Norveç kıyılarında mütevazı bir sabah… Kapelin isminde olan milyonlarca ufak balık okyanusun sularında toplanmaya başladı. Oldukca geçmeden, ortalama 10 kilometrelik bir hatta toplanan kapelinlerin sayısı ortalama 23 milyona ulaştı. Yakınlarda takılan yırtıcı hayvanlardan Atlantik morinasının bu muhteşem durumu fark etmesi oldukca sürmedi.
Deniz araştırmacıları bir sonar görüntüleme sistemi kullanarak vakası takip ederken devasa bir morina topluluğunun yalnız birkaç saat içinde 10 milyondan fazla kapelin tükettiğini gözlemledi. Bu, okyanusta şimdiye kadar belgelenen en büyük avlanma vakasıydı.
MIT’de makine ve okyanus mühendisliği alanında emekler icra eden ve söz mevzusu vakası belgeleyen araştırmanın yazarlarından Prof. Nicholas Makris, MIT’ye yapmış olduğu açıklamada, “Avcı-av etkileşimini ilk kez bu kadar büyük ölçekte görüyoruz ve bu, aslen tutarlı bir hayatta kalma mücadelesi” ifadelerini kullandı.
2014’te yaşanmış olan vakası yeni teknolojiler ortaya çıkardı!
Barents Denizi’ndeki bu araştırma, hakemli bilimsel nitelikli mecmua Nature Communications Biology’de yayımlandı. Söz mevzusu vaka aslen Şubat 2014’te yaşandı sadece yeni teknikler bilim adamlarının morinaları kapelinden açıkça ayırt etmesini sağlarken zamanı avlanma vakasını tüm boyutlarıyla aydınlattı.
Türümüze bakılırsa, vaka alışılmadık, şiddetli ya da dehşet verici görünüyor. Sadece tabiat çoğu zaman acımasız. Karanlık derin denizde, geniş hayvan gruplarına ev sahipliği icra eden bu tür naturel vakalar, kesinlikle belirli bir popülasyonu etkiliyor sadece kapelin benzer biçimde daha türler için bu “kıyım” kesinlikle yıkım anlamına gelmiyor. Habere mevzu talihsiz sürüdeki balık topluluğu, okyanusun bu bölgesindeki kapelin nüfusunun yalnızca yüzde 0.1’ini oluşturmakta.
Çalışmamızda, naturel çerçevede yaşanmış olan dehşet verici avcılık olaylarının mahalli avcı-av dengesini birkaç saat içinde değiştirebileceğini görüyoruz. Sadece bu, pek oldukca mekansal olarak dağılmış nüfus merkezi yada ekolojik yoğunluk noktası bulunan sıhhatli bir nüfus için mesele teşkil etmiyor.
Sadece, deniz ekosistemleri tehdit altındayken ve okyanuslar durmaksızın ısınırken, tüm popülasyonlar bu kadar büyük kayıpları devamlı karşılayamayacak.
“Bir popülasyon çöküşün eşiğinde olduğunda, geriye yalnız tek bir sürü kalacağı onlarca kere yayınlandı. Ve o son büyük sürü, o yoğun grup gittiğinde, bir çöküş olur” uyarısında bulunan Prof. Makris. “Dolayısıyla yok olup gitmeden ilkin orada ne işe yaradığını bilmeliyiz zira baskı onların lehine değil” diyor.
Deniz araştırmacıları böylesine geniş, hızla gelişen bir avlanma vakasını gözlemlemek için su altında olamazlardı. Sadece gemilerinin altına takılı akustik bir alet kullanarak ses dalgalarını alttaki suya gönderdiler. Okyanus keşfinde ve haritalamada yaygın olarak kullanılan bu akustik sinyaller balık benzer biçimde nesnelerden yansıyarak orada neler yaşandığını ortaya çıkarıyor. Uzaktan Algılamalı Okyanus Akustiği Dalga Kılavuzu (OAWRS: Ocean Acoustic Waveguide Remote Sensing) sistemi isminde olan bu hususi alet aşağıdaki görüntüleri elde etti.
Şu oldukca mühim; her balık türünden gelen akustik sinyallerin değişik olması, deniz araştırmacılarının hem toplanmayı hem de avlanma vakasını görmelerine olanak sağlıyor. Prof. Makris şu şekilde açıklıyor:
Balıkların yüzme keseleri çan benzer biçimde yankılanır. Morina balığının yüzme keseleri tıpkı Big Ben çanı benzer biçimde düşük rezonansa haizdir, oysa kapelin balığının yüzme keseleri piyanodaki en tiz notalar benzer biçimde küçük çınlamalarla yankılanır.
Aşağıdaki akustik haritalarda şunu görüyorsunuz:
- Birinci satır: Her iki tür de Barents Denizi’nde yayılmış ve rastgele hareket ederken görülüyor.
- İkinci satır: Sabahın erken saatlerinde her iki tür de kilometrelerce uzunlukta yoğun sürüler oluşturur.
- Üçüncü satır: Araştırmacılar, solda (a) hayatta kalan kapelin balıkları; sağda ise “geniş bir şekilde etrafı saran morina (İngilizcede cod olarak bilinir) sürüsü” görülüyor.
Bilim adamları, kapelinden oldukca daha büyük olan morina balığının, 23 milyona ulaşan bu dev kapelin sürüsünün yarısından fazlasını hızla tükettiğini tahmin ediyor. Peki kapelinler niçin bu kadar büyük ve dikkat çekici bir grup oluşturmuş olabilir? Biyologlar, bunun göç eden hayvanların milyonlarca gezi eden balığın yarattığı hareketle seyahat ederken enerji tasarrufu yapmalarına olanak sağladığını öne sürüyor.
Bunu yaparken de bilhassa Birleşik Krallık’ta ve ABD’de çoğunlukla tüketilen bir tür olan (fish and chips’in fish’i için orijinal tariflerde morina balığı kullanılıyor) Atlantik morinasının 2.5 milyon tanesini cezbettiler.
Yüzeyin altında gerçekleşen bu tür vakalar çoğu zaman bizim tarafımızdan fark edilmez sadece çağıl bulgu gezileriyle beraber Dünya denizlerinin son aşama etken ve biyolojik çeşitliliğe haiz olduğu giderek daha da netleşiyor.
Mark Kaufman, Mashable’da editör / Metin Aktaşoğlu tarafınca yerelleştirildi
