Sokrates’in Savunması – Platon
| Tür: | Felsefe |
| Yazar: | Platon |
| Yayınlanma Zamanı: | 2012 |
| Yayınevi: | İş Bankası Kültür Yayınları – Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi |
Mevzusu
Platon, fikir tarihinin en mühim filozoflarından biridir. Platon’un yazıya döktüğü bu müdafa, tarihsel gerçeklere en uygun yapıt olarak kabul edilir. Ek olarak yapıt M.Ö 403 senesinde Antik Yunan mahkemelerinin yapısı ve işleyişi hakkında mühim bilgilere de ulaşmamızı sağlıyor. Atinalılar, genç nüfusunu yitirmiştir ve salgınlarla baş etmeye çalışılırken kentin yasaları da revize edilir. Oligarşik yönetim değiştirilip demokrasi getirilse de sorgulayan, yaşam felsefesini anlatmaya çalışan Sokrates’in düşman kazanması zor olmaz. Bu şekilde bir zamanda Sokrates’in yaşam seçimi ve söylemleri Atina’nın ileri gelenlerini rahatsız eder. Müdafa, Sokrates’in yargılanma ve cezalandırılma sürecini mevzu alan sokratik bir diyalogtur. Yapıt Sokrates’in ölümünden kısa bir süre sonrasında kaleme alınmıştır.
Sokrates’in Savunması Özeti
Yetmiş yaşındaki Sokrates, hayatında ilk kez mahkemeye çıkar. Ile alakalı suçlamalar, ahlaksızlık, dinsizlik ve yalancılıktır. Ne var ki o bu suçların hiçbirisini işlememekte tersine etrafındaki kişilere erdemli davranışların gerekliliğini ve her şeyi en iyi bilenin Tanrı olduğu bilincini anlatma çabasındadır. Onu suçlayanların tam olarak kim olduğu belli olmamakla beraber Meletos’un haksız suçlamasına maruz kalır. Şundan dolayı Atinalıların bilge dedikleri kişilerden öğrendiği aslen kendi alanlarının haricinde da her şeyi bildiklerini düşünmeleridir. Sokrates, daha bilgili kişileri arama çabasındayken ardında ona düşman bir ordunun oluştuğundan habersizdir. Sokrates’e bakılırsa, Tanrı en oldukca bilgiye haiz olandır. Atina, Tanrılarını sorgulayan Sokrates hakkında; onun fena, ahlaksız, dinsiz ve gençleri yoldan çıkaran birisi bulunduğunu söyler. İftiralar boyut değiştirip mahkemeye taşındığında Sokrates yargılanır. Oysa ki onun bu umrunda bile değildir. Savunmasında geri adım atmaz, o güne kadar anlattıklarının izahını bu kez mahkemeye sunar. O ölümden değil saf kötülükten korkmaktadır. Onun için tek mühim şey doğruların ortaya çıkmasıdır. Bilgisini satmamış, erdemi savunmuştur. Buna karşın suçlu bulunur ve ölüme mahkum edilir. Sokrates sürgün edilse bile gittiği yerde kitleleri kendi safına çekecek, para cezası verildiğinde parası olmadığı için ödeyemeyecek, ölüm cezası verilerek Sokrates’in ve ondan sonrasında gelen düşünürlerin de bir anlamda önü kesilmiş olacaktır. O bu kararın verileceğini yargılama sürecinin ilk gününden itibaren bilmesine karşın verilecek cezadan korkmadığı benzer biçimde savunmasındaki kesin tutumdan bir an dahi vazgeçmez. Ona bakılırsa ölüm yeni bir başlangıçtır. Tek kaygısı evlatlarının savunduğu doğrulara bakılırsa yetiştiklerini göremeyişidir.
Sokrates’in Savunması – Kitap Açıklaması
Platon (MÖ ortalama 428-MÖ ortalama 348): Bugünkü üniversitenin atası sayılan Akademia’nın kurucusu ve hocası Sokrates’i konuşturduğu diyaloglarla felsefeyi yazıya en iyi aktarmış ustalardan biridir. Bu kitapta birbirini tamamlayan dört diyalog yer almıştır. İlk diyalog olan Euthyphron’da yargılanışının öncesi anlatılır ve dinsizlikle suçlanan Sokrates’in inançları hakkında informasyon verilir. Sokrates’in Savunması’nda ise yargı süreci anlatılmaktadır. Kriton’da yargı sonrası anlatılır, bir yurttaşın saygı duyması ihtiyaç duyulan ilkeler tartışılır. Platon’un en şiirsel eserlerinden önde gelen Phaidon’daysa Sokrates’in son günü anlatılırken ruh hakkında düşünceleri yansıtılmaktadır.
(Tanıtım Bülteninden)
