Geçtiğimiz haftalarda Japonya’nın Ay’a gönderilmiş olduğu SLIM isminde aracın tam anlamıyla “kafa üstü” inmesinin arkasından, ABD’nin de Ay’a gönderilmiş olduğu insansız vasıta Odysseus da inmeyi başardı. Sadece IM-1 isminde görevin ekibi, iniş aracı Odysseus’un iniş sonrasında yana yattığını duyurdu.
Houston merkezli Intuitive Machines şirketinin ürettiği Odysseus isminde 4.3 metre boyundaki uzay aracı, 22 Şubat günü gerçekleştirdiği inişin arkasından Ay yüzeyine “takılarak” yana düştü. Sadece Intuitive Machines CEO’su ve kurucularından Steve Altemus, 23 Şubat’ta meydana getirilen basın toplantısında uzay meraklılarını ve bilim insanlarını rahatlatan şu açıklamayı yapmış oldu: “Şu ana kadar, devrilmiş olmamıza karşın bayağı fazla operasyonel kabiliyetimiz var. Bu bizim için hakikaten coşku verici ve bunun bir sonucu olarak yüzey operasyonları görevine devam ediyoruz.”
Odysseus’un sıkıntılı yolculuğu
15 Şubat günü SpaceX’in Falcon 9 roketiyle fırlatılan Odysseus, üstünde 6 tane NASA bilim aleti ve altı hususi yükle Ay’a olan yolculuğuna başlamıştı. İniş aracı fırlatmadan altı gün sonrasında Ay yörüngesine ulaşmış ve 22 Şubat günü Ay’ın cenup kutbuna 300 kilometre mesafede inişi gerçekleştirmiş oldu. Böylece 1972’de sonlanan Apollo görevlerinden sonrasında ABD’nin Ay’a gerçekleştirdiği ilk başarıya ulaşmış iniş unvanına da haiz oldu. Bundan daha da önemlisi, bir hususi firmanın Ay’a indirdiği ilk vasıta olma unvanı da Odysseus’un oldu.
Sadece inişin kolay bulunduğunu söylemek pek de gerçekçi olmaz. Hedeflenen iniş saati yaklaştığı anlarda Odysseus ekibi aracın lazerli menzilölçerlerinin düzgünçalışmadığını fark etti. Bu yüzden iniş aracında bulunan NASA’nın deneysel aleti NDL’i (Kırılgan Hız ve Menzil Idrak etme için Navigasyon Doppler Lidar) kullanarak lüzumlu yükseklik ve ivme verisini alarak süratli bir çözüm ürettiler. Ekip bu çözümü uygulamak için inişi 2 saat erteleyerek Odysseus’a bir yazılımsal yama verisi gönderdi.
İniş aşamasında da problemler devam etti. Hemen hemen veriler çözümleme edilmeye devam ediyor olsa da, Odysseus’un beklendiği şeklinde dik inmediği açıklandı. İnmek için alçalan Odysseus’un dikey olarak 3.2 km/s, yatay olarak da asla hareket etmemesi gerekiyordu. Sadece gelen verilere gore vasıta dikey olarak 10 km/s, yatay olarak da 3.2 km/s hızla hareket etmiş.
Altemus aracın yana yatmasıyla ilgili olarak iniş takımlarından birinin kırılmış olabileceği ve “nazikçe” yana düştükleri yönünde düşünce yürüttüğünü söylüyor.
Kati bir kanıya varmak için ekibin daha oldukça veri toplaması gerekiyor. Bunun için de aracın üstünde yer edinen ve navigasyonel zorluklar sebebiyle iniş esnasında kapalı tutulmak zorunda kalan EagleCam isminde kameranın açılması gerekiyor. Kısa sürede bu kameranın açılması ve yüzeyden görüntüler aktarması umut ediliyor.
Altemus bunlar haricinde aracın Güneş ışığı aldığını ve bataryalarını şarj edebildiğini de belirtti. En iyi senaryoda aracın 9-10 gün süresince araştırmalara devam etmesi umut ediliyor.
Space.com’un haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.
