Erik, turşu, karpuz, çilek, şeftali… Daha global örneklere bakacak olursak ananas, pane tavuk, patates kızartması, baharatlı dana wonton çorbası, cookie’li dondurma, incir, talk pudrası buz hatta toprak! Hamilelikte arzulanan ya da “aşerilen” şeyler ilk bakışta rastgele görünse de tatlı, tuzlu, baharatlı, soğuk, sıcak, ekşi ve sıradışı tatlar bu listede yer almakta.
Hamilelerin çoğunluğu (yüzde 90 kadarı) hamilelik esnasında -çoğunlukla ilk üç ayda- minimum bir yiyeceğe aşererken bunun sebebi hakkında nispeten azca şey bilinmekte. Muhtemelen kültürel farklılıklar mevcut hatta emekler Nijerya’daki hamile hanımefendilerin meyve ve sebzeye daha oldukca talep duyduğunu, ABD’deki hanımefendilerin ise çikolataya daha oldukca aşerdiğini göstermekte.
Sıkça bahsedilen turşu ve dondurma şeklinde şaşırtıcı çeşitlilikteki isteklerin içinde bazı trendler de mevcut.
Avustralya’nın Melbourne kentinde çalışan ve doğum öncesi diyetisyeni olan Melanie McGrice, hamilelikte tuzlu yiyeceklere karşı yaygın bir talep duyulduğunu ve bunun, kim bilir sezgiye aykırı olarak, hanımefendilerin yeterince su içmediğinin bir işareti olabileceğini söylüyor.
“Hamilelik esnasında sıvı ihtiyacımız ortalama yüzde 150 artar” diyen McGrice vücuttaki kan hacminin hamilelik esnasında yüzde 45 arttığını belirtiyor ve “Sadece bir çok kadının sıvı alımı bu oranda artmıyor” tespitinde bulunuyor.
Daha çok tuzlu yiyecek yediğimizde vücut daha çok su meblağ sadece McGrice bunun iyi bir şey olmadığını “İdeal çözüm tam tersini yapmak ve aslına bakarsak bir tek daha çok su içmektir” ifadeleriyle vurguluyor. Bir öteki yaygın talep ise dondurma ve sütlü içecekler şeklinde soğuk, tatlı yiyecekler ve karbonhidrat oranı yüksek besinler. Bu, diyabeti olmayan hanımlarda bile görülen dalgalanan kan şekeri seviyelerine bir tepki olabilir.
Kalsiyum ihtiyacını işaret ediyor olabilir…
Sadece doğurganlık ve doğum öncesi diyetisyeni Lora Attia, sütlü içecek ve dondurma isteklerinin bununla beraber kalsiyum ihtiyacının da göstergesi olabileceğini söylüyor. Hamilelik esnasında aslına bakarsak kalsiyum emilimi artar, bundan dolayı hamile kişilerin kesinlikle daha yüksek bir alıma ihtiyacı bulunduğunu söyleyemeyiz sadece sıhhatli bir alıma gereksinimleri olduğu da açık. Söz mevzusu sıhhatli kıymet 18 yaş ve altı kişiler için günde ortalama 1.300 mg, 19-50 yaş arasındaki kişiler için ise günde 1.000 mg olarak ifade edilebilir. Attia şu bilgileri da aktarıyor:
Mesela dondurma istediğini birçok kadının ‘Aman Tanrım, vücudumun kalsiyuma ihtiyacı var’ diye düşünebileceğini biliyoruz fakat dondurma mükemmel bir kalsiyum deposu değil. Yarım cup dondurmada ortalama 78 mg kalsiyum bulunurken mesela aynı hacimdeki tofuda 160 mg kalsiyum bulunur. Sadece, kalsiyum için tofuya yöneldikleri bir durumla pratikte karşılaşmadım.
McGrice sütlü bir içecek yerine kalsiyum, soğuk algınlığı direnci ve düşük glisemik dizin şeklinde faydalar barındıran, şeker içermeyen sütü tercih etmenizi öneriyor.
Hamile vejetaryenler ve veganlar için tatsız bir sürpriz olabilecek bir öteki yaygın talep ise kırmızı et. Yine altını çizmek gerekirse bu işaretler ve aşermeler vücudun belirli bir besine -örneğin bu durumda demire- gereksinim duyduğunu işaret etmesi olabilir. McGrice, “Bu konuşmaları sık sık yapıyoruz. Yalnız naturel olarak demir alımlarını artırmayı mı istiyorlar yoksa hamilelik esnasında birazcık kırmızı et mi yiyecek istiyorlar?” derken bu tercih üstünden beslenme programının şekillendirilebileceğini ifade ediyor.
Peki yenmeyecek şeylere aşermek?
Demir eksikliği kimi zaman tebeşir, buz yada toprak şeklinde daha aşırı ve açıklanamayan isteklere de yol açabilir. Bu olguya “pika” denir ve saksağanın acayip toplama alışkanlıklarına bir gönderme yaparak kuşun Latince isimden türetilmiştir. ‘Pika’nın hamile hanımefendilerin yüzde 4’ünü etkilediği tahmin ediliyor ve bilhassa gıda kıymeti olmayan maddelere duyulan isteği ifade ediyor. Bunun demir eksikliğiyle ilişkili olduğuna dair bazı kanıtlar mevcut sadece bu, ortaya çıkan isteklerin niçin demir açısından varlıklı olmayan maddelere yönelik bulunduğunu tam olarak açıklamıyor. Öte taraftan ‘pika’ terimi yalnızca hamile bayanlara özgü değil, bu da başka faktörlerin de rol oynayabileceğini düşündürmekte.
Newcastle Üniversitesi’nde ebelik alanında araştırmalar icra eden Doç. Dr. Allison Cummins, hamilelik isteklerinin günlük olarak deneyimlediğimiz belirli yiyeceklere olan düzgüsel açlıktan kesinlikle daha yoğun bulunduğunu söylüyor. Doç. Dr. Cummins, kendi hamileliği esnasında buza dayanılmaz seviyede aşerdiğini konu alıyor:
Doğumhanede çalışıyordum ve hanımefendiler doğum sancıları çekerken önlerinde buz dolu bir bardak olurdu. Kasılmaları olduğunda gözlerini kapatır kapatmaz ben de buzlarından bir tanesini yerdim.
Pika sendromu olan kişilerin en oldukca aşerdiği şeylerin kalem uçları, tebeşir, alçı, toprak ve buz olduğu görülüyor.
Ölçülü bir halde isteklere yenik düşmek problem değilken, Doç. Dr. Cummins “iki kişilik yiyecek” zihniyetine karşı uyarıyor ve “Bayanlar bir bebek büyütme mevzusunda oldukça yetenekli bu yüzden iki kişilik yiyecek yemenize gerek yok” diyor. Yüksek şekerli, yüksek yağlı ve yüksek karbonhidratlı yiyeceklere olan isteklere yenik düşmek yalnızca kilo alma ve gebelik diyabeti riskini artırmakla kalmaz, bununla beraber bebeğin kilosunu artırabilir ve metabolizması üstünde uzun vadeli etkilere haiz olabilir.
Hamilelikte sıhhatli beslenmek hem anne hem de bebek için mühim sadece Attia bunun bilhassa aşerme ve bazı yiyeceklere karşı iştahsızlık sebebiyle zor olabileceğini kabul ediyor. “Birçok hanım hamile kaldıklarında oldukca sıhhatli ve iyi besleneceklerini düşünüyorlar, bu yüzden büyük planları oluyor” diyen Attia, “Fakat hamilelikte yaşayacağınız semptomları ve yan tesirleri bilmiyorsunuz ve bu da sıhhatli beslenmeyi zorlaştırabiliyor” ifadelerini kullanıyor.
Kaynak: The Guardian / Metin Aktaşoğlu tarafınca yerelleştirildi