Nemide, Halit Ziya Uşaklıgil‘in İzmir’de Tevfik Nevzat’la çıkardığı Hizmet gazetesinde 1887 – 1888 yıllarında 69 bölüm halinde piyasaya çıkan ikinci romanıdır. Nemide 1892 senesinde kitap olarak basılmıştır. Halit Ziya, öteki bazı eserlerinde olduğu şeklinde 1943 senesinde Nemide’yi de sadeleştirmiştir.
Romanın Mevzusu
Nemide romanı, iki genç kız olan Nemide ve Nahit ile ikisinin de âşık olduğu Nail arasındaki üçlü bir aşk ilişkisini mevzu alır.
Romanın Özeti:
Şevket Bey varlıklı bir insanın ikinci oğlu idi. Ilkin ağabeyini sonrasında babasını yitirdi. Babasını kaybettiğinde kendisine Sultanahmet Caddesi’nde bir konak, Kanlıca’da bir yalı, beş altı dükkan, bir zeytinlik, bir çiftlik kalmıştı. Şevket Bey babasının sağlığında herşeye meraklıydı neredeyse her iş hakkında informasyon edinmişti. Hiçbirşeyin üstünde oldukca fazla durmamış fakat hepsine eğilimi bulunduğunu göstermişti. Babasının ölümünden sonrasında Şevket Beyin içinde bir boşluk oluşmuştu.
Günler bu şekilde geçerken bigün annesinin yanında yürümekte olan genç bir kız görmüştü. O an içinde bazı kıpırdanmalar oldu. Kıza o denli dikkatle bakmıştıki kızcağızın yüzü kızarmıştı. Şevket Bey sonrasında aynı kızı bir kere daha görmüş ve evine kadar takip etmişti. Kızın girmiş olduğu ev Şevket Beyin evine yakın bir yerde bulunuyordu. Bir süre düşündükten sonrasında Şevket Bey bu kız ile evlenmek istediğini kızın annesine bildirmiş ve bu isteği pozitif karşılanmıştı. Şevket Bey evlendiğinde sanki dünyanın en mutlu insanı olmuştu. Fakat bu mutluluğu fazla uzun sürmedi. Karısı Naime hastalanmış ve doktorların muayenesi sonucu kesinlikle çocuk yapmaması tavsiye edilmişti. Fakat bu tavsiye birazcık geç kalmış bir tavsiye idi.Zira Naime hamile idi.
Naime çocuğunu doğurdu fakat kendisi hayata gözlerini yumdu. Yeni doğan bu kıza Nemide adını verdiler. Bu acıya dayanamayan Şevket Bey yeni doğan bebeğini Dr. Osman Beye emanet ederek iki senelik bir seyahate çıktı. Dönüşte kızını doktordan geri aldı. Fakat kızının da bünyesi anası şeklinde oldukca zayıftı ve yaşam boyu sağlığına büyük bir dikkat gösterilmesi gerekiyordu. Şevket Bey’in bundan sonrasında kendi yaşamını kızına adamaktan başka yapabilecek hiçbir şeyi yoktu. Bir baba olarak bunu ve gerektiğinde bundan büyük fedakarlıkları yapmak zorundaydı. Zira Nemide ona Naime’den kalan tek ve en büyük varlıktı.
Şevket Bey kızının üstüne titredi. Seneler geçti ve Nemide büyümüş gelinlik kız olmuştu. Nemide amcasının oğlu Nail’e karşı büyük bir aşk hissediyordu. Sadece Nail’in Nemide için hissettiği sevgi daha değişik bir duyguydu, onu bir kardeşçesine seviyordu.
Nail her hafta belirli günlerde amcasını ve Nemide’yi görmeye gelirdi. Nail Nemide’den yaşça büyüktü. Nail tıp eğitimini tamamlamak için Paris’e gittiğinde Nemide oldukca üzülmüştü. Nail Paris’te üç yıl kaldı ve geri döndü. Bir süre sonrasında Nail ile Nemide nişanlandı. Fakat Nail küçüklükten beri acayip bir bağ ile bağlı olduğu Nemide’ye değil, minik yaşta annesini kaybeden ve babası tarafınca terkedilen teyzesinin kızı Nahit’e aşıktı. Nahit de Nail’e deliler şeklinde aşıktı. Nail Nahit’i oldukca sevmesine karşın Nemide’nin sağlığını düşündüğü için duygularını açığa vurmuyordu ve kaderine razı oluyordu. Bir vakit sonrasında Nemide durumu sezdi ve nişan yüzüğünü Nahit’e verdi. Kendisini sevmeyen birisiyle evlenemeyeceğini söylemiş oldu. Bir süre sonrasında Nemide vereme yenik düştü ve Nahit ile Nail evlendiler.
Nemide Romanında Olayların ve Şahısların Değerlendirmesi
Nemide: Nemide heyecanlı, duygularını derhal belli eden asabî bir kişiliğe haizdir. Fizyolojik olarak sarı saçlı ve zayıftır.
Nahit: Esmer ve cüsselidir. Nahit hem karakter olarak hem de fizyolojik olarak Nemide’nin zıttıdır. Minik yaşta annesini kaybetmesinden dolayı duyduğu acı onu olgunlaştırmıştır.
Nail: Nemide’nin amcasının erkek evladıdır. Öğrenimine öncelik vermiş ve sonrasında Nahit ile evliliğe ilk adımını atmıştır.
Şevket Bey: Varlıklı bir insandır. Eşi çocuğunu doğururken vefat edince kendisine eşinden yadigâr kalan kızı Nemide ile bir başına yaşamaktadır. Şevket Bey, kendini kızına adayan baba tipi olarak karşımıza çıkar.
Osman Bey: İyiliksever ve temiz kalpli bir insandır.
