Mashable Türkiye ÖZEL
Son dönemde toplumsal medyada neredeyse her insanın aynı fikir olduğu bir mevzu: Ülkece Heimlich manevrası mevzusundaki başarımızın maşallahı var. Oldukça uzun süre ilkin değil, bir tek bir iki yıl evvel haber kıymeti taşıyan ve izlerken pek çoğumuzun tüylerini ürperten Heimlich manevrasıyla müdahale videoları artık toplumsal medyada komiklik mevzusu oluyor. Bu sebeple çoğumuzun aklında aynı sorular:
- Biz bu kadar iyi Heimlich yapmayı nereden öğrendik?
- Madem o denli kolay, yanımda birisinin nefes borusuna bir şey kaçarsa ve ben Heimlich manevrası yapamazsam…
Heimlich manevrasını nerelerden öğrendiğimiz mevzusunda girmeden ilkin bu hamlenin önemine değinmekte yarar var. Zira, bu yöntemle nefes borusuna cisim ya da yiyecek kaçan kişilerin, bilhassa evlatların, yaşamını kurtarabiliyoruz.
Nefes borusuna yiyecek yada cisim kaçması halinde, bilincini yitirmemiş kişilere arkadan sarılarak yumrukla göğüs içi basıncın ani şekilde arttırılmasıyla cismin hızla ağızdan atılmasına Heimlich manevrası deniyor. Bu sayede nefes borusu açılıyor ve şahıs düzgüsel şekilde nefes almaya devam ediyor.
Heimlich manevrası niçin mühim?
İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde vazife meydana getiren Acil Tıp Uzmanı Prof. Dr. Özgür Karcıoğlu, hava yolu tıkanıklıklarının insanları en süratli öldüren durumlardan biri olduğuna dikkat çekiyor ve nefes borusunun tıkanmasında ilk 4 dakikanın fazlaca tehlikeli sonuç olduğuna vurgu yapıyor. Karcıoğlu, “Bu süre zarfında meydana getirilen müdahaleyle şahıs sorunsuz şekilde olağan hayatına devam eder” demekte.
Heimlich manevrasının adı bir ihtimal müdahalenin zor olduğu benzer biçimde bir idrak oluşturuyor fakat manevra adı kadar oldukça kolay. Temel tekniğin doğru şekilde öğrenilmesi kafi sadece bu aşamada Karcıoğlu bir ilave yapmakta:
Bazı fizyolojik faktörler etkili. 150 kilo birine 40-50 kiloluk birinin Heimlich manevrası yapması zor.
Heimlich manevrası bir acil müdahale yöntemi olduğundan dolayı yeterlik ve iş güvenliği kurslarında yetişkinlere gösteriliyor, şu demek oluyor ki en azından bu derslerde manevranın iyi mi yapıldığı (acil yardım kursundaki kadar kapsamlı olmasa da) öğretiliyor.
Peki hepimiz bu eğitimlerde mi öğreniyor?
İş güvenliği ve yeterlik kurslarının yanı sıra dizi ve filmlerde ya da toplumsal medyada görüp internetten araştırdığını söyleyenlerin sayısı {hiç de} azca değil.
Yabancı film ve dizilerde sıkça karşımıza çıkması insanların kolay bir halde Heimlich manevrasını kapmasını sağlıyor.
Prof. Dr. Karcıoğlu, “Bilhassa gösterilerek meydana getirilen uygulamaları ülkemiz insanının öğrenip uygulama mevzusundaki becerisi oldukça yüksek. Bu mevzuda filmler, diziler oldukça etkili. Örnek olarak, televizyonda birkaç saniye bile görülen bir şey insanların kafasına kolayca kazınıyor. Sanıyorum yabancı film ve dizilerde sıkça karşımıza çıkması ek olarak son dönemde toplumsal medyada haberlerin sıkça yer alması insanların kolay bir halde Heimlich manevrasını kapmasını sağlıyor. Kuramsal öğretilmesi süre alır fakat işin eğlence kısmıyla beraber öğreniliyor” değerlendirmesini yapıyor.
Eğitimler de veriliyor fakat…
Üsküdar Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Nuri Bingöl ise, çekince sınıfına gore firmalarda belli sayıda kişilerin ilk yardım kursuna gittiğini ve Sıhhat Bakanlığı sınavına girdiğini, sınavdan geçenlerin de iş yerlerinde ilk yardım destek elemanı bulunduğunu aktarıyor. Bahse mevzu ilk yardım eğitimlerinde Heimlich manevrası da dahil olmak suretiyle acil durumlarda iyi mi müdahale edileceği öğretiliyor. Fakat Karcıoğlu ise vatanımızda ilk yardım eğitimlerinin gerektiği kadar yaygın olmadığı kanaatinde.
Kurumsal firmalarda iş güvenliği eğitimi veriliyor sadece geçtiğimiz günlerde haber olan Heimlich manevrası görüntüleri ise bir bakkal dükkanından… Dr. Bingöl, “Heimlich manevrası son dönemde medyada daha sık konuşulduğu için öğrendik, aslen şimdi haberlere yansıdıkça insanoğlu öğreniyor” diyor.
Okullar ve lokantalarda risk yüksek
Heimlich manevrası haberlerinin ana öznelerini genelde çocuklar oluşturuyor. Bu sebeple çocuktur, ele avuca sığmaz; ağzına şeker atar ve okulun koridorunda arkadaşının peşinden koşmaya adım atar. Ergendir, dikkatsiz davranmaya teşnedir ya da yeni bir “challenge” çıkmıştır ve derslik dostlarıyla onu tecrübe etmek ister, kanı deli akar. İşte bu aşamada öğretmenler devreye giriyor. Nefessiz kalan öğrencinin imdadına öğretmeni koşuyor.
Türkçe Öğretmeni Metin Altaş (38), seneler ilkin okulda verilen iş güvenliği eğitiminde ilk yardım müdahalelerinin gösterildiğini, Heimlich manevrasını da ilk kez o eğitimde öğrendiğini belirtiyor.
“Eğitimde anlatmışlardı fakat daha oldukça toplumsal medyadan ve televizyondan gördüğüm kadarıyla biliyorum” diyen Altaş sözlerini şu şekilde sürdürüyor:
“Eğitimler esnasında ergonomik olarak denemedim. Medyada görünce Tanrı korusun bigün lazım olur mu diye düşündüm, benim de 2 çocuğum var, okulda da evlatların başına bir şey gelir mi, etrafımızda birine bir şey olur mu diye düşünüp internetten izledim.”
Bulunmuş olduğu yerde birisinin nefes borusuna bir şey kaçması halinde Heimlich manevrası yapmaktan çekinmeyeceğini de belirten Altaş, “Biz küçükken boğazımıza bir şey kaçtığında büyüklerimiz parmaklarını boğazımıza yerleştirip cismi çıkarmaya çalışırlardı, en azından artık o yöntemin de doğru olmadığını biliyorum” ifadesine yer vermekte.
Öğretmenler kadar garsonlar da öteki bir risk grubunun merkezinde içeriyor.
İstanbul’da 5 senedir garsonluk meydana getiren Kürşat (31) da Heimlich manevrası yapmayı bildiğini ve bu yöntemi lisede öğrendiğini dile getiriyor. Liseyi de İstanbul’da okuduğunu söyleyen Kürşat, açıklamasını şu şekilde sürdürüyor:
Okulun kantininde birinin boğazına yiyecek kaçmıştı, olayın üstüne gövde eğitimi öğretmenimiz de derste hepimize manevrayı göstermişti. Ek olarak bundan önceki iş yerimde kolay bir acil yardım eğitimi almıştım fakat o da tamamen teorikti. Onun haricinde da çalıştığım hiçbir restoranda Heimlich manevrası öğretildiğine tanık olmadım.
Şu ana kadar hiç kimseye Heimlich manevrası yapmak zorunda kalmadığını kaydeden Kürşat, “Yüzde 100 bildiğimi söyleyemem fakat zorunlu kalırsam denerim doğal” diyor.
Devletimizde Heimlich manevrası Google’da en oldukça 28 Mart-3 Nisan 2021 tarihlerinde aranıyor. Bu sebeple o günlerde biri Kars’ta restoranda, biri Gaziantep’te ortaokulda iki çocuğun boğazına yiyecek firar etti. Kars’taki çocuğa restoranın sahibi, Gaziantep’tekine ise öğretmen Heimlich manevrasıyla müdahale etti. İki vaka, manevranın aniden ülke gündemine yerleşmesine ve Google’da aramalarının zirve yapmasına niçin oldu.
‘Parça çıkarıldıktan sonrasında hastaneye gidilmeli’
Prof. Dr. Özgür Karcıoğlu ek olarak, manevrayla müdahale edilen her insanın hastaneye gitmesi gerektiğine dikkat çekiyor:
“Doğal filmlerde Heimlich farkındalığının oluşması pozitif yönde bir şey fakat televizyonda manevradan sonrasında şahıs düzgüsel şekilde konuşmaya vesaire devam ediyor. Gerçek hayattaysa kişinin kesinlikle hastaneye gitmesi gerekir. En kolay örnekle, patates parçası nefes borusundan çıktı diyelim fakat parçaları akciğere firar etmiş olabilir, o da zatürreye yol açabilir.”
Başta da belirttiğimiz benzer biçimde, hamle popülerleştikçe kişilerde de “Ya ben yapamazsam?” sorusu dünyaya geldi, o nedenle Heimlich manevrasının iyi mi uygulanacağını gösteren videoyu aşağıya iliştiriyor ve asla kullanmanıza gerek kalmaması dileklerimizle haberi noktalıyoruz.