma sağlamış olduğu iddia ediliyor, doğal doğru uygulanırlarsa.
Fakat bazı dermatologlar, bu ürünlerin de ötekiler şeklinde minimum iki saatte bir yeniden uyuglanması icap ettiğini beliriyor. Zira bir noktayı atlamış olma riskiniz ya da sürtünme ile temizlenmesi ya da ıslanıp gitmesi ihtimali oldukça yüksek.
2016 senesinde meydana getirilen bir haberde, bu ürünlerin iddialarını gerçekleştiremediği vurgulanmıştı. Meydana getirilen testlerde, bu kremler uygulandıktan altı ile sekiz saat sonrasında, sundukları averaj korumanın yüzde 74 azaldığı ortaya çıkmıştı.
BBC’nin haberini Erinç Eröz Türkçeleştirdi