Fosil uzmanları tarih öncesi dönemden kalma devasa bir köpek balığı türünün tam iskeletine ulaştı ve ekip söz mevzusu tür hakkında benzeri görülmemiş bilgiler edindiklerini söylüyor. Son on yılda Meksika’daki ufak taş ocaklarında keşfedilen örnekler, ortalama 105 ila 75 milyon yıl ilkin denizlerde dolaşan Ptychodus’a ilişik. Ptychodus fosilleri daha ilkin de ortaya çıkmıştı sadece bulunan kemikler iyi mineralleşmeyen kıkırdaktandı ve bir çok, devasa ve alışılmadık izole dişlerdi.
Dolayısıyla Ptychodus’un neye benzediğini ve evrimsel soy ağacında nerede bulunduğunu tam olarak saptamak zordu.
Rennes Üniversitesi’nde vazife icra eden araştırmanın baş yazarı Dr. Romain Vullo, “Neredeyse iki yüzyıl süresince eksiksiz materyalin bulunamaması sebebiyle genel görünümü şu ana kadar bir sır olarak kalmaktaydı” ifadelerini kullanıyor ve “Bu soyu tükenmiş köpek balığının vücut şeklini ve anatomisini ortaya çıkaran Vallecillo’daki yeni örneklerin keşfiyle bu gizem çözülüyor” diye ekliyor.
Çalışmada yer almayan Chicago Üniversitesi’nden Prof. Michael Coates ise araştırmayı gözden geçirdiğinde yeni fosillerin muhteşem durumda bulunduğunu dile getiriyor:
Ptychodus, ‘uzun süredir vücut arayışında olan dişler’ fenomenine klasik bir örnek olmuştur. Ve şimdi burada, söz mevzusu türün köpek balığı aile ağacında nerede bulunduğuna dair kapsamlı analizlere, ekomorfolojisine ilişkin iyi bir incelemeye ve geç Kretase sürecinin deniz ekosistemlerine iyi mi uyum sağladıkları bilgisine sahibiz.
Proceedings of the Royal Society B adlı dergide gösterilen makaleyi kaleme alan Dr. Vullo ve meslektaşları, ortalama 93 milyon yıl öncesine ilişik altı Ptychodus örneğini iyi mi incelediklerini söyledi.
Bunların içinde, Ptychodus’un taraftan görünüşünü ortaya koyan ve yalnızca neredeyse tüm iskelet unsurlarını değil bununla beraber dişlerini, korunmuş kas kalıntılarını ve tüm yüzgeçleriyle beraber vücut hatlarını da içeren bir örnek de mevcut.
Uzunluğu 56 santimetre’in birazcık üstünde olan bir yavru da dahil olmak suretiyle öteki üç örnek ise neredeyse tamamdı; geri kalan iki örnek ise noksan yada kısmi iskeletlerdi.
Megalodon ile aynı aileden, büyük beyazın atası!
Ekip, yüzgeç iskeleti anatomisi de dahil olmak suretiyle örneklerde korunan oldukca sayıda özelliğin, Ptychodus’un evrimsel soy ağacında nerede oturduğuna dair yeni bir çözümleme yapmalarını sağladığını söylüyor. Sonuçlar, bunun bir tür uskumru köpek balığı bulunduğunu ortaya koyuyor; uskumru köpek balığı grubu soyu tükenmiş devasa köpek balığı megalodonu ve bugün okyanuslarda yaşayan büyük beyaz köpek balığını içeren bir grup.
Araştırmacılar, Ptychodus’un genel vücut şeklinin yanı sıra, yüzgeçlerinin boyutu, şekli ve konumu ile kalınca omurga kolonu şeklinde bir takım özelliğine bakarak onun süratli yüzdüğünü sadece devasa bir yapıda da bulunduğunu ekliyor. Kaldırım taşlarına benzeyen dişleri ise kabuklu canlılarla beslendiğini öne devam eden önceki neticeleri destekliyor.
Ekip tamamı beraber ele alındığında, Ptychodus’un avını açık suda avladığını, yemeklerinin daha ilkin düşünüldüğü şeklinde deniz tabanında yaşayan istiridye şeklinde yaratıklar yerine muhtemelen deniz kaplumbağaları ve ammonitlerden oluştuğunu söylüyor. Dr. Vullo şunları dile getirmekte:
Ptychodus’un çoğu zaman çağdaş hemşire köpek balığı şeklinde türlere morfolojik olarak benzer olduğu düşünülüyordu sadece artık onun süratli yüzen bir pelajik biçim olan mevcut dikburun karkaryas köpek balığına benzediğini biliyoruz.
Ptychodus muhtemelen bu şekilde bir beslenme düzeniyle yaşayan en büyük köpek balığı olsa da, yeni fosiller onun maksimum uzunluğunun ortalama 9.7 metre bulunduğunu gösteriyor; günümüzün büyük beyaz köpek balığından daha büyük, sadece 10 metreden fazlasına ulaşabileceğini öne devam eden önceki tahminlerden ise daha ufak…
Nesli niçin tükendi?
Emek verme bununla beraber Ptychodus’un neslinin niçin tükendiğine dair ipuçları da sunuyor ve bu türün benzer avlarla beslenen büyük su sürüngenleri şeklinde öteki canlılarla rekabet sebebiyle yok olmuş olabileceğini öne sürüyor.
Araştırmada yer almayan sadece araştırmanın üç yazarıyla değişik çalışmalarda beraber vazife alan, Viyana Üniversitesi’nden balık fosilleri uzmanı Patrick Jambura ise bugün tüm köpek balıkları ve vatozların üçte birinden fazlasının neslinin tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu göz önüne alındığında bulguların ve tespitlerin mühim bulunduğunu dile getiriyor ve “Ptychodus bizlere, büyük beyaz köpek balığı şeklinde büyük avcıların baş rakipleri olarak bizlerin eylemlerimizi tekrardan düşünmezsek neler olacağını gösteren bir ayna görevi görüyor” ifadelerini kullanıyor.
Kaynak: The Guardian / Metin Aktaşoğlu tarafınca yerelleştirildi
