Güneş Sistemi’nin de içinde bulunmuş olduğu Samanyolu Galaksisi’ni dışardan görebilseydik iyi mi görünürdü? İşte bir uzay teleskobu, galaksimize oldukça benzeyen ve 30 milyon ışık yılı ötede bulunan bir başka galaksiyi görüntüledi.
1826 senesinde keşfedilen ve NGC 6744 olarak malum spiral galaksi, Avrupa Uzay Ajansı’nın Euclid uzay aracı tarafınca tekrardan görüntülendi. 2023’te fırlatılan Euclid, üstünde 1.2 metre genişliğinde yüksek çözünürlüğünde olan bir teleskop barındırıyor ve bu yeni fotoğraf, galaksinin çekilen en net fotoğrafı.
Euclid’in çekmiş olduğu fotoğraf, galaksinin spiral kollarını net bir halde gösteriyor. Bu kollar, yıldızların oluşması için oldukça mühim bir role haiz. Bu devasa kollar, kaedemeli olarak hareket etmiş olduğu için, yıldız oluşumunu başlatacak gazın sıkışmasını sağlıyor. Yeni yıldızlar da bu yüzden bu kollarda oluşuyor.
Samanyolu Galaksisi’nde Güneş ve Güneş Sistemi, bu kolardan birinde ve galaktik merkezden uzakta bulunuyor. NASA bunu şu cümleyle açıklıyor: “Galaksimizin varoşlarında yaşıyoruz.”
Eğer şehirden uzak ve ışık kirliliğinin oldukça azca olduğu bir yerdeyseniz, gece gökyüzünde adeta bir yol benzer biçimde görünen Samanyolu’nu fark edebilirsiniz. Bu görünen, galaksimizin merkezi diskine taraftan baktığımız şekli.
Her ne kadar NASA, NGC 6744’ün yakın evrende galaksimize en oldukça benzeyen galaksi bulunduğunu söylese de, uzay ajansı onu “büyük kardeş” olarak da vasıflandırıyor. 175 bin ışık yılı genişliğindeki galaksi, 100 bin ışık yılı genişliğindeki galaksimizden oldukça büyük. Her ne kadar galaksimiz minik olsa da, gene de yüz milyarlarca yıldıza ve bunların çevresinde olması potansiyel trilyonlarca dış gezegeni barındırıyor.
Euclid’in yayınladığı bu ve öteki fotoğrafların bu kadar detaylı olmasının mühim bir sebebi var: karanlık madde. Gökbilimciler karanlık maddenin var bulunduğunu biliyorlar, şundan dolayı görebildiğimiz cisimleri çekimsel olarak etkiliyor. Sadece bu maddenin ne olduğu yönünde herhangi bir bilgimiz bulunmuyor. NASA’nın bu konudaki açıklaması da benzer şekilde: “Bu şaşırtıcı olabilir, sadece evrenin çoğunun neyden yapıldığını bilmiyoruz. Cidden, bilmiyoruz.”
Gökbilimciler evrenin yüzde 95’inin karanlık madde ve karanlık enerjiden oluştuğunu düşünüyor. Bundan dolayı araştırmacıların oldukça daha çok veri üstünde emek verme yapması gerekiyor.
Mark Kaufman’ın haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.
