Tayyare yolculukları sindirim sistemimizin iç işleyişini bozabilir; bu da gaza, şişkinliğe ve oluşan baskıyı bir miktar hafifletme ihtiyacının doğmasına niçin olabilir. Uçuş esnasında belinizde hissettiğiniz bu baskı hakkında konuşan gastroenterolog Dr. Melissa Hershman bunun hakkaten mevcud ve sık rastlanan bir durum bulunduğunu söylüyor. Bir başka gastroenterolog Dr. Baha Moshiree ise mesela huzursuz bağırsak sendromundan muzdarip kişilerin bu “tayyare gazı” durumundan daha yoğun etkilenebileceğini ifade ediyor.
Uzmanlar semptomların nedenlerini anlamanın, onlardan iyi mi kaçınacağınıza dair strateji belirlemenize destek olabileceğini belirtmekte.
Tayyare yolculuğu niçin gaz yapıyor?
Sindirim sistemimizde devamlı bir miktar gaz bulunur. Dr. Hershman, yiyecek yerken ve içerken havayı yuttuğumuzu ve bağırsak mikroplarımızın da gaz ürettiğini söylüyor ve tayyare yükselişe geçip kabin basıncı düştüğünde düzgüsel miktardaki gazın genişleyerek mide ve bağırsakta daha çok yer kapladığını konu alıyor.
Dr. Moshiree bunun cips paketleri ve plastik su şişelerinde dahi görülebileceğini belirtiyor.
Mevzuyla ilgili oldukça fazla araştırma yok sadece 1969’da meydana getirilen bir araştırma oldukça çarpıcı. Buna nazaran 18 asker, simüle edilmiş bir uçuş esnasında gaz çıkarmama mevzusunda anlaştı. Simüle edilen irtifa ortalama 30 bin fite çıktığında askerlerin karınlarındaki gazın dört kattan fazla arttığı görüldü.
Dr. Moshiree, yüksek rakımda olmanın sindirim sisteminizin içeriğini hareket ettiren kas kasılmalarını da yavaşlattığını aktarıyor. Uzmanlar bunun niçin bulunduğunu ise hemen hemen bilmiyor. Sadece tayyare seyahati günlerinde kendinizi kabız hissetmenizin bir sebebi de budur ve tembel bir bağırsak da daha çok gaz birikmesine niçin olabilir.
Dr. Hershman, uzun bir uçuş esnasında saatlerce oturmanın işe yaramadığını, adım atma ve öteki fizyolojik aktivitelerin normalde mide-bağırsak sisteminin çalışmasına destek bulunduğunu söylemiş oldu. Psikolog Megan Riehl da gezi stresinin ve kaygının gaz ve şişkinliği kötüleştirebileceğini ifade ediyor.
Gezi ederken gaz iyi mi önlenir ve bununla iyi mi baş edilir?
Uçağın irtifasını yada hava basıncını değiştiremeyeceğiniz malum sadece uçmak sizi gazlandırıyor ve şişkinleştiriyorsa uzmanların bir sonraki seyahatiniz için önerileri var. İşte onlardan bazıları:
Ne yediğinize dikkat edin: Sindirim sorunları mevzusunda uzmanlaşmış diyetisyen Tamara Duker Freuman, “Yola çıkmadan bigün öncesinden başlayarak gaz yaptığını bildiğiniz yiyeceklerden kaçının” diyor. Bu mevzuda sabıkası olan yiyecekler fasulye, soğan, sarımsak, buğday, bazı kuruyemişler, süt ürünleri ve meyveler şeklinde yiyecekler…
Gezi gününde de bu yiyeceklerden uzak durmaya devam edin. Dr. Riehl, yanınızda buna nazaran yiyecek yada atıştırmalık bulundurarak havaalanındaki yiyeceklere bağlı kalmayacağınızı ifade ediyor.
Su için: Dr. Moshiree, gazı ve şişkinliği daha da kötüleştirebilen kabızlığı önlemek için su içmeye dikkat etmek icap ettiğinin altını çiziyor. Bununla birlikte Dr. Moshiree, seyahatten önceki gün ve gezi gününde dehidrasyona niçin olacağı için alkolden kesinlikle kaçınmak icap ettiğini de sözlerine ekliyor.
Freuman ise kahvenin susuzluk yapma mevzusunda fena bir üne haiz bulunduğunu sadece kahvenin bu şekilde bir şeye niçin olduğuna ya da şişkinliği artırdığına dair hiçbir kanıt bulunmadığını aktarıyor.
Bazı kişilerde gazlı içeceklerin gaz semptomlarını artırabildiğini söyleyen Freuman bu şeklinde içeceklerin bazı kişilerde gaz oluşumunu azalttığı ve gaz çıkarmaya destek olabildiğini vurguluyor. Freuman’a nazaran kişinin kendini tanıması da bu aşamada oldukça mühim.
Gerektiğinde ilaç ve takviye kullanın: Dr. Hershman, uçuştan ilkin reçetesiz satılan takviyeleri denemeyi düşünebileceğinizi ifade ediyor. Yemekten ilkin sindirimden meydana gelen gazı azaltmaya destek olabilecek bir enzim takviyesi tecrübe etmek destek olabilir.
Sakızdan kaçının: Dr. Hershman, sakız çiğnemenin uçarken kulak rahatsızlığını hafifletebileceğini sadece bununla beraber daha çok hava yutmanıza da niçin olabileceğini söylüyor. “Şişkinlikten endişeleniyorsanız sakızı bir kenara koyun” diyen Dr. Hershman çiğnemeyi sınırlandırmak icap ettiğini sözlerine ekliyor.
Hareket edin: Freuman, “Eğer yapabiliyorsanız her saat başı koltuğunuzdan kalkın” şeklinde konuşuyor. Ayak parmaklarınıza ulaşmak için birazcık alan bulmaya çalışın yada gövdenizi bir taraftan öteki yana çevirin. Bu hareketler, gazın tek bir noktada birikmesi yerine bağırsaklarınızda yayılmasına destek olabilir.
Derin nefes alıp verin: Dr. Riehl, koltuğunuzda sıkışıp kaldığınızda diyafram nefesinin stresi azaltmaya ve bağırsaklarınızı rahatlatmaya destek olabileceğini vurguluyor. Ilk olarak burnunuzdan dört saniyelik bir nefes alın ve karnınızın yükseldiğini hissedin. Ondan sonra altı saniye süresince ağzınızdan nefes verin ve karnınızın boşaldığını hissedin.
Salın gitsin: Dr. Riehl, ağrıya yada rahatsızlığa yol açan gazı içeride tutmanın kendinizi daha fena hissetmenize niçin olacağını belirtiyor. “Sıhhatli olan bırakmak” diyen Dr. Riehl normal olarak mümkünse uçağın tuvaletinde bu işi çözmek icap ettiğini belirtirken bu seçenek dahilinde değilse bir halde gürültüyü gizleyerek gazı çıkarmak icap ettiğini ifade ediyor ve “İnanın bana uçakta gaz çıkaran tek şahıs siz değilsiniz” diyor.
Kaynak: The New York Times / Metin Aktaşoğlu tarafınca yerelleştirildi