Ramayana Destanı – Türk Dili ve Edebiyatı

Ramayana, Hint halk ozanı Valmiki tarafınca yazılmış bir destandır. Dünyanın en malum ve Hindistan’ın en mühim iki destanından olan Ramayana, 24.000 beyitin oluşturduğu yedi kısmı ihtiva eder. Üç büyük Hindu tanrısından kabul edilen Vishnu’nun tekrardan doğumlarından kabul edilen Prens Rama’nın yaşadıklarını mevzu edinen destan, eski Hint (Hindu) kültürü, dini, toplumsal ve siyasal yaşamı hakkında içerik barındırır.

Yunan destanlarında Odysseus’un Troya’dan İthaka’ya yolculuğundaki benzer biçimde Prens Rama da Hindistan’ın kuzeyinden güneyine gezi eder ve seyahat sonunda Seylan’a ulaşır.

Ramayana, Mahabharata destanından sonrasında Hindistan’ın ikinci mühim destanıdır. Şimdiye kadar yazılmış en uzun şiir olan Mahabharata, tek bir şahıs tarafınca yazılmamıştır. Ramayana ise Valmiki tarafınca yazılmış bir destandır. Ne süre yazıldığı hakkında kati bir informasyon yoktur; sadece M.Ö.4. yy.’la M.S.2. yy. içinde bir süre diliminde yazıldığına dair yorumlar yapılmaktadır.

Ramayana, yedi bölüm ve 24.000 beyitten oluşmuştur. Destanın birinci ve yedinci bölümlerinin sonradan eklendiği düşünülmektedir. Rama, bu destanda Vişnu’nun tekrardan cisimleşmiş hali olarak karşımıza çıkar. Öteki kitaplarda ise; kahraman, bir insanı temsil etmektedir. Yeni yazılan eserlere üslup açısından bakıldığında eski eserlerdeki mükemmellik yoktur. Sadece Ramayana’nın yeni versiyonu bu görüşün aksine muhteşem bir ifade tarzına haizdir. Ramayana’nın üç versiyonu her ne kadar sözlü geleneğe bağlı olarak değişse de, hepsi yedi kısmı içermektedir. Bazı araştırmacılara gore; destandaki beyitlerin fazlaca azı orijinal olarak kalabilmiştir, birçok ekleme yapılmış ve bir çok da değiştirilmiştir.

Tulsidas’ın yazdığı “Ramcaritamanas” Ramayana’nın Hintçe bir versiyonudur. Hindistan’da hepimiz tarafınca malum bir eserdir. Hint kültürü, Güneydoğu Asya’da yayıldıktan sonrasında Ramayana, fazlaca sayıda ulusal ifade ve gelişmelerin olduğu Bali, Kamboçya ve Tayland geleneklerinde de yer almıştır. Bu versiyonların en bilindik olanı Taylandlı Ramakian’dır. Bu yaratı, 18. yy.’da Kral II. Rama’nın isteğiyle yazılmıştır.

Ramayana Destanı’nın Mevzusu

Ramayana Destanı, Kosala krallığının prensi Rama’nın hikâyesini anlatır. Babası Dasharatha tarafınca ormana sürgün edilir ve sonrasında orada Lanka kralı Ravana’yı öldürür.

Ayodhya kentinin kralı olan Dasharatha’nın uzun bir süre asla evladı olmaz ve bunun üstüne Dasharatha, Tanrılara bir at adamaya karar verir. Sonrasında üç karısı, dört adam çocuk doğurur: Rama, Bhrata ve ikiz olan Lakshmana ile Satrughana. Rama ve kardeşi Lakshmana, Rishi Vishvamitra’nın isteği üstüne fena ruhları öldürmek için yola çıkarlar. Ayrıca Videha’nın kralı Janaka, Tanrı Şiva’nın yayını germeyi başaran kişiyle kızı Sita’yı evlendireceğini söyler. Rama, bu yayı kolayca gerer ve Sita’yla evlenir.

Kral Dasharatha, Rama’nın onun yerine geçeceğini söyler; sadece köle kızın söylediklerinin tesirinde kalan Rama’nın üvey anası buna engel olur ve oğlu Bhrata’nın tahta çıkmasını ister. Kadının istediği olur ve Rama 14 yıl süresince bir münzevi olarak yaşaması için ormana sürgün edilir. Kardeşi Lakshmana ve Sita da ona eşlik ederler. Rama, Rakşasaları ve can alıcıları yok ederek görevini en iyi şekilde yerine getirir.

Ravana, bir hileyle Sita’yı Lanka’ya kaçırır. Bunun üstüne Rama, maymunların kralı Sugriva’dan yardım ister. Sugriva da Rama’ya yardım etmesi için Hanuman’ı görevlendirir. Hanuman, Sita’nın kaçırmış olduğu yere gider. Ravana, Sita’ya onu kabul etmesi karşılığında her şeyi ayaklarının altına sermeye hazırdır. Maymunlar, Lanka’ya erişebilmek için ada süresince uzun bir köprü inşa ederler. Uzun devam eden bir mücadeleden sonrasında Ravana yenilir ve Sita kurtarılır. Rama ve Sita 14 yıldan sonrasında Ayodhya’ya dönerler ve Bhrata, krallığı Rama’ya teslim eder; sadece Rama, Sita’nın bağlılığından kuşku eder ve onu reddeder. Bunun üstüne Sita onurunu tekrardan kazanmak için bir cenaze ateşi hazırlatır ve yanarak ölmeyi ister. Alevler ona dokunmaz, Rama onun doğru söylediğine inanır ve beraber yaşamaya devam ederler. Destan eski bir şiirle sonlanmış olur.

Ramayana Destanı, bizlere fazlaca değişik şekillerde aktarılmıştır. Kitabın yedinci kısmı olan Uttara Kanda’nın sonradan eklendiği bilinmektedir. Bu bölümde, Sita’nın münzevi bir yaşam yaşamasına karşın ikiz evlatlarının olduğu ve iyi mi gözden düşmüş olduğu anlatılmaktadır. Rama, Sita’nın oğullarını öğrenir. Sita’nın masum bulunduğunu bilmesine karşın arınmasını ister. Bu yüzden tanrıların hepsi yeryüzüne inerler. Sita, tanrıların huzuruna çıkar ve Rama’dan başka hiçbir erkekle olmadığını söyler. Yemin edileceği sırada, yerin altından görkemli bir taht ortaya çıkar. Rama, Sita’yı ona geri vermesi için Toprak Ana’ya yalvarır; fakat artık boşunadır. Kısa bir süre sonrasında Rama, oğulları Kusha ve Lava’yla beraber yeryüzünü terk edip, Rama’nın Vişnu için tekrardan cisimleneceği gökyüzüne giderler.

Rama, Vişnu’nun cisimleşmiş bir hali olarak Ramayana Destanı’nın daha sonraki metinlerinde görülür. Valmiki’nin yazdığı orijinal metinde Rama, kahraman bir insanı temsil etmektedir, rahiplerin görüşlerine gore de örnek bir insandır. Sita, sadık bir eş modeli olarak kabul edilmektedir. Ramayana’da şiirsel bölümler oldukça fazladır ve üstünde fazlaca fazla oynamalar yapılmasına karşın tek olma hususi durumunu daima korumuştur.

Bölümleri:

1. Bala Kanda (Çocukluk)
2. Ayodhya Kanda (Ayodhya şehri)
3. Aranya Kanda (Orman)
4. Kişkindha Kanda (Kişkindha)
5. Sundara Kanda (Güzel)
6. Yuddha Kanda (Cenk)
7. Uttara Kanda (Son)

Ramayana; her ne kadar dünya genelinde malum bir destan olsa da; Hindistan sınırları içinde gelenekselleşmiş, dinsel inanışın getirmiş olduğu bir yaşam biçimi haline dönüşmüştür. Birçok Hintli çocuk, Ramayana’dan alıntı öykülerle büyür. Destanın bir fazlaca kısmı, törenlerde sergilenen oyunlara, film ve kitaplara mevzu olmuştur.

Destanın içinde; Rama güç ve erdem, Rama’nın evlenmek istediği Sita; bağlılık, Rawana; fenalık, Lakşman; kardeş sevgisi simgesidir. Hint mitolojisindeki efsanelerden aile ve krallıktaki törenlere, orman yaşamından aşka kadar çeşitli mevzular ustalıkla işlenmektedir. Dharma’ya bağlılığın ağırlıkla işlendiği ve ara sıra gökyüzünde uçan araçların, maymunlardan oluşan bir ordunun ve “acayip” silahların sözedilmesiyle “bilim – kurgu” havası sezdiren Ramayana’nın ne süre oluşturulduğu bilinmemekle beraber; Güneydoğu Asya’nın 8. yüzyıl mimarisini, edebiyatını, dans ve oyunlarını çağrıştırır.

Mevzu Özeti

Kral olan babası, kızı Sita’yı Tanrı Şiva’nın yayını çekebilecek savaşçıyla evlendirmeye söz vermiştir. Rama, bu yayı çekerek kırar. Sadece Kralın ikinci karısı, kralın verdiği sözü bozarak, Rama’yı, nişanlısı Sita’yı ve Rama’nın kardeşi Lakşman’ı sürgüne gönderir. Rama ile Sita’nın aşkı, birçok zorluklarla mücadelenin ve 14 senelik sürgünün peşinden, evlilikle sonuçlanır. Bu büyük hikâye; karanlıkla aydınlığın mücadelesinde aydınlığın zaferi olarak betimlenmektedir.

Ramayana Karakterleri

Dasharatha · Kausalya · Sumitra · Kaikeyi · Janaka · Manthara · Rama · Bharata · Lakshmana · Shatrughna · Sita · Urmila · Mandavi · Shrutakirti · Vishvamitra · Ahalya · Jatayu · Sampati · Hanuman · Sugriva · Vali · Angada · Jambavantha · Vibhishana · Tataka · Surpanakha · Maricha · Subahu · Khara · Ravana · Kumbhakarna · Mandodari · Mayasura · Sumali · Indrajit · Prahasta · Akshayakumara · Atikaya · Lava · Kusha

Ek olarak bakınız: