Oktay Akbal | Türk Dili ve Edebiyatı

Oktay Akbal (d. 20 Nisan 1923, İstanbul – ö. 28 Ağustos 2015, Muğla) Gazeteci, yazar.

Oktay Akbal, 1923 yılında İstanbul’da doğdu. Ortaöğrenimini çeşitli Fransız okullarında ve İstiklâl Lisesi’nde, tamamladı. Bir süre; İstanbul Hukuk ve Edebiyat fakültelerine devam etti. Yüksek öğretimini yarıda bıraktı. Edebiyat ve gazetecilik dünyasına Servet-i Fünun dergisinde sekreterlik yaparak adım attı. Milli Eğitim Bakanlığı; Tercüme Bürosu’nda, çalışmıştı. Yaşamını, gazetecilik yaparak kazandı. 1939-1940 yıllarında Yeni Sabah ve İkdam gazetelerinde çevirileri ve öyküleri yayımlandı. Vakit gazetesinde eleştiriler ve tanıtma yazıları yazdı. Büyük Doğu dergisinde her hafta “Dünya Fikir Sanat Hareketleri” sütununu yazdı. 1951-1956 arasında, Vatan gazetesinde; düzeltmen, sekreter ve yazı işleri müdürü olarak çalıştı. 1956 yılında; köşe yazarlığına, başladı. 1969 yılından, 1991 yılına kadar Cumhuriyet gazetesinde, çalıştı.

Öykü yazmaya ilkokul yıllarında başladı. Çeşitli çocuk dergilerinde öyküleri yayımlandı. 1939’da, henüz lise öğrencisiyken yazdığı bir öykünün İkdam gazetesinde yayımlanmasıyla edebiyat dünyasına girdi. İkdam ve Yeni Sabah gazetelerinde hemen her gün bir öyküsü; Bin Bir Roman, Çocuk Haftası, Yıldız gibi gazete ve dergilerde yazıları, öyküleri ve çevirileri yayımlandı. Akbal’ın asıl anlamda öyküye yönelmesi Sait Faik’in Semaver adlı kitabını okumasından sonra başlamıştır.

Servet-i Fünun Uyanış dergisinde çalıştığı sıralarda başlayan eski yeni tartışmalarının ve yeni edebiyatın içinde yer alan Akbal’ın sanatında böylece asıl edebiyatçı dönemi açılmıştır. Kendi yaşam deneyimlerinden, çocukluk anılarından yola çıkan, küçük kent insanını da gözardı etmeyen duygulu öyküler yazmaya başlamıştır. Bunlar toplumsal olaylarla ilgili gözlemlere değil, anılara ya da düşlere dayalı, içe dönük hikayelerdir. Akbal hikayeleri, Behçet Necatigil‘in deyişiyle “Konulu hikayeler değil de, belli konular çevresinde oluşan anılar toplamıdır”. Yazın çevrelerinde geniş ve olumlu yankı yapan Önce Ekmekler Bozuldu adlı ilk kitabını 1946’da çıkarmıştır. Onu, 1949’da Aşksız İnsanlar izlemiştir.

Garipler Sokağı ve Bizans Definesi adlı kitapları Rusçaya; Dondurmalı Sinema Sırpçaya çevrildi. Suçumuz İnsan Olmak adlı kitabı Erdoğan Tokatlı yönetiminde 1986 yılında filme çekildi.

Oktay Akbal’ın Eserleri

Roman:

• Akşam Kuşları: Bütün Öyküleri 2
• Atatürk Yaşadı mı?
• Aşksız İnsanlar
• Batık Bir Gemi
• Bayraklı Kapı: Bütün Öyküleri 1
• Berber Aynası
• Bizans Definesi
• Düş Ekmeği
• Ey Gece Kapını Üstüme Kapat
• Garipler Sokağı
• Güzel Düşlerin Sonu
• Hücrede Karmen
• İlkyaz Devrimi
• İnsan Bir Ormandır
• İstinye Suları
• Karşı Kıyılar
• Lunapark
• Ölümsüz Oyun
• Önce Ekmekler Bozuldu
• Suçumuz İnsan Olmak (Cumhuriyet Kitapları)
• Tarzan Öldü
• Yalnızlık Bana Yasak
• Yazmak Yaşamak (Cumhuriyet Kitapları)

Anı:

• Anı Değil Yaşam
• Anılarda Görmek
• Cüce Çeşme Sokağı Nerde?
• Hiroşimalı Masahi Nii
• Kırmızı Tenteli Tramvay Babıali’de 50 Yıl
• Şair Dostlarım
• Şairlere Ölüm Yok
• Hiroşimalar Olmasın

Çocuk kitabı:

• Dondurmalı Sinema
• Yeşil Ev

Deneme:

• Bir de Simit Ağacı Olsaydı
• Dost Kitapları
• Geçmişin İçinden
• Kanatlı Sözler Uçar mı?
• Konumuz Edebiyat
• Odamda Bir Güvercin
• Önce Şiir Vardı
• Senin Adın Aşk
• Sözcüklerle Yolculuk
• Temmuz Serçesi
• Yaşam Bir Uzlaşmadır
• Yaşasın Edebiyat
• Yazar Bir Tanıktır
• Yeryüzü Korkusu
• Yüzyıldır Umutsuzluk
• Zaman Sensin

Tarih:

• Atatürk Bir Gün Gelecek
• Atatürk Bir Gün Gelecek 4. baskı(2008) Cumhuriyet Kitapları

Köşe Yazıları:

• Yazmak Yaşamak
• Ölümsüz Oyun
• Atatürk Yaşadı mı?
• Zaman Sensin

Gezi:

İncelemeler :

• Çağdaş Dünya Edebiyatçıları Sözlüğü

Ödülleri:

• 1950 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü, Garipler Sokağı
• 1958 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü, Suçumuz İnsan Olmak
• 1959 Sait Faik Hikaye Armağanı, Berber Aynası
• 1993 Sedat Simavi Ödülü, Senin Adın Aşk
• 2000 Orhan Kemal Roman Armağanı

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı