Adil Hafızanın Işığında Osmanlı’nın Son Savaşı, 2. Meşrutiyet’in İlanı’ndan sonra ülkenin içinde bulunduğu duruma bir ışık tutmayı amaçlıyor. 1908 yılında ilan edilen 2. Meşrutiyet ile birlikte değişen siyasi dengeler ve ülkenin özellikle dış siyaset alanında mücadele etmek zorunda kaldığı büyük sınamalara Adil Hafızanın Işığında Osmanlı’nın Son Savaşı ışık tutuyor.
1908’de 2. Meşrutiyet’in ilanından sonra yaşanan gelişmeler ışığında dönemin İngiliz Hükumeti’nin, Osmanlı’ya karşı sergilediği tutum kitabın giriş bölümünde önemli bir yer tutuyor. 19. yüzyılın sonlarında İngiliz siyasetine yön vermiş isimlerden biri olan başbakan Gladstone’un politikalarından izler taşıyan bu 20. yüzyılın başındaki tutum, İngiliz siyasetinin Osmanlı’ya karşı takındığı olumsuz, hatta düşmanlığa varan davranışları sergilemesi açısından dikkat çekici.
Birinci Dünya Savaşı‘nın başlangıcından önce 1912’deki Balkan Savaşları hemen öncesindeki Trablusgarp Savaşı, Osmanlı’yı oldukça yıpratmış, sınırlarını küçültmüştü. Avrupa‘da Edirne‘ye kadar olan tüm topraklarını kaybetmiş olan Osmanlı’nın içinde bulunduğu zor koşullarla rağmen Birinci Dünya Savaşı’nda yer almayı tercih etmesi de kitabın başlıca konularından biri.
Özellike Balkan Savaşları sırasında Avrupa siyasetinin tutumu Osmanlıların tamamen Avrupa toprakları dışına itilmesi yönünde şekillendiği ve bu doğrultuda da Balkanlarda küçük devletlerin oluşumunu desteklediğini görmekteyiz. Bosna-Hersek’in Avusturya tarafından ilhakıyla başlayan bu süreç, Balkan Savaşları’nda Osmanlı’nın Edirne hattına çekilmesine kadar devam etmişti.
Balkan Savaşları’nı izleyen süreçte patlak veren Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı’yı Balkanlar dışında bu sefer de Anadolu ve Ortadoğu‘da savaş çemberinin içine çekmişti. Çanakkale Cephesinde yaşanan savaşlar kadar bu dönemin diplomasisi de yine kitapta geniş yer buluyor.
Bu dönemde Osmanlı’nın Alman İmparatorluğu, Britanya, Fransa ve Rusya Çarlığı ile diplomatik ilişkileri ve çekişmeleri kitapta ilginç anektotlarla okura sunuluyor. Osmanlı’nın Avrupalı müttefikleri ve düşmanlarıyla olan ilişkileri detaylı bir şekilde ele alınıyor.
Büyükelçi Altay Cengizer’in araştırmalarının eseri olan Adil Hafızanın Işığında Osmanlı’nın Son Savaşı” Ötüken etiketiyle raflardaki yerini aldı.
İhsan DİNDAR
